همه چیز درباره‌ی افسانه‌ی هارپ

چند وفت قبل پس از آن که فیلمی با عنوان صداهای عجیب در آستارا منتشر شد برخی رسانه‌ها و حتی خبرگزاری‌ها این فیلم را که پس از مدتی مشخص شد ساختگی است به عوامل مختلف از جمله هارپ نسبت دادند. پیش از این درباره حوادث دیگر از جمله زلزله بم هم چنین شایعاتی مطرح شده بود اما این مسائل چقدر به واقعیت نزدیک هستند؟

خبر آنلاین: چند وفت قبل پس از آن که فیلمی با عنوان صداهای عجیب در آستارا منتشر شد برخی رسانه‌ها و حتی خبرگزاری‌ها این فیلم را که پس از مدتی مشخص شد ساختگی است به عوامل مختلف از جمله هارپ نسبت دادند. پیش از این درباره حوادث دیگر از جمله زلزله بم هم چنین شایعاتی مطرح شده بود اما این مسائل چقدر به واقعیت نزدیک هستند؟

درباره هارپ حرف و حدیث زیاد است.برنامه پژوهشی یونوسفر فعال با فرکانس بالا (High Frequency Active Auroral Research Program) معروف به هارپ (HAARP)، یک پروژه پژوهشی است که در سال ۱۹۹۳ برای بررسی و پژوهش دربارهٔ لایهٔ یونوسفر با استفاده از امواج رادیویی ELF/ULF/VLF تأسیس شده‌است.

این تأسیسات به صورت مشترک توسط نیروی هوایی آمریکا، نیروی دریایی آمریکا، دانشگاه آلاسکا در فیربنکس، و نزدیک به ۱۵ دانشگاه آمریکایی دیگر اداره و استفاده می‌شود. شرکت سازنده این تأسیسات، شرکت BAE Advanced Technologies است. این سیستم در حال حاضر از یک مجموعه آنتن‌های مخصوص شامل ۱۸۰ برج آنتن آلومینیومی به ارتفاع ۵۰/۲۳ متر تشکیل شده که بر روی زمین پهناوری به مساحت ۲۳٬۰۰۰ متر مربع در آلاسکا نصب شده‌است. این آنتن‌ها امواج مافوق کوتاه ELF/ULF/VLF را با ۳٫۶ مگاوات ERP تولید کرده و به یونوسفر می‌فرستند.

هارپ پروژه‌ای علمی است و از طریق آن دانشمندان با ایجاد تغییراتی در یونوسفر که دورترین و ناشناخته‌ترین بخش جو زمین است امکان مطالعه در مورد آن را پیدا کرده و آن را به صورت یک آزمایشگاه طبیعی درمی‌آورند. هارپ این کار را با امواج رادیویی فرکانس بالا که توسط رادارهای خود منتشر می‌کند انجام می‌دهد.

بخشی از این امواج در ارتفاع ۱۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین جذب شده و باعث افزایش شتاب الکترون‌ها در آن منطقه و در نتیجه گرم شدن یونوسفر می‌شوند. هارپ در دوران جنگ سرد با این هدف راه‌اندازی شد که روش‌هایی را برای ارتباط با زیردریاییهای مجهز به سلاح اتمی کشف کند. این زیردریایی‌ها در آن زمان اهمیت استراتژیکی فراوانی داشتند چرا که اصل «تضمین نابودی متقابل» در جنگ اتمی را محقق می‌ساختند. اما این پروژه حتی از قبل از ساخت خود با شایعات فراوانی در مورد هدف و کاربردهای آن گره خورده‌است. تئوری‌های توطئه گوناگونی در مورد آن مطرح شده و از انتشار پرتوهای مرگ تا کنترل ذهن به آن نسبت داده شده است.

از زلزله تا کنترل آب و هوا

نظریات متعددی در مورد «خطرات پروژه»، و یا استفاده از این تأسیسات به عنوان یک سلاح تا کنون عنوان شده است. از ایجاد وقوع زمین لرزه‌های متعدد در مناطق مختلف جهان، تا کنترل آب و هوا، ده‌ها ادعای مختلف در مورد پروژه هارپ مطرح شده است. مشهورترین این نظریات توطئه، گزارش روزنامه پراودا در روسیه و همچنین توسط هوگو چاوز در سال ۲۰۱۰ مطرح شد. در این موارد ادعا شده بود که آمریکا با این تأسیسات زلزله هائیتی را خلق کرده است .

پرس تی‌وی گزارش یک وب‌سایت ونزوئلایی را به نقل از منبعی روسی با عنوان ناوگان شمالی روسیه به عنوان یک گزارش تأیید نشده نقل کرد که نیروی دریایی آمریکا قصد داشته با استفاده از پروژه هارپ زلزله‌ای را در ایران ایجاد کند که «اشتباهاً هائیتی مورد اصابت امواج زلزله‌ساز آن قرار گرفته است». در این گزارش به تئوری‌های توطئه متعدد دیگری که در مورد هارپ مطرح شده از جمله ارتباط آن با زلزله سیچوان در چین و زلزله ۶٫۵ ریشتری کالیفرنیا اشاره شده بود.

چقدر واقعیت دارد؟

دکتر مهدی زارع، استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله می‌گوید: لرزه‌های ناشی از انفجار با زلزله‌های ناشی از جنبش در گسل‌های فعال قابل تفکیک هستند؛ از این رو در کل کره زمین امکان پنهان‌کاری برای هیچ کشوری وجود ندارد.استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی در خصوص ارتباط هارپ با رخدادهای لرزه‌ای، گفت: اینکه بتوان با این فناوری هارپ یا انفجار یا تحریک زلزله‌های مهمی مانند زلزله بم ۵ دی ماه ۱۳۸۲ یا زلزله سراوان در ۲۷ فروردین ۹۲ ایجاد کرد، جواب منفی است؛ چون مثلا ژرفای زلزله بم در ۸ کیلومتری بوده و زلزله سراوان در ژرفای ۶۳ کیلومتری رخ داده است.

وی تاکید کرد: هیچ بشری در هیچ جا حتی با فناوری هارپ نتوانسته پدیده‌ای طبیعی در این ژرفا را تحریک کند یا بر آن اثر بگذارد.

زارع با تاکید بر اینکه اثر بشر از طریق هارپ یا فناوری‌های دیگر معمولا بر پدیده‌هایی است که در سطح زمین یا نزدیک آن رخ می‌دهند، خاطر نشان کرد: بنابراین اغراق در این مساله به شبه علم و طرح مسائل غیر علمی و باورهای غیر واقع‌بینانه می‌انجامد.

وی همچنین توضیح داد: ضمنا پدیده‌ای مانند زلزله‌ها از نظر اندازه و مکانیسم امروزه توسط ده‌ها، صد و گاه هزاران ایستگاه لرزه‌نگاری در جهان ثبت و رصد می‌شوند و این طور نیست که کسی بتواند با نظریه‌های خیالی آنها را توضیح دهد.

این محقق زلزله‌شناسی زلزله‌ها را پدیده‌ای قابل بررسی و مطالعه و توضیح تشریح دقیق دانست و اظهار کرد: از این رو نباید نه در مورد زلزله‌ها و نه در هیچ پدیده دیگری در جهان واقع، به دنبال خیال و شبه علم برای تشریح آنها برویم.

وی با طرح این سوال که وقتی داده و اندازه‌گیری و رصد علمی امکان‌پذیر است، چرا باید به دنبال شبه علم و نشریه‌های خیالی باشیم، اضافه کرد: البته به نظر می‌رسد با استفاده از فناوری «هارپ» بتوان زلزله‌های کوچک و سطحی را در سطح زمین تحریک کرد. بنابراین انتظار تحریک رخداد زمین‌لرزه‌ای تا بزرگای حدود 3 را چه بسا بتوان از این فناوری داشت.