ادیسون؛ بزرگ‌ترین مخترع تاریخ یا یک دزد و تبهکار؟

دیجیاتو - رضا زارع‌پور: برای مردمان قرن نوزدهم، توماس آلوا ادیسون یک جادوگر بود. «روحیه مخترع» او تجسم این نقل قول معروف و پرکاربرد آرتور سی. کلارک به شمار می‌رفت: «هرگونه تکنولوژی به اندازه کافی پیشرفته تمایزی با جادو ندارد.» در حقیقت، او بعد از اختراع گرامافون به «جادوگر ملنو پارک» (جایی که در آن گرامافون را اختراع کرد) معروف شد.

از آن طرف، درخواهان او باور داشتند بزرگترین و تنها اختراع حقیقی او تصویر بی‌نقصی بود که از خودش ساخته بود. قضاوت تاریخ چیست؟ هیچکدام از این دو لزوما درست نیستند. مشارکت‌های ادیسون در علم به همان اندازه که بزرگ هستند، جنجال برانگیزند. چندتا از بیش از هزار اختراع او، زندگی امروز ما را شکل می‌دهند. هرچند ادیسون آن قدیس علم، که معلم‌ها در مدارس یاد می‌دهند، نیست.

این مخترع آمریکایی یک تاجر بی‌رحم و فرصت‌طلب بود و توانایی شگفت‌انگیزی برای «تغییر» ایده‌های اصیل و ابتکارآمیز داشت. این عادت لزوما همیشه چیز بدی نبود.

ادیسون این توانایی را داشت که یک ایده را بردارد و بهترین تکنولوژی ممکن را از آن بیرون بکشد، آن را عملی کند و در بسیاری از موارد، چیزی تقریبا جادویی بسازد. ما نمی‌خواهیم اینجا ادیسون را به صلیب بکشیم. در عوض حقایق پشت پرده تعدادی از مهم‌ترین اختراع‌های ادیسون را ارائه می‌دهیم. بزرگترین مخترع آمریکا یا دزد؟ این تصمیم را بر عهده خود شما می‌گذاریم.

ریشه ذهن مخترع ادیسون را می‌توان در دوران کودکی او دید

برای این که بینشی درباره دوران حرفه‌ای ادیسون داشته باشید، باید چیز‌هایی را درباره کودکی او بدانید. توماس آلوا ادیسون در ۱۱ فوریه ۱۸۴۷ در شهر میلان ایالت اوهایو در خانواده ساموئل و نانسی میلان به دنیا آمد.

ادیسون یک دانش‌آموز ضعیف بود، اما مادرش به جای او مدرسه‌اش را سرزنش و فرزندش را از آنجا خارج کرد. ادیسون یک خودآموز بسیار حریص بود و هر چه که در دسترسش بود را می‌خواند. این کنجکاوی بی‌حد و اندازه موتور محرک اختراع‌ها و خلاقیت‌ها و همچنین تیزهوشی او در کسب و کار را شکل می‌داد.

این مخترع در سال‌های نوجوانی یک آزمایشگاه شیمی در زیرزمین خانه مادری ساخت، تلاشی که سرانجامش یک انفجار بود. ادیسون بعد از برپا کردن یک آتش بالقوه مخرب، اختراع را به خاطر خود مخترع شدن کنار گذاشت. او در عوض تصمیم گرفت به سراغ ایده‌های عملی و سودده برود. مشخص شد که ادیسون در این یکی بسیار خوب بود.

درست یا نادرست: ادیسون مخترع لامپ روشنایی بود؟

پاسخ: نادرست

این «اختراع»، در کنار دیگر اختراعات این متن، نبوغ ادیسون را به تصویر می‌کشد. هرچند این یکی لزوما یک نبوغ مخترعانه به معنی متداولش نبود. در مورد لامپ روشنایی باید گفت که تاجر ما واقعا مفهوم آن را خودش خلق نکرد.

از سال ۱۷۶۱ مردم می‌توانستند سیم‌ها را به تابش در آورند و تعدادی مخترع بودند که نه تنها این مفهوم را به نمایش در آورده، بلکه پتنت نسخه‌های مختلفی از لامپ‌های رشته‌ای را ثبت کرده بودند. با این حال لامپ‌های پیش از ادیسون دو ویژگی اساسی را نداشتند: سوددهی و عملی بودن. توانایی عرضه به بازار را هم می‌توانید به آن‌ها اضافه کنید.

خیلی قبل‌تر از این که ادیسون در سال ۱۸۸۰ اولین لامپ روشنایی را پتنت و آغاز به تجاری‌سازی آن کند، مخترعان بریتانیایی نشان داده بودند که می‌توان با استفاده از لامپ‌های قوسی نور الکتریکی تولید کرد.

در سال ۱۸۳۵، اولین نور الکتریکی ثابت به نمایش درآمد و بسیاری از پژوهشگران در سرتاسر دنیا در حال کار روی ساخت رشته مناسب برای تولید یک لامپ روشنایی پایدار بودند. مشکل این بود که نور‌های تولید شده طول عمر بسیار کوتاهی داشتند و تولیدشان گران بود. ادیسون و تیمش زندگی جدیدی به لامپ روشنایی بخشیدند.

ادیسون تیم‌هایی از آزمایشگران را به کار گرفت که با دقت بالا نمونه‌ها را یکی پس از دیگری امتحان کنند تا دریابند چه ماده‌ای بهترین گزینه ممکن برای رشته است. پس از سال‌ها آزمایش، در سال ۱۹۷۹ تیم ادیسون سرانجام با استفاده از رشته کربنیزه شده از جنس پنبه بدون پوشش لامپی ساختند که ۱۴٫۵ ساعت دوام داشت.

ادامه آزمون طراحی‌ها و مواد مختلف در سال‌های آینده در نهایت منجر به تولید لامپی با دوام بیش از ۱۲۰۰ ساعت شد. توماس ادیسون و تیمش لامپ روشنایی رشته‌ای را اختراع نکردند. با این حال او اولین لامپ بادوام و عملی را برای کاربرد‌های تجاری اختراع و به بازار عرضه کرد.

همچنین ادیسون می‌دانست که اختراعاتی مثل لامپ روشنایی به تنهایی کاربرد چندانی نداشتند و باید آن‌ها را به عنوان اعضای یک سیستم عملی فروخت.

اختراع لامپ روشنایی و ارائه سیستم‌های تولید و انتقال برق باید به طور همزمان انجام می‌شدند، به همین دلیل است که او انرژی و زمان بسیاری را نیز صرف ساخت سیستم‌هایی برای تولید و انتقال قدرت صرف کرد. او می‌دانست که اگر مردم در خانه‌ها و ادارات خود به برق دسترسی نداشتند، نمی‌توانست لامپ‌هایش را بفروشد.

درست یا نادرست: توماس ادیسون گرامافون محبوب را ساخت؟

پاسخ: نادرست

اما او آن را اختراع کرد. ادیسون وقتی در حال کار روی دو اختراع دیگر، تلگراف و تلفن بود ایده گرامافون به ذهنش رسید. این تاجر روی ماشینی کار می‌کرد که مردم با آن بتوانند پیام‌های تلگرافی را از طریق فرورفتگی‌هایی روی نوار کاغذی بنویسند و در ادامه آن‌ها را تلگراف کنند.

او در این کار فرض کرد که پیام‌ها به طور مشابهی ضبط می‌شوند. با این حال می‌خواست این ایده را فراتر ببرد؛ یعنی نه تنها صداها، بلکه اصوات موسیقی را با استفاده از یک دیافراگم ضبط کند که بعد از آن با فشار یک قلم، فرورفتگی‌هایی روی یک سیلندر پوشیده شده با موم ایجاد کند و خود این سیلندر نیز با یک میل لنگ چرخانده شود. ادیسون این ایده را روی کاغذ آورد، بعد جان کروزی (John Kruesi) ماشین‌ساز را استخدام کرد تا آن را بسازد.

گرامافون در سال ۱۸۷۷ متولد و تنها ظرف ۳۰ ساعت کامل شد. اهمیت گرامافون نه فقط به خاطر شاهکار تکنولوژی بودنش، بلکه همچنین به این خاطر بود که ادیسون را به عنوان یک مخترع به شهرت رساند.

این تاجر محصولش را در بازار عرضه کرد و فروخت، با این تضمین که گرامافونش می‌تواند به خریداران مشتاق در نامه‌نگاری، تکثیر موسیقی، پخش موسیقی، حفظ زبان‌ها و «خواندن» برای نابینایان کمک کند.

درست یا نادرست: توماس ادیسون طراحی تلفن الکساندر گراهام بل را بهبود بخشید؟

پاسخ: درست

اگر این یکی را درست پاسخ دادید، پس دارید خوب پیش می‌آیید. در ۷ مارس ۱۸۷۶، الکساندر گراهام بل ۲۹ ساله رسما اختراع انقلابی‌اش، تلفن را پتنت کرد. بل از سال‌ها قبل به امکان انتقال صدا از راه سیم باور داشت. در سال ۱۸۷۵، بل و همکارش توماس واتسون موفق به تولید یک گیرنده ساده شدند که می‌توانست الکتریسیته را به صدا تبدیل کند.

توماس ادیسون این ایده را توسعه و فاصله‌ای که در آن افراد می‌توانستند با یک تلفن مکالمه کنند را افزایش داد. او این کار را با بهبود انتقال دهنده اصلی و اضافه کردن یک باتری برای تولید جریان الکتریکی قوی‌تر و کنترل قدرت آن با استفاده از کربن برای تغییر مقاومت، انجام داد.

او در ادامه یک انتقال دهنده طراحی کرد که در آن یک تکه کربن سیاه کوچک (ساخته شده از دوده) پشت دیافراگم قرار داشت. ادیسون طراحی خودش را با انتخاب گرانول ساخته شده از زغال بهبود داد. این طراحی پایه تا دهه ۱۹۸۰ مورد استفاده قرار می‌گرفت.

درست یا نادرست: ادیسون مانع از این شد که تسلا رادار را اختراع کند؟

پاسخ: نادرست

تسلا و ادیسون دشمنی شدیدی داشتند که تا آخر عمرشان ادامه پیدا کرد. یکی از ادعا‌هایی که متوجه ادیسون بوده این است که او ایده تسلا برای توسعه رادار در جریان جنگ جهانی اول را خنثی کرد.

داستان اینطور است که تسلا ایده استفاده از امواج رادیویی برای ردیابی اهداف را به هیئت مشاوره نیروی دریایی، که در مالکیت ادیسون بود، پیشنهاد کرد. طبق این داستان، ادیسون توانست از به ثمر رسیدن ایده تسلا جلوگیری کند. با این حال این داستان از چندین لحاظ غلط است.

این حقیقت دارد که تسلا ایده‌ای برای استفاده از امواج رادیویی پیشنهاد کرد که رد شد. اما دلیلش این بود که ایده تسلا برای ردیابی زیردریایی‌ها بود. رادار برای ردیابی زیردریایی‌ها زیر آب مناسب نیست، چون آب امواج رادیویی را ضعیف می‌کند.

به خاطر همین سونار (ردیاب صوتی) در نهایت توسعه پیدا کرد. به علاوه، گرچه اختراع رادار اغلب به تسلا نسبت داده می‌شود، این نیز یک افسانه است. رادار به خودی خود و بدون کار انقلابی فیزیکدان آلمانی، هاینریش هرتز نمی‌توانست وجود داشته باشد.

ضمنا کار پیشگامان دیگری همچون لی د فارست (Lee de Forest)، ادوین آرمسترانگ (Edwin Armstrong)، ارنست الکساندرسون (Ernst Alexanderson)، گوگلیلمو مارکونی (Guglielmo Marconi)، آلبرت هال (Albert Hull)، ادوارد ویکتور اپلتون (Edward Victor Appleton) و چند مخترع روسی به ممکن کردن ساخت اولین سیستم رادار در سال ۱۹۳۴ نسبت داده می‌شود. ادیسون شاید آبش با تسلا در یک جوی نمی‌رفت، اما مردی نبود که یک ایده پولساز را کنار بگذارد. این ایده باید از اول خوب می‌بود.

درست یا نادرست: توماس ادیسون در «دزدیدن» ایده رادیو از تسلا دست داشت؟

پاسخ: شاید

بستگی دارد از چه کسی بپرسید. بعضی به شما می‌گویند که نیکولا تسلا رادیو را اختراع کرد. بقیه می‌گویند که این یک افسانه است. طبق گفته خود تسلا، او از سال ۱۸۹۵ ایده رادیو و یک نسخه اولیه آماده را در اختیار داشت.

اما یک آتش بزرگ آزمایشگاه و بیشتر کارهایش را نابود کرد. با وجود این، تسلا توانست پتنت طراحی ارتباط بی‌سیم را در سال ۱۸۹۷ ارائه کند که در سال ۱۹۰۰ رسما ثبت شد. مارکونی نیز به طور مستقل روی نسخه خودش از رادیو کار می‌کرد و اولین پتنت مخابره بدون سیم را در ۱۸۹۶ در انگلستان و یک درخواست برای پتنت را در ۱۹۰۰ در آمریکا ثبت کرد.

ابتدا به خاطر شباهت‌هایی که بین طراحی مارکونی و تسلا وجود داشت با اعطای پتنت به او موافقت نشد. با این حال اوضاع در سال ۱۹۰۱ به سرعت برگشت، وقتی مارکونی توانست اولین پیام را با استفاده از چیزی که به ادعای تسلا ۱۷ تا از پتنت‌هایش بودند، بین دو سمت اقیانوس اطلس مخابره کند.

بعد از آن ادیسون حمایت مالی عظیمی از مارکونی به عمل آورد و اداره پتنت ایالات متحده در یک چرخش ناگهانی و غافلگیرکننده تصمیمات قبلی‌اش را عوض کرد و پتنت اختراع رادیو را به مارکونی داد. هیچگاه هیچ توضیح مناسبی برای این تغییر ناگهانی ارائه نشد؛ هرچند برخی گمان دارند حمایت مالی ادیسون و نفوذی که در اداره پتنت ایالات متحده داشت می‌تواند دلیل این موضوع باشد.

در سال ۱۹۴۳، شش ماه بعد از مرگ تسلا، دادگاه عالی ایالات متحده حکم کرد که پتنت مارکونی نامعتبر است و پتنت رادیو را دوباره به تسلا برگرداند. در آن زمان کمپانی مارکونی در حال تعقیب قضایی دولت ایالات متحده به خاطر استفاده از پتنت‌هایش در جنگ جهانی اول بود، و دادگاه با نامعتبر کردن پتنت‌های مارکونی، پرونده را نیز باطل کرد.

درست یا نادرست: توماس ادیسون هیچگاه چیزی اختراع نکرد؟

پاسخ: نادرست

ادیسون، از آغاز تا پایان دوران حرفه‌ایش، ۱۰۹۳ پتنت در ایالات متحده دریافت کرد و ۵۰۰ تا ۶۰۰ درخواست دیگر که یا نتوانست آن‌ها را تکمیل کند، یا رد شدند.

اختراعات جالب توجه او شامل باتری قلیایی، دوربین و پخش‌کننده فیلم، کاغذ مومی، ضبط کننده رای الکترونیکی، یک عروسک سخنگو و راهی برای نگهداری میوه هستند. علاوه بر این‌ها، او به ساخت آزمایشگاه‌های پژوهش صنعتی که نوآوری‌ها را پرورش می‌دادند، کمک کرد.

ادیسون چیزی را به تنهایی نساخت. او ایده‌های موجود قبلی را گسترش می‌داد و یک تیم از افراد حرفه‌ای را به کار می‌گرفت تا به ایده‌هایش حیات دهند. نبوغ او در انتخاب و ساخت ایده‌های درست با بیشترین تاثیرگذاری بود. او یک تبهکار یا دزد نبود. گذشته از هر چیز، می‌توان او را یک تاجر به حساب آورد.