چگونه بفهمیم که هک شده ایم؟

همشهری دانستنیها - محمد حسین جهان پناه: اخیرا اتفاقات عجیب و غریبی روی کامپیوترتان رخ می دهد؛ از آن دسته اتفاقاتی که لج شما را درمی آورند؟ ایمیل های عجیب دریافت می کنید؟ گاهی وقت ها چیزی روی Desktop تان درست نیست؟ اگر اینطور است حتما این گزارش را تا پایان دنبال کنید. در این گزارش خواهید فهمید که آیا هک شده اید یا نه و اگر هک شدید چطور با آن مقابله کنید.


نشانه ۱

پیام اخطار تقلبی آنتی ویروس

پیام های خطری که خیلی ناگهانی روی صفحه مانیتور ظاهر می شود تا به شما بگویند در خطر هستید، همیشه همانی نیستند که به نظر می آید. بعضی از این پیام ها حتی ممکن است از شما برای فعال شدن، درخواست کد فعال سازی بکنند در حالی که بقیه ممکن است از شما بخواهند کلیدی را فشار دهید تا سیستم شما را پاک کنند. تقریبا تمام پیام های آنلاین از این دست تقلبی اند و نباید روی آنها کلیک کنید. اما همین که شما این پیام ها را می بینید به این معناست که احتمالا سیستم تان پیشاپیش آلوده شده است.

چه باید کرد

اول از همه همیشه ظاهر آنتی ویروس خود را به خاطر داشته باشید. پنجره های خطر آنتی ویروس شما صددرصد با این پیام های تقلبی تفاوت اساسی دارد. در ضمن روی هیچ چیز کلیک نکنید. با کمک Ctrl+Shift+Escap پنجره Task Manager را باز کنید. فایلی که به آن مشکوک هستید را در فهرست نرم افزارهای در حال اجرای خود پیدا کرده و ببندید.

پیدا کردن آن نباید چندان سخت باشد چون معمولا بار پردازشی زیادی می برند. سپس کامپیوتر خود را ری استارت کرده و با نگه داشتن کلید F۸ در زمان بوت شدن سیستم وارد محیط Safe Mode شوید. در اینجا با آنتی ویروس یا هر نرم افزار ایمنی دیگر مثل Malwarebytes سیستم خود را اسکن کنید و بدافزار یافت شده را پاک کنید.

پس از آن بهترین کار این است که اگر قبلا بک آپی از سیستم گرفته ای آن را دوباره ذخیره کنید و امیدوار باشید که از شر بدافزار فوق خلاص شده اید.

نشانه ۲

مشاهده هرزنامه در ایمیل یا شبکه های اجتماعی

اگر در شبکه اجتماعی خود به تازگی تصاویر یا پیام های غیراخلاقی مشاهده می کنید یا ایمیل هایی حاوی مطالبی از این دست دریافت می کنید که مثلا «اگر روی لینک زیر کلیک کنید چه ها می شود» یا مثلا «بشتابید که تصویر فلان بازیگر لو رفت»، به این معنی است که احتمالا اکانت شما آلوده شده است. اگر اکانت ایمیل شما هک شده باشد، حتی ممکن است دوستان شما هم پیام های آلوده ای از سوی شما دریافت کنند که حاوی اینگونه هرزنامه هاست. این موارد زمانی دردسرساز می شود که کنترل اکانت را هم درنهایت از دست بدهید.

چه باید کرد

بیشتر شبکه های اجتماعی پروسه اختصاصی دارند که با دنبال کردن مراحل تعریف شده در آن مجددا می توانید کنترل اکانت خود را به دست آورید. به عنوان مثال Gmail صفحه راهنمایی موسوم به Compromised Gmail account (در آدرس bit.ly/gmail۳۳۸) دارد که با فراهم کردن فرمی برای درخواست بازیابی اکانت هایی که شما دیگر نمی توانید وارد آنها شوید به شما کمک می کند. چنین صفحه ای برای اکانت های Yahoo به آدرس bit.ly/yahoo۳۳۸ و برای outlook به آدرس bit.ly/outlook۳۳۸ نیز وجود دارد.

نشانه ۳

پسورد اکانت شما تغییر کرده

اگر زمانی که تلاش می کنید به یکی از سرویس های آنلاین خود مثل ایمیل، هاست یا حتی حساب بانکی خود دسترسی پیدا کنید با این پیام که پسورد شما درست نیست مواجه می شوید احتمال زیادی هست که پسورد شما هک شده باشد. البته اگر مطمئن هستید که پسورد را درست وارد کرده اید.


چه باید کرد

قبل از اینکه بترسید و سر مانیتور داد بکشید، دقت کنید که اصلا پسورد را درست وارد کرده اید یا نه. در بیشتر مواقع اتفاقات ساده ای مثل روشن ماندن Capslock یا فارسی بودن صفحه کلید می تواند پسورد شما را به هم بریزد. اگر نه، تلاش کنید از گزینه من پسوردم را فراموش کردم یا I've Forget my password که در همه سایت ها وجود دارد، استفاده کنید و به سرعت پسورد جدید را تغییر دهید. توجه کنید که در این شرایط اگر اکانت دیگری دارید که از پسورد مشابه استفاده می کند حتما آن را هم تغییر دهید. البته اساسا استفاده از پسوردهای مشابه کار خوبی نیست. توجه کنید که اگر این اتفاق روی کارت بانکی شما افتاده سریعا با بانک تماس بگیرید تا حساب شما را ببندند.

نشانه ۴

تغییراتی ناخواسته در مرورگر اینترنتی یا دسکتاپ

مرورگر شما ناخواسته روی صفحه ای خاص باز می شود، نوار ابزاری (Toolbar) که شما نمی شناسید روی آن نصب شده یا تنظیمات مرورگر بدون هیچ دلیل واضحی تغییر کرده است. روی دسکتاپ یا بخش ابزارهای تسک بار ممکن است متوجه آیکون نرم افزاری ناشناس شوید، چنین نشانه هایی می تواند خبر از نقصی امنیتی در سیستم شما باشد.

چه باید کرد

در بیشتر مواقع پاک کردن آسان ترین شیوه است. مثلا در رابطه با مرورگر کافی است به بخش Extension های مرورگر فوق رفته و نوار ابزار ناخواسته را پاک کنید. همچنین می توانید از طریق پنجره تنظیمات (settings در Chorme یا Options در Firefox) صفحه وب اصلی خود را که مرورگر روی آن باز می شود، مجددا بازگردانید.

در مورد خود ویندوز هم در پنجره computer و از طریق Uninstall or change a program نرم افزارهای ناخواسته را از سیستم خود پاک کنید اما اگر همچنان با مشکل مواجه بودید حتما سیستم خود را با یک آنتی ویروس جدید و آپدیت یا یک نرم افزار ضد اسپای وار مثل superantispyware اسکن کنید.

توجه کنید که بعضی نرم افزارها طراحی شده اند تا از چشم شما پنهان بمانند؛ برای این منظور میکروسافت ابزار رایگانی دارد که به شما می گوید چه نرم افزارهایی هنگام راه اندازی ویندوز به صورت خودکار اجرا می شوند و کمک می کند تا آنها را غیرفعال یا پاک کنید. این ابزار از آدرس Bit.ly/auto۳۳۸ قابل دانلود است.

نشانه ۵

رفتار عجیب موس کامپیوتر

نشانگر موس شما در صفحه به دلخواه خودش حرکت می کند، نه فقط حرکت تصادفی بلکه گاهی حتی برنامه ای را اجرا کرده یا به وب سایتی وارد می شود. خوشبختانه این نوع از هک اتفاق بسیار نادری است.

چه باید کرد

متاسفانه باید گفت که اگر چنین چیزی را تجربه می کنید به این معنا است که توسط یک هکر حرفه ای هک شده اید. در این حالت تنها یک متخصص حرفه ای می تواند مشکل شما را حل کند. البته در عین حال کارهای ساده ای هست که باید انجام دهید.

اول از همه ارتباط خود با اینترنت را قطع کنید. سپس در اولین فرصت با استفاده از گوشی یا هر کامپیوتر دیگری که مطمئن هستید پاک است، پسورد تمامی اکانت های آنلاین خود را تغییر دهید. به خاطر داشته باشید که پسورد بانک ها اولویت دارند. کامپیوتر آلوده را در وضعیت Safe Mode روشن کرده و با استفاده از آنتی ویروس آن را اسکن کنید.

برای ورود به Safe Mode کافی است هنگام روشن شدن سیستم چند بار کلید F۸ را فشار دهید. در نهایت اگر از سیستم خود بک آپ دارید، اکنون وقت بازیابی آن است. توجه کنید که در صورت بروز این اتفاق، مشورت با یک کارشناس کامپیوتر بهترین راه ممکن برای شماست.

نشانه ۶

کسی شما را زیر نظر دارد!

چراغ وضعیت وب کم شما خود به خود خاموش و روشن می شود یا حس می کنید چیزی در سیستم درست نیست! اگر چنین اتفاقی برای شما افتاده، شما حتما هک شده اید. این نوع هک همان اتفاقی بود که سال پیش سروصدای زیادی در آمریکا به پا کرد.


چه باید کرد

روی وب کم خود را بپوشانید یا اگر می توانید آن را به کلی قطع کنید. سیستم را مجددا راه اندازی کرده وارد Computer شوید. از System Properties وارد Remote setting شوید. در این قسمت تیک کنار گزینه زیر را بردارید:

Allow Remote Assistance connections to this computer

سپس با استفاده از آنتی ویروس، سیستم خود را زیر و رو کنید.