چرا دیگر کسی سرزده به خانه کوکب خانم نمیرود؟
قریب ۳۰ سال کوکب خانم، زنی پاکیزه و باسلیقه بود که بدون اینکه دستوپایش را گم کند یا نگران قضاوت بقیه باشد با چیدن نیمرو، نان، کره، ماست و پنیر در سفره بیریای خود از عدهای مهمان سرزده پذیرایی کرد.
فرارو: کوکب خانم نام داستانی در کتاب فارسی دوم دبستان بود که توسط محمدرضا انتظاریان به رشته تحریر درآمد و در سالهای پیش از انقلاب ۵۷ به کتابهای درسی راه پیدا کرد. کل ماجرا، روی هم رفته از ۱۲۰ کلمه تجاوز نمیکند و هدف آن ستایش و تمجید از فرهنگ سادهزیستی با زبانی کودکانه است.
بچههای ایرانی تا دهه ۹۰ که آموزشوپرورش تصمیم بهحذف قصه از کتابهای درسی گرفت، قریب ۳۰ سال کوکب خانم، مادر عباس را زنی پاکیزه و باسلیقه میشناختند. احتمالا خیلیها الان به یاد میآورند یک روز عدهای سرزده به خانهشان آمدند. کوکب خانم بدون اینکه دستوپایش را گم کند یا نگران قضاوت بقیه باشد با چیدن نیمرو، نان، کره، ماست و پنیر در سفره بیریای خود از آنها پذیرایی کرد.
نویسنده قصه کوکب خانم، به تعداد مهمانان ناخوانده اشاره نکرده است، اما در تصویرسازی همراه کتاب، علاوه بر خود کوکب خانم و پسرش عباس، میتوانیم دو زن، یک مرد، پسرکی همسنوسال عباس و یک طفل صغیر که روی پای مادر نشسته را تشخیص دهیم. یعنی روی هم ششنفر و نصفی دور سفره نشستهاند و جلویشان علاوه بر نیمرو، دو کاسه بزرگ ماست، دو بشقاب حاوی کره و پنیر و تعدادی نان سنگک دیده میشود. اگر فرض کنیم، کوکب خانم برای خودش و مهمانان ناخوانده نورچشمی، نفری یکی و نصفی تخممرغ نیمرو کرده، روی همرفته ۹ تا تخممرغ لازم داشته است.
قیمت تخممرغ، در حال حاضر مثل خود مرغ یک سر دارد و هزار سودا. گفته میشود در بسیاری نقاط، مردم هر شانه ۳۰ تایی تخممرغ را با قیمت ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان خریداری میکنند. قیمت شانه ۲۰ تایی حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان است و برای بسته ۱۵ تایی تخممرغ تقریبا باید ۵۶ هزار و ۳۰۰ تومان پول داد. بسته ۹ تایی را ۳۴ تا ۳۵ هزار و ۶۰۰ تومان میفروشند و قیمت بسته ششتایی به ۲۲ تا ۲۴ هزار تومان میرسد. اگر تخممرغ را دانهای بخرید، قیمت آن بین سه تا سههزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته میشود که در حالت حداکثری، ۹ تای آن میشود ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان.
بیشتر بدانید | رشد هزینه خوراکی از نگاه آمار رسمی
هزینه خوراکی یک خانوار ایرانی براساس گزارشهای رسمی مرکز آمار، در سال ۱۳۵۹ بهطور متوسط سالی ۲۰ هزار و ۷۰۰ تومان بوده است. یعنی ماهی هزار و ۷۲۵ تومان. هزینه ماهیانه خوراکی در سال ۶۷، سالی که در آن جنگ تحمیلی به پایان رسیده، معادل شش هزار و ۷۰۰ تومان بوده. در سال پایانی دولت اصلاحات، خانوار ایرانی بهطور متوسط ماهی ۱۱۸ هزار و ۷۸۰ تومان برای خرید خوراکی هزینه پرداخت کرده است. دوران هشتساله ریاستجمهوری محمود احمدینژاد در سال ۹۲ به پایان رسید. در این سال هزینه خوراکی خانوار بهطور متوسط ۴۵۸ هزار تومان در ماه بود. این عدد در پایان سال ۱۴۰۰، به طور میانگین یک میلیون و ۸۸۰ هزار تومان در ماه محاسبه شده است.
ماست، کره، پنیر و نان دیگر خوراکیهایی هستند که کوکب خانم برای پذیرایی از مهمانان سرزده خود، سر سفره گذاشته تا به همین واسطه شایسته کسب عنوان باسلیقه شناخته شود. گفتیم ششنفر دور سفره نشستهاند و دو تا کاسه بزرگ ماست در تصویرسازی کتاب، قابل تشخیص است. شما فرض کن داریم درباره یک کیلو ماست حرف میزنیم. درحال حاضر، قیمت مصوب دبه ۲.۵ کیلوگرمی ماست کمچرب، ۴۹ هزار و ۸۰۰ تومان است، اما در بازار که کسی گوشش به این حرفهای بدهکار نیست، همین مقدار ماست را تقریبا ۶۰ هزار تومان میفروشند.
قیمت ماست پرچرب پگاه با وزن یک کیلو و قیمت ماست کمچرب پگاه با وزن یک کیلو در روزهای آخر مهرماه سال ۱۴۰۱، حدود ۳۰ و ۲۸ هزار تومان است. بررسی بازار نشان میدهد ماست سون پرچرب کاله با وزن ۱.۸ کیلوگرم و قیمت ۶۸ هزار تومان و ماست همزده سبو از برند هزار با همین مقدار وزن و قیمت ۷۰ هزار تومان پرفروشتر هستند، ولی ما برای محاسبه مخارج مهمانی کوکب خانم همان ۳۰ هزار تومان را مبنا قرار میدهیم.
بیشتر بدانید | روند افزایش درآمد خانوار ایرانی
هزینهها بالا رفته؛ این را همه میدانیم، اما قبل از اینکه سرتان را بهنشانه تاسف تکان بدهید بهتر است بدانید، میزان درآمد نیز همین راه را در پیش گرفته. شاید این دو عدد تناسب نداشته باشند، اما بههرحال نباید آن را نادیده گرفت. گزارش مرکز آمار نشان میدهد سال ۱۳۵۹، درآمد خانوار ایرانی بهطور متوسط سالی ۶۰ هزار و ۹۰۰ تومان و ماهی تقریبا پنج هزار تومان بوده است. متوسط درآمد خانوار ایرانی در سال ۶۷، به ماهی ۱۱ هزار و ۱۶۰ تومان و در سال ۱۳۷۶ به ماهی ۱۰۱ هزار تومان میرسد. آخرین گزارش رسمی به سال ۱۳۹۹ برمیگردد که در آن آمده خانوار ایرانی بهطور متوسط ماهی شش میلیون و ۳۹۰ هزار تومان درآمد داشته
قیمت پنیر لیقوان ممتاز رامک با وزن ۷۰۰ گرم، در حال حاضر به حدود ۲۲۰ تا ۲۴۵ هزار تومان میرسد. اگر این عدد ضربان قلب شما را بالا میبرد، میتوانید شانستان را با انواع دیگری از پنیر با قیمت ملایم امتحان کنید. مثل پنیر تازه پاستوریزه پگاه با صباح که با وزن ۱.۶ کیلوگرم ۱۹۰ تا ۲۰۰ هزار تومان بهفروش میرسد، اما در تخفیفهای گاهوبیگاه فروشگاههای زنجیرهای یا آنلاین میتوان آنها را ۱۷۰ هزار تومان خرید. این یکی هم تیز است؟ الان بیشتر مردم با چنین توجیهی یک پنیر سفید با وزن ۴۰۰ گرم خریداری میکنند. قیمت این محصول توسط برندهای مختلف مثل هزار، کاله، میهن، پگاه، رامک و... ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان تعیین شده است. بیایید فرض کنیم کوکب خانم برای آبروداری یک قالب نیمکیلویی را در دو ظرف جداگانه جلوی مهمانهایش گذاشته است. خب؟ قیمت این محصول با وزن ۵۰۰ گرم در حال حاضر، بین ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان خواهد بود.
نان برخلاف چیزی که بهنظر میرسد، مهمترین بخش پذیرایی کوکب خانم را تشکیل میدهد. نان سنگک آن دوره قطعا با چیزی که الان نانواییها تحویل مردم میدهند، توفیر دارد. گذشت زمان وزن چانهها را کم کرده و به تبع آن ابعاد نان آب رفته است، اما هنوز میتوان به هر دو نفر یک نان سنگک اختصاص داد. قیمت نان سنگک سنتی بزرگ ساده در نانواییهای آزادپز الان به هفت هزار تومان میرسد. انواع کنجدی را ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان حساب میکنند. نانواییهای دریافتکننده آرد یارانهای، سنگک را ساده و کنجدی را بهترتیب سه و پنج هزار تومان میفروشند. قیمت نان بربری سنتی ساده و کنجدی در این نانواییها چهار تا ۱۰ هزار تومان است. سهتا نان کافی است، اما محض احتیاط پنجتا نان میگیریم که خدای نکرده کم نیاید. نگران قیمت نباشید، چون آن را با نرخ دولتی حساب میکنیم. پنجتا سنگک ساده میشود ۱۵ هزار تومان.
برگزاری مهمانی کوکب خانم بهاین ترتیب با ۹ تا تخممرغ، پنجتا نان سنگک، یک کیلو ماست، ۳۰۰ گرم کره و نیمکیلو پنیر در سال ۱۴۰۱، معادل ۲۱۶ هزار تومان هزینه برمیدارد. قیمت تخممرغها ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان میشود. برای پنجتا نان سنگک ساده باید ۱۵ هزار تومان پرداخت کرد و ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان برای ۳۰۰ گرم کره کنار گذاشت. قیمت یک کیلو ماست ۳۰ هزار تومان و قیمت نیمکیلو پنیر، میشود ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان.
بیشتر بدانید | قصه کوکب خانم
کوکب خانم، مادر عباس زن پاکیزه و باسلیقهای است. او سطل شیر را همیشه در جای خنک نگاه میدارد. روی سطل پارچهای میاندازد تا گردوخاک بر آن ننشیند و پاکیزه بماند. کوکب خانم هر روز از شیر چیزی درست میکند. گاهی به آن مایه پنیر میزند و پنیر درست میکند. گاهی مایه ماست میزند و ماست میبندد و گاهی از ماست کره میگیرد. روزی عدهای سرزده به خانه آنها آمدند. کوکب خانم با تخم مرغ نیمرو درست کرد. نان و کره و ماست و پنیر هم سر سفره گذاشت. همه از مهماننوازی و سلیقه کوکب خانم تعریف کردند وقتی آنها سیر شدند خدا را شکر کردند که این همه نعمتهای خوب آفریده است
نظر کاربران
گوشت کیلوئی 250 هزار تومان مرغ کیلوئی هفتاد هزار تومان در خانه هیچکس به روی دیگران باز نمی شود .در آمد هفت میلیون تومان خرج پانزده میلیون تومان تفاوتش چطوری تامین میشه معجزه است .
پاسخ ها
معجزه نیست. فقط هر روز به مقدار با دوز بالا از سلامتی پدر و مادر کم میشه. و میاد سر سفره هامون. پدر تا بوق سگ کارکردن. و از سلامتی خود مایه گذاشتن است. و مادر که با تردستی یک ران مرغ را چنان بین 5 نفر تقسیم میکند. که همه. باید بخودشان بقبولانند که سیر شدند. آری فی الواقع معجزه اتفاق افتاده. معجزه ایی بنام تظاهر به سیر شدن و تظاهر به ثروتمند بودن!!!!
سلام چون واقعا گرونی است دگه کسی نمیتونه مهمون بره یا مهمون بیاد خونش چون هنوز واسه خوذمون موندیم چی بخوریم چه برسد به مهمون
یادش بخیر شیرینی که دوره ما داشت دیگه بچهها ی الان نمیبینن😢
شماواسه مردم چیز ارزون گذاشتین که...
الانم ک بچها مدرسه میرن هی مدام مریض پول دوا دکتر.....
به عنوان یک همکار روزنامه نگار میگویم گزارش زیبا و خواندنی ای بود با اشاراتی هوشمندانه و قلمی ساده و روان اما شیوا و گویا
دستمریزاد
یادش بخیر یادش بخیررررررررررررر
رييسي حامي محرومان اومده تا ارزون كنه همه اين اقلامو
بابا خوبه دیگه ۲۶۰ تومن الان پیتزا یک نفره بالای ۱۰۰ تومن هست میخواست به همه پیتزا بده نزدیک ۷۰۰ تا ۸۰۰ تومن براش آب میخورد
الان مهمان میاد چندروز ازپا میفتی کلی پذیرایی مفصل میکنی بعد وقت رفتن میبینی پشت سرت هزار تا صفحه چیدن
پاسخ ها
آفرین واقعا همینطوره
متن بسیار عالی و تاثیرگذاری بود که واقعا بر دل نشست.دست شما درد نکنه.
خدا پدرتو بیامرزه اینروزا اصلا نمیشه خونه کسی رفت ما که هر جمعه دور هم جمع میشدیم میگفتیم میخندیدیم الان دیگه نه نمیشه
کاشکی کوکب خانم یه سر پناه داشته باشه ,جلو مهمون نون خشک هم بذاره مهم نیست .اصلا مهمونا قول میدن خونه ایشون نروند تا کوکب خانم شرمنده نشه
چون کوکب خانم مزرعه و دام هایش را فروخته و یک آپارتمان در شهر خریده است
چونکوکبخانموخیلیکوکبهایدیگرپولمهماننوازیراندارد
چون خرج گرون است وسرزده نمی شه رفت خونه کسی چون مردم توی خرج خودشونم موندن
مهمون که سهله،برای خودمون هم نمیتونیم بخریم،به لطف دولت خدمتگزار در این کشور ثروتمند همیشه گرسنه ایم
تنها چیزی که به نظرم میرسه اینه که واقعا متاسفم
من الان دقیقا در جایگاه پدر خدابیامرزم قرار دارم
پدرم،در خونه باز و دائما مهماندار
من توان دو روز مهمانی در ماه را ندارم
همه بزرگان ایران ساده زیست هستند و مردم زیاد خواه همین باعث شده راضی نباشیم به تخم مرغ 3500تومانی، وای از جهل.....؟
پاسخ ها
بیا پایین بچه سرمون درد گرفت
ساده زیستی بزرگان چیزیه که فقط شنیدی !!! التماس تفکر
آخه الان برا مهمون سرزده با وجود گرانی ها این سفره رو بندازیم هزارتا حرف بارمون میکنن نه تعریف و تمجید از باسلیقه بودنمون
یادش بخیر کوکب خانم درس کتاب دهه ۶۰ بود الان همه چی ریخته بهم گروونی...کاش بزرگ نمیشیدیم
یادش بخیر، کوکب خانم عجب زن باسلیقه ای بود
یادش بخیر چه دوران خوبی بود، اون موقع کجا الان کجا
یادش بخیر یعنی میشه اون روزا دوباره بیان
چون دیگر کوکب خانومی وجود ندارد چون همه اژدها شدن
هررفتی یه امدی داری مرغ ک ۷۵هزار
چون نعمت از سر سفره هامون پر کشیده شده همش دزدی همش دروغ همش اختالاااااس
کسی اهل معاشرت باشه، چایی کم رنگ تو خونه اش پیدا میشه، نان و پنیر هم پیدا میشه...
ما در حال حاضر تنهاکاری که میکنیم به قول قدیمیها نمک تو کفش مهمان میریزیم تا بیشتر از یک وعده خونمون نمونن که خداروشکر این عمل واقعاتاثیر زیادی داشته خخخخ
قربونت برم اون دیگه مهمون نیست دشمنه کاملا واضحه. مگه اینکه شما بدهی چیزی بهشون داشته باشی که بازم شرط انصاف نیست.
کوکب حانم هم دماغشو عمل کرده
کاش برگردیم به همون موقع من که همش گریه میکنم پیش خداالتماس ولی خدا جواب منو نمیده خداکنه بمیریم راحت شیم ازاین دنیا
همین غذاهای ساده هم بسیار گرون شدن میترسیم سرزده بریم طرف شرمنده بشه یا قلبش بگیره
پاسخ ها
افرین
خدا رحمت کند کوکب خانم را وجودش خیر برکت بود از انوقتی که اسمانی شده انگاری خیر برکت با خودش هم اسمانی شده ما ماندیم حسرت در فقدانش و سفره تهی
در خونه که بسته هست هیچ ,مهمون بخواد بیاد یه دروغ باید سرهم کنیم و عذرخواهی کنیم .با یه حقوق کارمندی اجیل ومیوه وگوشت که خیلی وقته از سفره ها پر کشیده بود الان ماست و لبنیات را برای بچه های خودمون هم با بدبختی می تونیم بخریم .ویه بیچاره ای مثل من سالی یکی دوبار به شهرستان پدرم برم چون نه اون بنده خدا پولی داره خرج مهمون را بده نه من پولی دارم که دست خالی نخوام برم
ای داد از این بیداد.
با این گرانی مسکن خودمان هم از نعمت لبنیات و تخم مرغ محرومیم و همه درامدمان را به صاحبخانه میدهیم ماها رعیت هستیم
همان طور که گردو را دانه ای نمی خرید تخم مرغ را هم دانه ای نخرید بلکه کیلویی باید فروخته شود چرا که محصولات طبیعت قالب ماشینی یکسانی ندارند!
قبلناکره کارخونه ای یه ذره بو کره میداد الان کره که روش نوشته کره سنتی و گرونتره باز همونه بو کره نمیده فقط روش نوشته کره حیوانی معلوم نیست واقعا برای چه پول میدیم میخریمش دوغ پلاستیکی 12تومنه شیر پلاستیکی کم چرب 15تومن یعنی تفاوت شیر و دوغ 3تومنه شیر گرونه یا دوغ ارزونه
من دهه شصتی ام کوچیک بودم یادمه چند روز مونده به عید کلی آجیل با پسته فراوون میخرید بابام کلی میوه شیرینی یه عالمه مهمان داشتیم اصلا نمیدانستیم گرونی چیه الان همونو بخواهیم بخریم حقوق یه ماه میره واقعا چرا به اینجا رسیدیم
یادش بخیر داستان برای دهه ۵۰ بود روح کوکب خانم شاد
خیلی قشنگ گفتی
این سفره الان لاکچریه
الان سرزده بری جایی سرت زده میشه
شما خدا را در درون خودت داری که خالق کل نظام هستی هست. تمام هستی از ۱۰۴ عنصر تشکیل شده و هر انسان هم دقیقا از ۱۰۴ عنصر تشکیل شده بعلاوه یک گرم روح پس ناشکری نکن و اسمتو نزار بی کس عزیز تو به تنهایی تمام هستی
روزگار به حدی به همه فشاراورده که معلمان هم برای تامین مایحتاج هرکدام یه جزوه تکمیلی برای کتابها می نویسند وبه دانش اموزها میفروشند این وسط فقط بدبخت کارگر که باهزارجور تملق باید نان اوری کند وبچه خود رابه مدرسه که همه چیزش پولی شده بفرستد تا شاید سوادخواندن ونوشتن بیابد ودرس کوکب خانم رویاد بگیرد
آفرین که به فکر سقفی برای کوکب خانوم ها هستی دم شما گرم شما سقف داشته باش رفت و آمد نکن
کوکب خانوم فکرنمیکرد یه عدد حسن کلید ساز بییاید وبا دروغهایش کاسه وکوزه همه را در هم بشکند وکسی نباشد از او باز خواست کند
3
ما میریم یه چیزی با خودمون میبریم که اونا هم فشاری بهشون نیاد هم مهمونی هم سرزده هم خوش میگذره اینه رسم بختیاری
اصلا به فرض محال پول هم باشه ؛ دیگه دل و دماغی هست برای دید و بازدید ؟ بچه های دهه شصت خوب میدونند هفته ای چند بار فکو فامیلو دیدن و بازی کردن یعنی چی ؟ چند روز خونه عمو و دایی موندن یعنی چی ؟
دیشب فیلم تولید سال ۹۳ را میدم . غذا سفارش میداد .قیمت الان اون غذا ۲۰ برابر اون موقع بود .
واقعا کی میخواد این اوضاع درست بشه ؟درسته امنیت داریم و سپاسگزاریم اما شکم گرسنه رو ایا شکم سیر جواب میده؟
البته اشاره ای به این نشد که کوکب خانم یک تولید کننده خانگی بوده و همه ما مصرف کننده ! اگه تو روستاها هم تشریف ببرید متوجه خواهید شد که این عزیزان هم ماست و تخم مرغ و ... رو هم از سوپری روستاشون می خرن !!!
دلیل نارضایتی مردم از مسئولین همین است
کوکب خانم تو این دوره اسف بار اگه توواقعیت بود لعنت به آباء و اجدادش میفرستاد اگه درخونشو ب روی کسی باز میکرد.
کوکب خانم برای یک وعده ساده بدون برنج و گوشت ۲۱۶ هزار پرداخت کرده اگه همین وعده رو بخواهد در یک ماه هزینه کنه باید ماهیانه ۱۳ میلیون درآمد داشته باشه حالا هزینه میوه و دارو و کرایه خونه و .. رو حساب نکردیم