وی-۲۲ اوسپری؛ گل سرسبد نیروی هوایی آمریکا

وب سایت جنگ آوران: هواپیمای نظامی چند منظوره ساخت کمپانی Bell Boeing ( بل بوئینگ ) ایالات متحده ی آمریکا که در هر دو نقش برخاست و فرود عمودی (VTOL) و برخاست کوتاه و فرود (STOL) ایفای نقش میکند .طراحی خاص این هواگرد باعث شده که در هر دو نقش مخصوص عملیات های دوربرد ترابری مانند یک هلیکوپتر معمولی و یا نقش یک هواپیمای توربوپراپ با قابلیت پرواز با سرعت بالا انجام وظیفه کند.

شاید بتوان گفت دلیل ساخت V.۲۲ ایران باشد.در سال ۱۹۸۱ طرح وزارت دفاع ایالات متحده مبنی بر نیاز یک هواگرد با توانایی پرواز عمودی برمیگردد .نام طرح JVX (هواگرد ازمایشی عمود پرواز) بود .برای ساخت این هلیکوپتر/ هواپیما دو تیم از کمپانی های بل و بوئینگ با همکاری هم طی دو سال در سال ۱۹۸۳ از اولین طرح خود رونمایی کردند با شروع آزمایشات مشترک این دو کمپانی برای طراحی اولین tilt rotor تاریخ پیچیدگی و مشکلات طرح یکی پس از دیگری اشکار شد به همین دلیل اولین پرواز V.۲۲ به سال ۱۹۸۹ برمیگردد .

اما این تمام ماجرا نبود و سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده از سال ۲۰۰۰ شروع به آموزش نیرو برای این ابر سازه ی مهندسی کرد و در سال ۲۰۰۷ اولین پرواز عملیاتی خود را انجام داد .( با فاصله ی ۲۵ سال از اولین پرواز )

با عملیاتی شدن V.۲۲ در سال ۲۰۰۷ نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده جایگزین CH.۴۶ Sea Knights شد. اما اولین بار در سال ۲۰۰۹ به خدمت نیروی هوایی ایالات متحده در امد. با عملیاتی شدن Osprey در نیروی هوایی و سپاه تفنگداران دریایی در عراق ، افغانستان ، لیبی و سودان شروع به خدمت کرد .

در مجموع V.۲۲ تا کنون ۷ سقوط داشته مه موجب مرگ ۳۰ نظامی و مهندس شده البته تنها ۳ تا از این سقوط ها بعد از عملیاتی شد این هواگرد بودند که موجب مرگ ۶ نفر شده.

توسعه

پیشرفت های اولیه …

با شکست عملیات ازاد سازی گروگان های سفارت ایالات متحده در سال 1980 در ایران ( عملیات پنجه ی عقاب ) سران نظامی ایالات متحده متوجه شدن که به نوع جدیدی از هواگرد ها نیاز دارند که نه تنها توانایی فرود و برخواست عمودی داشته باشد بلکه توانایی حمل نیرو های نظامی و توانایی رسیدن به سرعت های بالا مانند که هواپیما در زمان اندک رو هم داشته باشد. بنابراین ساخت V.22 با تایید وزارت دفاع ایالات متحده در سال 1981 و در قالب طرح (jvx) (هواگرد ازمایشی عمود پرواز) استارت خورد .

نیروی دریایی ، نیروی هوایی و سپاه تفنگداران دریایی در سال ۱۹۸۳ درخواستی مبنی بر نیاز به این نوع هواگرد رو به وزارت دفاع دادند . برای این طرح مناقصه ای بین کمپانی های ( بل ، بوئینگ ، گرومن ، لاکهید، و وستلند گذاشته شد. وزارت دفاع درخواست سرعت دادن به ارائه ی طراح های اولیه رو به کمپانی هایی که ذکر شد داد . تنها دو کمپانی بوئینگ و بل در قالب یک تیم مشترک طرح اولیه ی خودرو با نام XV.۱۵ در ۱۷ فوریه ی سال ۱۹۸۳ارائه کردند . به دلیل این که این طرح تنها پیشنهاد این مناقصه بود در ۲۶ آوریل ۱۹۸۳ قراردادی بین وزارت دفاع و این دو کمپانی بسته شد.
در 15 ژانویه ی سال 1983 کار بر روی پیش نمونه ی این طرح شروع شد ، در ماه مارس همان سال تولید 6 نمونه ی اولیه با همکاری مشترک بوئینگ و بل آغاز شد .برای کاهش فشار طرح ساخت و طراحی قسمت های مختلف پروژه بین دو کمپانی تقسیم شد .

کمپانی بل تولید و ادغام بال، محل قرار گیری موتور، طراحی و ساخت روتور، سیستم درایو، سطوح دم و سطح شیب دار عقبی، و همچنین ادغام موتور رولز رویس و انجام مونتاژ نهایی را عهده دار شد. کمپانی بوئینگ تولید و ادغام بدنه هواپیما، کابین خلبان، ارتباطات هوایی و سیستم کنترل پرواز نوع نیروی دریایی MV-۲۲ طراحی نوع نیروی هوایی CV-۲۲ این پرنده رو دریافت کردند.

اولین بار در ماه می 1988 V.22 توجه رسانه ها رو به خود جلب کرد . در ابتدای امر مشکلات بسیاری برای این پروژه به وجود آمد هزینه های بالایی که این طرح برای وزارت دفاع فراهم کرده بود باعث شد که به دلیل نیاز فوری نیروی هوایی برای حمل و نقل نیرو ها و باقی نیاز های خود به پایگاه های خود در شرق طرح V.22 به مجلس سنا راه پیدا کند . جایی که برای ادامه یا کنسل شدن این پروژه ی عظیم رای گیری شد . با وجود نیاز نیروی هوایی به بودجه ای بیشتر مجلس سنا و وزارت دفاع دستور ادامه ی کار بر روی پروژه ی V.22 رو دادند . با این حال وزیر دفاع در ان زمان (دیک چنی ) سعی کرد که بودجه ی این طرح رو از سال 1989 به سال 1992 منتقل کند که با مخالفت های کنگره و مجلس سنا مواجه شد .

وی سعی کرد که هزینه های جانبی و کم اهمیت این طرح رو حذف کند و با تحقیق پیرامون این جریان سعی کرد طرح هایی کم هزینه تر ارائه بدهد . اما دولت کلینتون از طرح این پروژه حمایت میکرد و به دنبال راهی برای حمایت مالی این طرح بود.

تست پرواز و طراحی تغییرات …

اولین پرواز V.22 را یکی از 6 نمونه ی اولیه در 19 مارس 1989 در حالت هلیکوپتر و اولین پرواز با بال هایی ثابت در 15 مارس 1989 به پرواز در امد . سومین و چهارمین پرواز هم با موفقیت تمام انجام شد . اولین پرواز دریایی این پرنده هم بر روی USS Wasp در دسامر 1980 با موفقیت انجام شد . نمونه های چهارم و پنجم این پروژه در بین سال های 91-92 سقوط کردند . از اکتبر 1992 تا آوریل سال 1993، بل و بوئینگ مشغول طراحی دوباره ی سازه برای کاهش وزن و هزینه های آن شدند . این نسخه دوباره طراحی مدل V. 22B نام گرفت. پرواز های V.22 از ژوئن سال 1983 از سر گرفته شد .تست های نمونه ی جدید تا سال 1987 به طول انجامید .

تست پروازی ۴ نمونه ی جدید از اوایل سال ۱۹۹۷ اغاز شد و اولین نمونه در همین سال به به مرکز آزمون نیروی دریایی جنگ هوایی ( ایستگاه هوایی نیروی دریایی Patuxent رود، مریلند ) تحویل داده شد. در ماه اوریل۱۹۹۷ تحویل نمونه های دیگر هام آغاز شد و نست های پروازی با سرعت کم این هواگرد هم آغاز شد .در ژانویه ی سال ۱۹۹۹ دومین آزمون پروازی V.۲۲ بر روی USS Saipan با ۱۰ هواگرد آغاز شد . اولین تست حمل بار خارجی در ماه آوریل سال ۱۹۹۹ با حمل و نقل یک خمپاره انداز سبک M۷۷۷ انجام شد.

در سال 2000 کمپانی بوئینگ طرحی مبنی بر نصب یک اسلحه ی سنگین در دماغه هواگرد برای دفاع از خود در محیط هایی با سطح تهدید بالا را ارئه کرد اما این طرح رد شد زیرا V.22 نیازی به دفاع از خود با توپ ثابت نداشت . در همین سال دو سقوط مرگبار موجب کشته شدن 19 تفنگدار شد و دو کمپانی به سرعت وارد عمل شده و علت دو سقوط رو بررسی کرده و قسمت های مشکل دار رو دوباره طراحی کردند . در ژوئن 2005 بعد از گذشت چندین سال از طراحی این هواگرد توانست تمامی تست های خود را با موفقیت پشت سر بگذارد.

چالش ها …

فرایند توسعه V-22 است طولانی و بحث برانگیز بوده است، تا حدی به دلیل هزینه های بالای طراحی و تولید آن . بودجه ی اولیه ای که برای V.22 در سال 1986 در نظر گرفته شده بوئ 2.5 میلیارد دلار بود ، پس از آن در سالا 1988 به 30 م میلیارد دلار افزایش یافت و در سال 2008 هم مبلغ 27 میلیارد دلار برای تکمیل ساخت سفارش های برنامه به پروژه اضافه شد. برای مثال هزینه های تولید یک فروند V.22 حدود دو برابر CH.53 که قدرتی به مراتب بیشتر از V.22 در حمل نفرات و ترابری بار ها دارد است .( هر V.22 حدود 60 میلیون دلار و Ch.53 در حدود 35 میلیون دلار قیمت دارد )
مشکل دیگه ای که سر راه این هواگرد قرار داشت نا توانی ان در زمانی که هر دو موتور به سمت جلو باشند و بخواهد در ارتفاع پایین پرواز کند این امر باعث به وجود امردن حالت ناپایداری در سازه و از دست دادن کنترل میشود .

با عملیاتی شدن اولین MV.۲۲ در ماه اکتبر همین سال مجله ی تایم به سرعت در یک مقاله ی کوبنده V.۲۲ را هواگردی غیر ایمن و ناپایدار خطاب کرد . در پاسخی که سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده به این مقاله داد منابع اطلاعاتی مجله ی تایم را منسوخ شده خواند و گفت که تمامی مشکلاتی که اما در سال ۲۰۱۰ تغییراتی در ساختار بدنه و سیستم های کنترل V.۲۲ به دلیل ایجاد چند اتش سوزی در سیستم های هیدرولیکی رخ داده بود انجام شد .

پیشرفت های اخیر …

در ۲۸ سپتامر ۲۰۰۵ پنتاگون در یک برنامه ی ۱۱ ساله سفارش ساخت در مجموع ۴۵۸ فروند از این هواگرد را داد که ۳۶۰ فروند برای سپاه تفنگداران ، ۴۸ فروند برای نیروی دریایی و ۵۰ فروند برای نیروی دریایی با با صرف بودجه ۱۰۰ میلون دلاری برای هر فروند با احتساب هزینه های به روز رسانی .

در 15 آوریل سال 2010 فرماندهی نیروی دریایی طبق نیاز خود از کمپانی بوئینگ خواست که پردازنده ای جهت تعوض با پردازنده ی قدیمی V.22 طراحی کند که توانایی آگاه سازی موقعیتی یک پارچه شدن با سیستم های ماهواره ای و توانایی ردیابی نیرو های شناسایی رو ارا باشد.

در اواخر سال ۲۰۰۹ یک درخواست جدید به کمپانی های بل و بوئینگ مبنی بر مدل جدید V.۲۲ یعنی مدل C داده شد . در فوریه ۲۰۱۲، سپاه تفنگداران دریایی اولین بلوک C خود را دریافت کرد. این هواپیما دارای یک رادار جدید، همراه با اوپراتور ماموریت های اضافی و تجهیزات جنگ الکترونیک بود.

در سال 2011 طبق سفارش های نیرویی هوایی ایالات متحده کمپانی بوئینگ شروع به طراحی سیستم های جدید جهت افزایش سرعت هواگرد از 460 km به 500km و افزایش ارتفاع پروازی از 3000 m به 3700m و یا 4300 m کرد که تا کنون ادامه دارد . بین 2008 و 2011، هزینه های عمر برآورد شده جهت نگهداری از V.22 های فعال در ناوگان ایالات متحده رشدی 61 درصدی داشت . در سال 2013 ایالات متحده امید به فروش حدود 100 فروند V.22 در بازار های جهانی رو داشت که شامل پیشنهاد های اسرائیل امارات متحده ی عربی و ژاپن بود .

طراحی و بازنگری …

V.22 اولین تولید هواپیما tiltrotor در جهان است با تیغه ی روتور 3 پره و سیستم کنترل کننده ی نیرو بر روی هر یک از موتور ها در هنگام برخاست سیستم کنترل موتور ها پره ها رو ره به بالا میگرداند و در این زمان هست که موتور روشن میشود پس از برخواست میتواند با چرخش 90 درجه ای موتور به سمت جلو به حالت یک هواپیمای توربوپراپ در امده که باعث کاهش میزان مصرف سوخت میشود و یا مانند هلیکوپتر به پرواز خود ادامه دهد . در کل دو حالت برای برخوات V.22 در نظر گرفته شده اولین حالت همین حالت بالا که ذکر شد و دومین حالت زمانی هست که موتور دارای زاویه ی 45 درجه رو به جلو هست . مواد کامپوزیت 43 درصد از بدنه V-22 را تشکیل می دهند روتور های این هواگرد هم از کائوچو و مواد مرکب ساخته شده است .

نیروی محرکه …

دو موتور 1107C رولز رویس با قابلیت تغییر قدرت و یک گیربکس مشترک اوتوماتیک که این توانایی رو دارد که در صورت از کا افتادن یک موتود با موتور باقی مانده ادامه ی مسیر بدهد سرعت روتور های این هوا گرد چیزی نزدیک به 12 دور در ثانیه هست. در سپتامبر 2013، رولز رویس اعلام کرد که قدرت موتور 1107C AE را با نصب یک بلوک C توربین جدید و افزایش ظرفیت جریان دریچه سوخت 17 درصد افزایش داده . در به روز رسانی جدید عواگرد قدرت حمل بار را از 6000 فوت به 8000 فوت و افزایش قدرت 26 درصدی به همراه کاهش مصرف سوخت هست.

کابین و نرم افزار ها …

V.۲۲ دارای کابینی شیشه ای شامل ( چهار نمایشگر رنگی چند کاره سازگار با سیستم های دید در شب ، سیستم اشتراک گذاری مرکزی داده ها ، سیستم دید مادون قرمز ، سیستم های پیرفته ی ناوبری و کنترل خودکار هواگرد از جمله مشخصه های کابین این هواگرد هستند .کابین این هواگرد تحت فشار نیست و تمامی خدمه در ارتفاع بالا تر از ۱۰۰۰۰ نیاز به ماسک اکسیژن دارند. کنترل و هدایت V.۲۲ توسط سیستم هدایت سیمی سه گانه انجا میشود . با قرار دادن زاویه ی موتور ها بر روی ۹۰ درجه کامپیوتر به صورت خود کار حالت پروازی را بر روی حالت هلیکوپتر قرار میدهد و اگر زاویه ی موتور ها به حالت ۰ انتقال پیدا کند کامپیوتر سسیستم و حالت پروازی مانند هواپیما رو انتخاب میکند همچنین با قرار دادن زاویه ی موتور ها بر روی ۹۷/۵ هواگرد با سرعتی کم و رو به عقب حرکت میکند .( این تغییر ها شامل زاویه ی سکان عمودی زاویه ی هواگرد سرعت موتور و میزان نیاز سوخت موتور ها اثر میگذارد .)

تسلیحات …

V.۲۲ توانایی حمل مسلسل های M.۲۴۰ (۷.۶۱×۵۵ mm) و یا M.۲ (۱۲.۷mm) را در دو جایگاه در سمت راست و در انتهایی رمپ بارگیری حمل کند . در برنامه های به روز رسانی این هواگرد طرح سلاحی که در زیر دماغه و در یک غلاف مخصوص نصب شده و توسط یک اوپراتور از درون سازه کنترل میشود به چشم میخورد که توانایی قفل خود کتر با استفاده از دید مادون قرمز رو هم دارا میباشد . این سلاح برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ بر روی یکی از V.۲۲ هایی که در افغانستان خدمت میکردند نصب و ازمایش شد اما وزن بالای آن (۳۸۰ kg) باعث شد فعلا بر روی تمامی مدل ها نصب نشود و همچنان در حال آزمایش هست .

در سال ۲۰۱۲ تعدادی از هواگرد های نیروی دریایی هم به این توپ شکمی دست یافتند ؛ در اغلب موارد این مدل های ویژه به حمل نیرو ها کمکی نمیکنند و تنها در کنار اسکادران های ترابری پرواز کرده و مانند یک AC.۱۳۰ کوچک به پوشش هوایی باقی هواگرد ها مشغول میشوند . البته این سلاح شکمی این امکان رو هم به V.۲۲ میدهد که بدون ترس از دشمن به عملیات های دور برد برود . البته همچنان طرح تسلیحاتی که قرار است بر روی V.۲۲ نصب شود در حال مطالعه و تحقیق است که شامل اسلحه ی شکمی ، توپ دماغه ، مسلسل در انتهای رمپ و … میباشد .

قابلیت سوخت رسانی …

بوئینگ در حال توسعه یک کیت roll-on/roll-off سوختگیری هوایی جهت نصب بر روی V.۲۲ هست که توانایی سوخت گیری هواپیماهای دیگر از V.۲۲ رو فراهم کند . داشتن این قابلیت V.۲۲ رو به یک هواگرد چند منظوره تبدیل میکند . در ۲۹ آگوست ۲۰۰۹ آزمایش هایی با همین کیت و توسط یک فروند MV.۲۲ و یک فروند A/F.۱۸ هورنت نیروی دریایی انجام شد. نسخه سرعت بالایی از سیستم سوختگیری شلنگی طراحی شده است که در سرعت های ۳۴۳ الی ۴۶۰ کیلومتر بر ساعت توانایی انتقال تا ۱۲۰۰۰ پوند سوخت رو دارا میباشد .

برای این کار باید شلنگی که از انتهای رمپ خارج میشود توسط اوپراتور به سمت هواپیمای دیگر هدایت شود اما برای این کار نیاز به تغییر زاویه ی هواگرد از هواپیما به هلیکوبتر هست که در این صورت به تغییراتی در شکل طاحی سیستم چرخاننده ی زاویه ی موتور نیاز هست. دو کمپانی بل و بوئینگ امیدوار هستند که بتوانند باز هم از کمک های مالی جهت این طرح استفاده کنند.

پپیشبینی هایی جهت فروش …

کمپانیی های بل و بوئینگ پیشبینی هایی مبنی بر فروش 100 فروند از این هواگرد را به 15 کشور که اکثرا در ناحیه ی خاور میانه و اقیانوسیه قرار دارند را دارد .
اولین کشوری که علاقه به خرید V.۲۲ رو اعلام کرد اسرائیل بود . در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد که ۶ فروند از این هواگرد رو نیاز دارد اما در سال ۲۰۱۳ این عدد به ۱۲ رسید که تماما از مدل MV.۲۲ بودند این قرار داد به مبله ۱.۳ میلیارد دلار بسته شد.

کشور بعدی ژاپن بود که در طی سال 2012 اعلام کرد که نیاز به 17 فروند V.22 هست و این طرح با تایید کابینه در سال 2013 به تصویب رسید و قرار شد که بودجه ی این خرید را در سال 2014 تا 2019 تکمیل کند. کشور سومی که به خرید این هواگرد روی اورد امارات محده ی عربی بود ، در ماه مه 2012، گزارش شد که امارات متحده عربی در مراحل نهایی مذاکرات برای خرید چند فروند V.22 جهت استفاده در اختلافات جزیره های سه گانه و تنگه ی هرمز را داشت .این قرار داد به مبغ 58 میلون دلار بسته شد.

انواع مدل ها تا کنون.....

• V.۲۲ A : نمونه ی اولیه که از سال ۱۳۸۳ به بعد بار ها تحت طراحی مجدد قرار گرفته .
• CV.۲۲ B: نمونه ی ویژه ی نیروی هوایی ایالات متحده امریکا که شامل سیستم های مختلف مانند مخازن سوخ اضافی در بال ها رادار عوارض زمینی و توانایی حمل باک های اضافه ی سوخت در خارج از بدنه .
• MV.۲۲B : نمونه ی سپاه تفنگداران دریایی و نیروی دریایی ایالات متحده امریکا که جایگزینی برای CH. ۴۶E و CH. ۵۳D ناوگان این نیرو ها هستند که به تازگی به روز رسانی های بلاک C هم بر روی تعدادی از این هواگرد ها انجام شده .
• EV.۲۲ : پیشنهادی جهت سیستم های هشتار دهنده که نیروی دریایی سلطنتی در حال بررسی این طرح جهت جایگزینی برای ASaC.۷ خود هست .
• KV.۲۲ : نمونه ی سوخ رسانی هواییی که بوئینگ در حال ازمایشاتی روی ان هست تا جایگزینی برای KC.۱۳۰ و یا KC.۱۰ باشد.
• HV.۲۲ : طرحی جهت گشت دریایی به منظور نجات و حفاظت از نیرو های ویژه که در حال حاظر MH.۶۰ در حال انجام ان هست .
• SV.۲۲ : نمونه ی ضد زیردریایی که در سال ۱۹۸۹ مورد مطالعه قرار گرفت .
• ویژگی های عمومی
• سازنده : ایالات متحده
• اولین پرواز: ۱۹۸۹ مارس ۱۹
• وضعیت : در خدمات
• تولید : ۱۹۸۸ تا کنون
• تعدا تولید تا کنون : ۲۰۰ فروند
• هزینه هر فروند ۶۹.۳ میلیون دلار
• طراحی و توسعه از : بل XV-۱۵
• خدمه: چهار (خلبان، کمک خلبان و دومهندس پرواز(
• ظرفیت: ۲۴ سرباز (نشسته ) ، ۳۲ سرباز ( ایستاده ) ، و یا
• ۹۰۷۰ کیلوگرم از حمل و نقل داخلی، و یا تا ۶۸۰۰ کیلوگرماز محموله های خارجی طول: ۵۷ فوت ۴ در ( ۱۷.۵ متر)
• قطر روتور : ( ۱۱.۶ متر)
• بال: ( ۱۴ متر(
• عرض با روتور : ( ۲۵.۸ متر)
• قد: )۲.۱۲ متر)
• مساحت بال: (۲۸ متر)
• وزن خالی : (۱۵.۳۲ کیلو گرم)
• حد اکثر وزن برخواست : ( ۲۷.۴۰۰ کیلو گرم)
• پیشرانه: ۲موتور رولز رویس آلیسون T۴۰۶/AE ۱۱۰۷C - ، ۶۱۵۰با توان اسب بخار
• حداکثر سرعت : ( ۵۰۹ کیلومتر / ساعت )
• شعاع عملیاتی : (۷۲۲ کیلومتر )
• سقف پرواز: (۷۶۲۰ متر(
• نرخ اوجگیری: (۱۱.۸) متر بر ثانیه