۱۶ آذر - ۷ دسامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۱۶ آذر برابر با ۷ دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۵۳۹ پیش از میلاد - روزي كه كوروش وصيت كرد گور او در پاسارگاد باشد

كوروش بزرگ بنيادگذار ايران هفتم دسامبر سال ۵۳۹ پيش از ميلاد ضمن ديدار از معبد اصلي شهر بابل و اداي احترام نسبت به آن (به نشانه احترام به فرهنگ و مذهب اقوام دیگر، و برپایه اعلامیه خود معروف به نخستین اعلامیه حقوق بشر که در نوامبر ۵۳۹ پیش از میلاد صادر شده و متن آن باقی مانده است)، در همين جا خطاب به همراهانش اعلام داشت كه در هرجاي دنيا كه بميرد بايد جسد اورا به پاسارگادِ پارس منتقل و در آنجا دفن كنند. اين بيان کوروش در تاريخ تحت عنوان «وصيت کوروش» ضبط شده است. کوروش با اين که زرتشتي بود پیش از صدور اعلامیه نوامبر سال ۵۳۹ پیش از میلاد هم، به اديان ديگر که پيروان داشتند و نزد آنان مقدس بودند احترام مي گذارد.


وي در همين روز «زروبابل» را به رياست بيش از چهل هزار يهودي كه آنان را از اسارت بابلي ها آزاد كرده بود برگماشت تا به دیارِ ِشان ازجمله اورشليم (اورشلایم) بازگرداند و به حد كافي سرباز ِ محافظ و پول در اختيار گذارد تا اورشليم و معابد ويران شده يهوديان را بازسازي كنند. بسياري از اين يهوديان از پنجاه سال پيش از آن در اسارت دولت بابل بودند. يهوديان آزاد شده، سال 538 پيش از ميلاد به ديار خود رسيدند. كوروش 29 اكتبر سال 539 پيش از ميلاد اعلام داشته بود كه ماموريت او براي آزاد كردن آسياي غربي و الحاق اين مناطق به جامعه مشترك المنافع ايران پايان يافته است و بايد نوروز را در پارس باشد. كوروش پس از تصرف بابل، دستور نوسازي بندر صيدا (واقع در لبنان فعلي) را كه به دست بخت النصر امپراتور بابل ويران شده بود به هزينه ايران صادر كرد.

1804 - آزمايش موفقيت ‏آميز اولين لوكوموتيو جهان در انگلستان

اولين راه‏آهن جهان در انگلستان ساخته شد كه در آن وسائط نقليه را به كمك اسب مي‏كشيدند. مبتكر اين عمل ريچارد تروي تيك، يك مهندس معدن انگليسي بود كه تجاربي را در زمينه ساخت وسايل نقليه جاده‏اي بخاري داشت و او براي نخستين بار، موتوري بخاري را براي كشاندن وسائط نقليه به كار گرفت. در روز هفتم دسامبر 1804م، اين موتور توانست باري به وزن 20 تن را به فاصله 16 كيلومتر حمل كند. با وجود پيش‏بيني بدبينان كه مي‏گفتند چرخ‏ها روي ريل آهني بند نخواهد شد، اين آزمايش موفقيت‏آميز بود. تروي تيك پس از چندي به اين نتيجه رسيد كه راه‏آهن مزبور را براي حمل مسافر هم مي‏توان به كار برد. از اين رو در سال 1808م راه آهن كوچكي در شهر لندن درست كرد. وي هر مسافر را با گرفتن مبلغي در مسيري دايره‏اي شكل سوار قطار مي‏كرد ولي با شكستن يكي از چرخ‏ها، تروي تيك برنامه را كنار گذاشت و ديگران كار او را به نحو پيشرفته‏تري ادامه دادند.


1889 - آغاز به كار نخستين اتومبيل به شكل امروزي توسط "بنز"

در هفتم دسامبر 1889م اولين اتومبيل جهان به شكل امروزي كه به آن گردونه خودكار مي‏گفتند توسط يك دانشمند و صنعت‏گر آلماني به نام كارْلْ فردرْيك بِنْزْ ساخته شد. سوخت اين اتومبيل از بنزين يا الكل تأمين مي‏شد. و با سرعتي در حدود 12 كيلومتر در ساعت حركت مي‏كرد. اتوبوس‏هاي امروزه، شكل تكامل يافته اين نوع اتومبيل است. كارل بنز سرانجام در سال 1929 درگذشت.


1941 - شبيخون ژاپني ها به «پرل هابر»

بامداد هفتم دسامبر سال 1941 [و هشتم دسامبر به وقت ژاپن] نيروي دريايي امپراتوري ژاپن به پايگاه ناوگان آمريكا در اقيانوس آرام ــ پرل هاربر Pearl Harbor ــ واقع در مجمع الجزاير هاوايي شبيخون زد. در این حمله چهار نبردناو (Battleship) ، دو ناوشکن (Destroyer) و یک کشتی نظامی دیگر غرق و 4 نبردناو، 3 رزمناو (Cruiser)، یک ناوشکن، 4 کشتی نظامی دیگر آسیب دیدند، 188 هواپیمای نظامی منهدم و به 155 هواپیمای دیگر آسیب رسید، دو هزار و 403 نظامی ـ غيرنظامي آمریکایی کشته و یکهزار و 247 آمريکايي دیگر مجروح شدند. دو ناو سنگين آمریکایی آريزونا و اكلاهما از جمله کشتي هايي بودند که غرق شدند. تلفات ژاپنی ها از دست دادن 4 زیر دریایی میدجت (Midget = بسیار کوچک)، 29 هواپیما و 64 کشته (خلبانان و بمب اندازان این هواپیماها) بود.

1877 - توماس اديسون گرامافوني را كه ساخته بود و نخستين «جعبه ساز» جهان بود به معرض تماشا گذارد.


1894 - «فرديناند دو لسپس Ferdinand M. de Lesseps» سازنده آبراه (کانال) سوئز در 89 سالگي درگذشت.


1917 - دولت آمريکا که پاي به جنگ جهاني اول گذارده بود در اين روز به امپراتوري اتريش اعلان جنگ داد. 24 سال بعد در هشتم دسامبر، دولت آمريکا به ژاپن و سپس آلمان و ايتاليا اعلان جنگ داد و وارد جنگ جهاني دوم شد. «تاريخ» نشان داده است که جنگهاي آمريکا پس از محاسبات دقيق آغاز شده است. آمريکا تنها در جنگ ويتنام موفقيت نداشت.

1925 - مجلس موسسان ايران براي اصلاح قانون اساسي (بركناري قاجاريه و برقراري پهلوي) در تهران كار خود را آغاز كرد.

1941 - تصرف "ايسلند" توسط امريكا در جنگ جهاني دوم

كشور ايسلند از اواخر قرن نهم به عنوان محل سكونت برخي از مهاجران اروپايى برگزيده شد و از نيمه قرن دهم ميلادي به مدت بيش از 330 سال از دولتي مستقل برخوردار بود. اما در سال 1263م بر اساس قراردادي كه به "معاهده كهن" معروف شد به عنوان بخشي از نروژ تلقي گرديد. در سال 1381م نروژ و ايسلند به تصرف دانمارك درآمدند و اين وضعيت براي ايسلند تا نيمه قرن بيستم ادامه داشت. پس از شروع جنگ جهاني دوم و اشغال دانمارك توسط آلمان، ارتش انگلستان نيز با توجه به موقعيت استراتژيك ايسلند در جريان جنگْ به تصرف آن مبادرت ورزيد. اما در 7 دسامبر 1941 كنترل نظامي ايسلند به امريكا واگذار گرديد. در 17 ژوئن 1944، ايسلند با لغو يك جانبه قرارداد 1918م به استقلال دست يافت. بر اساس قرارداد 1918 امور دفاعي و سياست خارجي ايسلند در اختيار دانمارك قرار داشت.

1945 - اولين اجاق مايكرو ويو ساخته شد.

1948 - مهندس مهدي بازرگان رئيس دانشكده فني دانشگاه تهران شد. رئيس دانشگاه دكتر علي اكبر سياسي و نخست وزير وقت ساعد مراغه بود.


1982 - برای نخستین بار در تکزاس آمریکا برای اعدام مجرم از تزریق مواد سمی = Lethal Injection استفاده شد. نخستین فردی که به این طریق اعدام شد چارلز بروک Charles Brook نام داشت.


۱۹۸۸ - زمین‌لرزه‌ای به مقیاس ۶٫۹ ریشتر در شمال ارمنستان شوروی سابق، موجب کشته‌شدن حدود ۲۵۰۰۰ تن شد.

1332 ش - كشتار دانشجويان معترض به حضور آمريكائيان در دانشگاه تهران

بعد از كودتاي 28 مرداد 1332، رژيم شاه كه توانسته بود با كمك اربابان بر اريكه قدرت بازگردد، درصدد برآمد تا پايه‏هاي حكومت خود را تثبيت كند، اما غافل از اين كه مردم در اولين فرصت، خشم و انزجار خويش را نشان خواهند داد. سه ماه و نيم بعد، نيكسون، معاون رييس جمهور آمريكا، راهي ايران گرديد تا نتيجه سرمايه گذاري 21 ميليون دلاري سازمان جاسوسي سيا را كه در راه كودتا و سرنگوني دولت مصدق هزينه كرده بود، از نزديك مشاهده كند. در اعتراض به اين سفر، دانشجويان دانشگاه‏هاي تهران، تظاهرات پرشوري عليه رژيمِ كودتا برپا كردند كه اين اعتراضات در روز پانزدهم آذر، به خارج از دانشگاه كشيده شد. صبح روز 16 آذر 1332، گارد شاهنشاهي براي اولين بار وارد صحن دانشگاه شد تا فرياد مخالفان را در گلو خفه كند. به دنبال آن، تعدادي از مأموران نيروي ويژه گارد شاهنشاهي رژيم پهلوي، سه نفر از دانشجويان معترض به نام‏هاي: مصطفي بزرگ‌‏نيا، احمد قندچي و مهدي شريعت رضوي را به شهادت رساندند. رژيم، در روز بعد بدون توجه به اين جنايت خود، دكتراي افتخاري حقوق را در اين دانشگاه به نيكسون اعطا كرد. از آن تاريخ، به ويژه پس از پيروزي انقلاب اسلامي، اين روز به عنوان روز دانشجو نام گرفته است.


1353 ش - مرکز آمار ایران اعلام کرد جمعیت تهران از مرز چهار میلیون نفر گذشت.

1384 ش - درگذشت منوچهر نوذری ، بازیگر رادیو و تلویزیون

منوچهر نوذَری (۱۳۱۵ قزوین- ۱۶ آذر ۱۳۸۴ تهران) بازیگر تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون ایران و از پیشگامان هنر دوبله بود. وی بیش از نیم‌قرن در این حیطه‌ها به فعالیت پرداخت. پدرش حسابدار و نقاش قالی و اهل کاشان بود. او فعالیت هنری خود را در سال ۱۳۳۲ آغاز کرد و از اولین گویندگان تاریخ دوبله در ایران بود. نوذری، روز چهارشنبه ۱۶ آذر ماه ۱۳۸۴ به علت بیماری ریوی و عفونت کلیوی در بیمارستان مدرس تهران درگذشت. در روزهای پایانی زندگی این هنرمند در بیمارستان اینگونه از او نقل شده: « من اولین کسی بودم که در تلویزیون ایران مقابل دوربین رفتم و گفتم نام جعبه‌ای که تصویر من را در آن می‌بینید تلویزیون است‌. » وی معمولاً این شعر را در پایان برنامه‌های صبح جمعه با شما می‌خواند و بر روی سنگ آرامگاهش نیز همین شعر نقش بسته است: ز حق توفیق خدمت خواستم دل گفت پنهانی چه توفیقی از این بهتر که خلقی را بخندانی


مناسبت ها

روز جهانی هواپیمایی غیرنظامی
روز دانشجو در ایران

زادروزها:

۱۲۰۲ - لئوپولد کرونکر، ریاضی‌دان و منطق‌دان آلمانی.
۱۳۲۸ - تام ویتس، خواننده، آهنگ‌ساز و بازیگر آمریکایی.
۱۳۱۷ - هوشنگ ظریف، نوازنده تار
۹۸۳ - عبدالرحمان صوفی، ستاره شناس ایرانی (درگذشت ۹۸۶ م.).
۱۵۹۸ - جیان لورنزو برنینی، هنرمند ایتالیایی (درگذشت ۱۶۸۰).
۱۸۱۰ - تئودور شوان زیست‌شناس آلمانی.


۱۸۲۳ - لئوپولد کرونکر ریاضی‌دان و منطق‌دان آلمانی.
۱۸۶۲ - پل آدام شاعر و نمایش‌نامه نویس قرن نوزدهم میلادی اهل فرانسه.
۱۸۷۳ - ویلا کاتر نویسنده زن آمریکایی برنده جایزه پولیتزر برای داستان.
۱۹۰۵ - جرارد کویپر ستاره‌شناس هلندی آمریکایی که کمربند کویپر به نام وی است.
۱۹۱۵ - ایلای والاک بازیگر آمریکایی سینما، تلویزیون و تئاتر.
۱۹۲۸ - نوآم چامسکی زبان‌شناس، فیلسوف آنارشیست و نظریه‌پرداز آمریکایی.
۱۹۳۲ - الن برستین بازیگر اهل آمریکا.


۱۹۳۷ - تد کاکران سناتور ایالت میسیسیپی در سنای ایالات متحده آمریکا.
۱۹۴۹ - تام ویتس خواننده، آهنگ‌ساز و بازیگر آمریکایی.
۱۹۵۲ - سوزان کولینز سناتور ایالت ایالت مین در سنای ایالات متحده آمریکا.
۱۹۵۴ - مری فالین فرماندار کنونی ایالت اکلاهما از حزب جمهوری‌خواه ایالات متحده آمریکا.
۱۹۵۶ - لری برد بسکتبالیست مشهور.
۱۹۷۳ - دیمین رایس خواننده و ترانه سرا ایرلندی.
۱۹۷۹ - سارا باریلز خواننده، ترانه سرا و پیانیست آمریکایی.
۱۹۷۹ - جنیفر کارپنتر بازیگر آمریکایی.
۱۹۸۰ - جان تری بازیکن فوتبال اهل انگلستان.
۱۹۸۵ - دین امبروز کشتی گیر حرفه‌ای آمریکایی.


۱۹۸۸ - نیتن آدریان ورزشکار مرد رشتهٔ شنا اهل کشور ایالات متحده آمریکا.
۱۹۸۸ - امیلی براونینگ بازیگر، خواننده و مدل استرالیایی.
۱۹۸۸ - هیلی ویلیامز خواننده راک ترانه سرا، نوازنده، نامزد جایزه‌ی گرمی اهل امریکا.
۱۹۸۹ - نیکولاس هولت بازیگر انگلیسی.

مرگ‌ها:

۱۳۳۲ - مهدی شریعت‌رضوی دانشجوی دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران
۱۳۳۲ - احمد قندچی دانشجوی دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران
۱۳۳۲ - مصطفی بزرگ‌نیا دانشجوی دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران
۱۳۶۹ - رینالدو آرناس (به اسپانیایی: Reinaldo Arenas)، نمایش‌نامه‌نویس، نویسنده و شاعر کوبایی.
۱۳۷۲ - جواد معروفی، آهنگساز، پیانیست و رهبر ارکستر ایرانی.
۱۳۸۴ - منوچهر نوذری، بازیگر و دوبلور ایرانی
۴۳ پیش از میلاد - سیسرون، سیاست‌مدار و نویسندهٔ رومی (تولد ۱۰۶ قبل از میلاد).
۲۸۳ - اوتوکین یکی از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم.
۹۸۳ _ اتو دوم، سومین پادشاه از دودمان اتنی و پسر اتوی بزرگ.


۱۲۵۴ - اینوسنت چهارم یکی از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم.
۱۸۱۵ - میشل نی سرباز و ژنرالی فرانسوی و فرماندهی نظامی در جنگ‌های انقلاب فرانسه و جنگ‌های ناپلئونی.
۱۸۱۷ - ویلیام بلای دریاسالار بریتانیایی.
۱۹۰۶ - الی دوکامن فعال صلح، و به‌همراه چارلز آلبرت گوبات، برنده جایزه صلح نوبل سال ۱۹۰۲ می‌باشد.
۱۹۴۷ - تریستان برنار رمان‌نویس و نمایش‌نامه نویس قرن نوزدهم میلادی اهل فرانسه.
۱۹۷۰ - روب گلدبرگ کارتونیست (کاریکاتوریست) امریکایی.
۱۹۷۵ - تورنتون وایلدر داستان‌سرا و نمایشنامه‌نویس برجستهٔ آمریکایی.
۱۹۹۰ - رینالدو آرناس (به اسپانیایی: Reinaldo Arenas) ‏ (۱۹۴۳ - ۱۹۹۰) نمایش‌نامه‌نویس، نویسنده و شاعر کوبایی.
۱۹۹۳ - ولفگانگ پل فیزیکدان آلمانی. در سال ۱۹۸۹ برای پیشنهاد روشی به منظور به دام اندازی اتم‌های منفرد جایزهٔ نوبل فیزیک به او و هانس جرج دهملت و نورمن فاستر رمزی اهدا شد.
۲۰۱۲ - دنیس هوف بازیکن فوتبال اهل بلژیک.


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون