این منطقه از تهران به شکل عجیبی حتی در اوج گرما، سرد است
سالها قبل، شاهزاده‌های قجری با گرم شدنِ هوا، تهران را به مقصد شمیران ترک می‌کردند.
برترین‌ها: سالها قبل، شاهزاده‌های قجری با گرم شدنِ هوا، تهران را به مقصد شمیران ترک می‌کردند. حالا، به بهانه‌ی روزهای گرم ما هم به سمت شمیرانات رفتیم. اما این‌بار نه برای ییلاق، بلکه برای یک پرسه شهری....
قدمت آبادی جماران، خیلی بیشتر از چیزی که فکرش را می‌کنیم، هست! می‌گویند در ابتدای ورود اسلام به ایران، وقتی که مسلمان‌ها به ری رسیدند، بخشی از مردم شهر در اطراف ری، پایگاه‌های مقاومت تشکیل دادند. یکی از این پایگاه‌ها، جاموران یا همین جماران است. جماران هم مثل بقیه بخش‌های شمیرانات در زمانِ قاجار و پهلوی اول، برای ییلاق مرفهین و بزرگان جامعه مورد توجه قرار می‌گرفت. تا کمتر از صد سال پیش، اهالی ده جماران به کشاورزی و دامداری مشغول بودند. امّا تبدیل شدن جماران به یک محله شهری به دهه‌ی ۴۰ و زمان پهلوی دوم می‌رسد که تهران بیشتر و بیشتر به سمت شمال ادامه پیدا کرد، تا جایی که به پای کوه‌های البرز رسید و آبادی‌های جنوب کوهپایه را به عنوان محلات شهری در خودش جای داد.
این آخر هفته فرصت خوبی است که در سایه‌سار درختان جماران قدم بزنیم و این محله را روایت کنیم.
وقتی پای یک آبادی کهن در میان باشد باید یک کتانی راحت به پا کنیم و به دل خیابان بزنیم. پرسه‌مان را درست از جنوب محله جماران یعنی جوزستان شروع می‌کنیم!
شاید برای شما کلمه جوزستان معنایی نداشته باشد اما ساکنان گذشته‌های دور جماران خوب می‌دانند که جوزستان، زمینهای کشاورزی اهالی ده جماران بود. این اراضی پر از درخت که در پایین ده و در دو طرف خیابان باهنر (نیاوران سابق) قرار داشته‌اند. خیابانی که در زمان پهلوی اول ساخته شد و جوزستان حاصل‌خیز را تبدیل به دو پاره‌ی خشک جدا از هم کرد و این آغازی برای مدرنیزاسیون شهری در جماران بود.
خیابان نیاوران را به قصد رسیدن به تقاطع جماران طی می‌کنیم. حالا آرام آرام شیب خیابان را بالا می‌رویم. شاید در ابتدا همه چیز عادی به نظر برسد اما کمی که بالاتر می‌رویم دو طرف خیابان تبدیل به تقابل بزرگی بین ساختمان‌هایی با ظاهر امروزی و ساختمان‌های قدیمی و کوچک می‌شود این تقابل یعنی محله جماران هم درست مثل همه ما در گیر و دار نبرد بین گذشته و آینده‌اش حیران است.
به خیابان حسنی‌کیا که می‌رسیم زندگی شور دیگری دارد بله! شما به راسته محله جماران و تکیه پایین وارد شدید. اینجا هنوز هم میوه‌فروشی‌ها و خیلی چیزهای دیگر به سبک قدیمی سرپا هستند و این یعنی به دروازه بناهای کاهگلی درهای چوبی و باقی مانده‌ی بافت قدیمی ده رسیده‌ایم. یکی از آخرین پایگاه‌های خانه‌های کاهگلی تهران.
اگر خیلی خوش شانس باشیم و نم باران دیوانه‌ای در تابستان از راه برسد می‌توانیم در حال پیاده‌روی در مسیرهای کم عرض اینجا بوی کاهگل را هم حس کنیم اصلا شاید بد نباشد که پاییز هم به همین بهانه به جماران سر بزنیم! بوی کاهگل اما تمام ماجرا نیست ... ! درخت‌های دوقلوی هشتصد ساله‌ای که ده‌ها و صدها حکومت را دیده‌اند مهم‌ترین آثار تاریخی این محله هستند فقط کافیست فکر کنیم که هشتصد سال یعنی چند ده نسل؟ تا وقتی به این درختان می‌رسیم در سکوت و عظمت‌شان غرق شویم.
اینجا هنوز یک روستا وجود دارد که میان بافت یک ابر شهر گم شده است. شاید هم خودش را پیدا کرده باشد. پیشنهاد ما اما این است در حالی که ترانه یارم از استاد شجریان را در ذهن‌تان مرور می‌کنید خودتان را به دیدن درهای خاص چوبی خانه‌ها و تک رواق‌های خانه‌های روستای قدیم دعوت کنید و در سادگی محله غرق شوید. بله اینجا جمران است با اندک بافت کاهگلی باقی مانده درخت‌های تنومند و خانه‌های باصفا.
جماران کم باغ و عمارت نداشته است و یکی از عمارت‌هایی که باقی مانده متعلق به خاندان خسروشاهی بود که در حال حاضر سرای محله جماران شده است. باغ‌ویلایی دوطبقه و زیبا که تناسبات درگاه‌ها و پنجره‌ها به علاوه کشیدگی ستون‌های سفیدش خیره‌کننده است.
پرسه‌مان را به سمت تکیه بالا و کوچه قنات ادامه می‌دهیم اما به خودتان قول دهید وقتی شیب تند کوچه‌ها را بالا می‌روید هر از گاهی کمی صبر کنید نفسی تازه کنید و پشت سر را هم ببینید. یک قسمت‌هایی از کوچه پس کوچه‌های جماران، کلان‌شهر هزاردستان و این تهران غمگین پشت سر قاب شده است و احتمالا مثل ما به روزگار خوب و بد محله‌ها آدم‌ها و خودش فکر می‌کند.
پای ساختمان‌های بلندمرتبه به تکیه‌ی بالای جماران هم باز شده اما هنوز هم هر از گاهی باغی پیدا می‌شود که صدای گنجشک‌ها و حتی صدای آبی از داخل‌اش شنیده شود. تکیه‌ی بالا یکی از محله‌های ده جماران بوده هنوز هم صدای پای آب و خوشه‌های طلایی گندم در خاطره خوش جماران وجود دارد و به قول شاعر عرب نزار قبانی: می‌نویسم تا دوباره خوشه‌های گندم بخوانند ... تا درختان بخوانند.
اینجا جماران است که بعضی‌ها می‌گویند وجه تسمیه‌اش از جمع ماران (مارها) می‌آید. به دلیل مارهای زیادی که در کوهپایه‌های آن حوالی پیدا می‌کردند. برخی اما می‌گویند جماران یعنی جمع یاران. فارغ از وجه تسمیه‌های جورواجور ما اما فکر می‌کنیم که جماران یک الماس گم شده است یک گنجه که مارهای اسطوره‌ای اش هنوز زنده‌اند و از گوشه گوشه‌ی این الماس محافظت میکنند. چرا که مارها در گذشته و داستان‌های اسطوره‌ای محافظین هرچیز گران‌بها بوده‌اند.
شما چه خاطره‌ای از جماران و آن حوالی دارید؟
نظر کاربران
تهران قدیم پرازخاطره ست ولی بمرور نابود شدند و متصدیان روز ختی خاطره هاراهم نابودمیکنند.
جوزستان خیلی هم معنا دارد، جوز در زبان مردم دماوند، لواسانات و مناطق شمال تهران به معنی گردو است و جوزستان یعنی زمین های گردو.
پس جماران از نیاوران بالاتر است
زیبا نیست
الان دیگه خنک نیست. این مال موقعیه که انقد ماشین نبود. وسط مرداد دیگه همه جای تهران گرمه
چند وقت دیگه همه ش آپارتمان می شه... لوکس و گرون مثل لواسون
خدارشکر همه تهرانیها برند اونجا
پس بی مورد نبوده که بعضی ها اونجا زندگی میکردن و میکنن .
بیچاره اونایی که تو این محله زندگی کردند
خسته نباشید گزارش بدی نبود. اما دو نکته :
در ارتباط با محله جوزستان که فرمودید. این منطقه در گذشته پر از درختان گردو بوده است. و در گذشته به گردو جوز نیز گفته میشد. و بخاطر نوع خاک و هوا خاص این نقطه که درختان گردو رشد سریع داشتند. کاشت درختان فراوان منطقه آنجا را به جوزستان معروف نموده بود....
و اما در خصوص تبدیل بافت روستای جماران باید گفت تا دهه های خیر روستا همچنان بافت زیبای خود را حفظ نموده بود. متاسفانه بعداز دهه۶۰و۷۰ سو استفاده کنندگان بدون در نظر گرفتن مسائل مهندسی شهری و.... این منطقه بکر را همچون سایر مناطق بکر دامنه های البرز از بین بردند....
حالا کی تو جماران زندگی می کرد جای سوال نیست..احداد قاجاریه هم اونجا بودن..دیدید شبیه قاجارند
سلام بله درسته منطقه شمیران یک از بهترین مناطق زیبای ایران هستش من خودم نزدیک به ده سال اونجا زندگی کردم و هروقت یاد خاطرات خوب و شیرین زندگیم می آفتم به اون سالها و اون کوچه ها ی پر درخت و با حس خوب و به یاد مانی که داشت می افتم ولی افسوس که تهران زیبا غمگین است و غمش ما را با خود می‌برد و پیرمان کرد خداحافظ تهران زیبا و خداحافظ تهران با شکوه
خیلی قشنگ بود متن و عکس ها.چه فضاهای قشنگی رو به تصویرکشیدید وقدر دوست دارم ببینم از نزدیک حیف که هزاران کیلومتر دور هستم
ما فکر میکردیم جماران یک منطقه فقیر
نشینه پس بگو. تازه متوجه شدیم عجب
خیلی خوش میگذره
ما فکر میکردیم چیزی در حد نازی آباد
هست
آدم نمیره خیلی چیزها می بینه و میشنوه
یک جایی شبیه نیاوران. یا سعد آباد
که شاه در آنجا سکونت داشت
عجب
پاسخ ها
نازی آباد کجاش فقیر نشین ک ما ندیدیم
دوست داشتنی منطقه ای که ارزوداشتم درانجا خانه ای داشته باشم وزندگی کنم افسوس که دیگر پیرشدم
خب حتما مسولین بی لیاقت کشور ساکن انجا هستند
ما فکر میکردیم مستضعف نشینه
مندوسال سربازی را آنجا بودم .منطقه با صفایی است واب هوای خوب.یادش بخیر.ودوستان خوبی که داشتم.مخصوصا علیرضا وکیان
بله،همیشه لقمه های خوب،مال پول دارهست،مکان‌های خوب ماشینهای خوب مال پول دارهاست،وما تماشاگر و حسرت
سلام. در ساعات ظهر لامپ ۳۰۰ وات گازی چرا در تصویر روشن است؟؟؟
چه گزارش خوبی،من هم فکر میکردم جماران جنوب تهرانه،پس بگو....🤔🤔
بالای شهر و بهترین و خوش آب و هواترین منطقه تهرانه
ضمن‌تشکرازگزارشگر،کاش‌اندک‌جاذبه‌های‌سنتی‌باقی‌مانده‌حفظ‌شود،
وباقی‌بمانندودرحقیقت‌جاذبه‌هااانهاهستندچون‌بی‌غل‌وغش‌هستند،
وبکر.
امام خمینی اینجا زندگی کرد
پاسخ ها
و از همون جا هم به نوجوانان و جوونای ملت میگفت جبهه را خالی نگذارید،، ویک نفر از بچه های مقامات جبهه نرفتن و شهید نشدن گویا دوست ندارن برن بهشت چون همین جا واسشون بهشته و یرای ملت بی پول جهنم، !!
الان دیگه از رو محلها نمیشه به پولدار بودن طرف پی برد یارو فول میلیاردر اما روستا اشتهارد زندگی میکنه، یکی هم فقط تونسته بزور ئ واحدی اجاره کنه اما بهترین وگرونترین منطقه تهران اینه
اگر فکرش کنیم همه ایران گرم است ولی ناگفته نماند خوزستان آبادان اهواز الان بیاید متوجه میشوید کمی تهران گرم شده کل کشور تعطیل کردید اقتصاد شکسته شد این نمیشه هوا گرم شود زود کارها بخوابد مردم توخونه نمیشند جای خوش آب هوامانند منظره که جماران نام داشت پس همه ایران گرم نیست
حالا شده جای پول دارا که باغ وویلا داشته باشن بر اوقات فراقت
زمان قاجار شمیران همش باغ بود همه جا باغ و دارو درخت بود نه مثل حالا که همیه باغها و درخت‌ها را خشک کردندوجاش ساختمان ساختند باغهای کرج را هم خشکاندند وساختمان ساختند زمینهای برنج را خشکاندند جاش ساختمان ساختنددولت ناکارآمد باعث خشکسالی و نابودیه کشوری میشه
اخیییی چقدر بدبختیم سالهاست که فکر میکردیم منطقه ی مستضعفین نشینه
همش برا پولدارا کله گنده هاس ماهم فقط میبینیم میخونیم بیشتر حسرت میخوریم غصه چه فایده چ ربطی ب ما داره یک سانتش هم ب مردم عادی نمیرسه شاید 10سالی یه بار هم هیشکی نمیره اونبرا...حیف
خوش بحال تهرانیا که همچین جاهایی هست برن تعطیل میشه فوری شمال می رن خوزستان تعطیل هم بشه هیج جا نیست بری
قیمت آپارتمانهاش در آگهی دیوار هم قیمت زعفرانیه ونیاوران است ،پس به خاطر همینه که مسولین همگی آن هم در خانه های ویلایی صد میلیاردی به بالا آنجازندگی میکنند،بعد ما انتظار داریم از حال کارگر وبازنشسته وکارمند وتورم وگرانی وغیره خبر داشته باشن،اما امام علی درنهج البلاغه ووصیتش به مالک اشتر چیزهای دیگری در خصوص زندگی زمامداران ومردم فرموده اند
جماران در زمان هخامنشیان منطقهای
بکر و دست نخورده بود هوای مطبویی
داشت درختان سز به فلک کشیده
دارای اهوان زیبا بود
اخه اینم شده حرفکه در زمان فلان
یقنلی بک فلا جا همچین بود
خوب بله. جمعیت کم بود منطقه به علت
سرما غیر قابل استفاده بود تابستون
ها می رفتن اونجا
حالا امکانات هست جمعیت هم زیاد شد
بک عده رفتن انجا اطراق کردن
دیگر این همه سر و صدا نداره
چند ماه پیش مهمان بیمارستان قلب جماران بودم .
چه کوچه با صفایی داره که آب از بالا دست از وسط کوچه عبور میکنه با آن صدای یکنواخت و قشنگ پای آب .
پس بی دلیل نیست که حسن آقا لپش گل انداخته