جایگاه واقعی ورزش ایران کجاست؟

تماشا: حالا که المپیک تمام شده قطعا با بررسی جدول مدال ها، این سوال برای خیلی ها پیش می آید که عملکردر ورزش ایران خوب بوده یا نه؟ و آیا ورزش ایران بهتر از کشورهایی مثل اسپانیا و برزیل است؟ از گفت و گوهای چند روز اخیر مدیران وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک که تلاش می کنند همه چیز را به نام خودشان تمام کنند، به خوبی پیداست که جوابشان به سوال بالا مثبت است اما نگاه منطقی به عملکرد کاروان ایران، چیز دیگری را نشان می دهد.

در وهله اول باید گفت اگر عملکرد کاروان ایران در لندن با عملکرد المپیک های قبل مقایسه شود، قطعا با پیشرفت همراه بوده است. ایران در هیچ المپیکی چهار مدال طلا نداشته و تعداد مدال هایش به 12 تا نرسیده بود اما در این المپیک، رکورد تازه ای را در ورزش کشور به جای گذاشت.

کسب این مدال ها نه تنها روحیه بالایی به کاروان ورزش ایران در لندن تزریق کرد بلکه شور و نشاط عمومی را هم بالا برد و باعث شد مردم نیز توجه بیشتری به المپیک بکنند و با انگیزه بالاتری نتایج ورزشکاران کشور را پیگیری کنند. تا اینجا همه چیز خوب است اما اگر نگاه منطقی به این نتایج و جایگاه ایران در رده بندی مدال ها داشته باشیم به حقایق بیشتر دست پیدا می کنیم.

نکته مهم این است که جایگاه کشورها در رده بندی مدال ها به هیچ وجه بیانگر واقعیت ورزش آنها نیست. کمیته بین المللی المپیک سال هاست که رده بندی را بر حسب رنگ مدال ها انجام می دهد و مهمترین دلیلش هم این است که از زمان پایه گذاری المپیک، قهرمان ها بیشتر به چشم آمده اند و به خاطر دستیابی به این عنوان تلاش بیشتری کرده اند ولی اگر کشوری طلای بیشتری کسب کرد به معنای بهتر یا پیشرفته تر بودن ورزش آن کشور نیست.

به عنوان مثال اگر کشوری فقط دو طلا کسب کند بالاتر از کشوری که 10 نقره و 10 برنز کسب کرده، قرار می گیرد. آیا ورزش کشور اول توسعه یافته تر از کشور دوم است؟ بی تردید پاسخ منفی است چون تیم ها و ورزشکاران بیشتری از کشور دوم به مراحل نهایی رسیده اند و قطعا ورزش آن کشور وضعیت بهتری داشته است.

همین الان مرور جدول مدال ها این شرایط را به تصویر می کشد. مثلا جامائیکا با 4 طلا، 4 نقره و 4 برنز که همگی از رشته دو و میدانی به دست آمدند، بالاتر از اسپانیا با 3 طلا، 10 نقره و 9 برنز قرار گرفته است. حتی کره شمالی که همه می دانند ورزش آن توسعه یافته نیست و تعداد اندکی قهرمان به صورت گلخانه ای پرورش می دهد با 4 طلا و 2 برنز بالاتر از اسپانیا و برزیل ایستاده است.

ولی آیا می توان باور کرد که اسپانیا و برزیل نسبت به جامائیکا و کره شمالی ورزش ضعیف تری دارند؟ آنهایی که المپیک را با دقت بیشتری دنبال می کردند می دانند که اسپانیا با 290 ورزشکار و برزیل با 265 ورزشکار در المپیک حضور داشتند. این در حالی است که ایران با 53، کره شمالی با 56 و جامائیکا با 50 ورزشکار در این تورنمنت بزرگ رقابت می کردند.

مقایسه این اعداد نشان می دهد که ورزش برزیل و اسپانیا چقدر از سه کشور دیگر جلوتر بوده که توانسته این تعداد سهمیه در المپیک بگیرد. نکته عجیب تر اینکه برزیل و اسپانیا در بسیاری از ورزش های تیمی که به مراتب سخت تر و تشکیلاتی تر هستند هم نماینده داشتند و مدال هم گرفتند اما سه کشور دیگر در هیچ کدام از ورزش های تیمی حضور نداشتند.

این شرایط درباره کشوری مثل قزاقستان که با 115 ورزشکار در المپیک حاضر شد و با 7 طلا، یک نقره و 5 برنز در رتبه دوازدهم ایستاد هم صدق می کند. چه کسی میتواند بپذیرد ورزش این کشورتوسعه یافته تر از اسپانیا و برزیلی است که در رتبه های 21 و 22 ایستادند؟

واقعیت این است که کسب مدال اگرچه انگیزه کاروان ورزشی و مردم یک کشور را بالا می برد اما بازگوکننده واقعیت ورزش آن کشور نیست. وقتی زنان کشوری، سهمی بیشتر از دو سه درصد از چنین تورنمنت بزرگی ندارند، آن کشور چطور می تواند از توسعه و پیشرفت ورزش صحبت کند؟ کشوری که فقط در 14 رشته سهمیه دارد و تازه یکی از سهمیه هایش هم با «وایلد کارت» بوده، با چه معیاری از پیشرفت حرف می زند؟

ایران در المپیک 2000 سیدنی 3 طلا و یک برنز، در 2004 آتن 2 طلا، 2 نقره و 2 برنز و در 2008 پکن یک طلا و یک برنز کسب کرده است. این نشان می دهد که روند پیشرفت ورزش کشور سیر صعودی نداشته و ناگهان در المپیک لندن 4 طلا، 5 نقره و 2 برنز کسب کرده است.

اگر از این نکته که اغلب مدال های مرغوب ایران فقط در کشتی فرنگی به دست آمده بگذریم، هیچ کس نمی تواند با اطمینان بگوید که 4 سال بعد شرایط بهتری کسب می کنیم. از کجا معلوم که کشتی فرنگی بتواند آبروی ایران را بخرد همانطور که تکواندو با این همه امید نتوانست در این دوره بهتر از قبل ظاهر شود.

ورزش یک کشور زمانی توسعه یافته تلقی می شود که در روز افتتاحیه المپیک، تعداد زیادی از ورزشکارانش روی پیست حضور داشته باشند. خب چه بهتر که این تعداد ورزشکار، با مدال به کشورشان برگردند.