همه چیز درباره ویروس مرگبار «MERS-CoV»

تا کنون حدود افرادی به این بیماری جدید مبتلا شده اند که عمده موارد بیماری در کشور عربستان سعودی می باشد. در امارات متحده عربی ، بحرین و قطر نیز موارد بیماری گزارش شده است .

تاریخچه: اولین مورد بیماری در سپتامبر ۲۰۱۲ در مردی ۶۰ ساله در عربستان سعودی کشف شد که به مرگ بیمار انجامید . این مرد چند روز قبل از آن به دبی سفر کرده بود و دومین مورد در مردی ۴۹ ساله در قطر که او نیز در گذشت . و کشف بیماری اولین بار در آزمایشگاه Health Protection Agency's در Colindale لندن به تایید رسید .

پیشنهاد شده است که این بیاری به نام سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه یا Middle East respiratory syndrome coronavirus که با اختصار MERS-CoV نامگذاری شود .

از نکات قابل توجه این بیماری این است که اکثر موارد گزارش آن در میان مراکز بهداشتی درمانی نظیر بیمارستانها رخ داده است که در فرانسه موارد ابتلا فقط در بیمارستان گزارش شده است که به نظر می رسد که عامل زمینه ای مانند بیماریهای دیگری باید وجود داشته باشد تا احتمال ابتلا انسان به این بیماری افزایش یابد .

عده ای از پزشکان این بیماری را از نوع بیماری سارس می دانند که حدود سالهای ۲۰۰۳ در خاور دور شایع بود . بیماری سارس نیز دارای علایم تنفسی است که می تواند منجر به مرگ انسان شود . ویروس سارس نیز از خانواده coronavirus ها می باشد .

تاریخچه coronavirus ها : این خانواده ویروسی اولین بار در سال ۱۹۶۰ کشف شده است که موجب بروز بیماریهایی از خانواده سرما خوردگی در انسان و حیوانات می گردد و از ویژگی آنها زوائد تاج مانند بر روی سطوح دیواره ویروسها می باشد .

علائم اصلی بیماری MERS-CoV : اگر چه به گفته WHO علایم این بیماری هنوز ناشناخته می باشد ولی از علایم اصلی این بیماری تب ، سرفه ، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی می باشد. بیمار ممکن است سرفه های چند روزه ظاهرا بدون دلیل نیز داشته باشد . در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال ، نارسایی حاد تنفسی ، اختلالات انعقادی ، پریکاردیت و نارسایی کلیه نیز گزارش شده است که مورد اخیر در صورت بروز بیمار را به همودیالیز نیازمند می سازد .

دوره کمون این بیماری حدود ۷ روز می باشد .

درمان MERS-CoV: هنوز هیچ درمان تایید شده ای برای این بیماری شناخته نشده است و تنها توصیه به حمایت تنفسی در بیمارستان در بیماران دارای مشکلات حاد تنفسی می تواند چاره ساز باشد و در واقع مراکز پزشکی موارد حاد بیماری را صرفا درمان علامتی می نمایند .

نحوه انتقال بیماری MERS-CoV: اطلاعات ما در این باره هنوز کامل نیست ولی روشهای انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوآنزا می باشد . از طریق سرفه و عطسه . اما احتمال انتقال بیماری در فضای باز بسیار محدود بوده و موارد انتقال انسان به انسان در مواردی اتفاق افتاده است که افراد به مدت طولانی در فضای بسته در کنار فرد بیمار بوده اند مانند افرادی که در بیمارستانها با بیماراندر ارتباط بوده اند .

هنوز مشخص نیست که این بیماری اولین بار از طریق حیوانات به انسان منتقل شده است یا از طریق سطوح آلوده به ویروس .

نحوه حفاظت از ویروس MERS-CoV و پاکسازی ویروس : با توجه به این که کل اطلاعات در مورد این بیماری حداکثر به چند ماه گذشته بر می گردد ، هنوز نمی توان با قاطعیت در این خصوص اظهار نظر کرد ولی لازم است افراد بیمار ایزوله شوند و کارکنان بهداشتی که در تماس با بیماران قرار دارند همه ی موارد حفاظتی نظیر استفاده از لباس مخصوص ، دستکش و حتی عینکهای ایمنی را مد نظر قرار دهند .

این ویروس بسیار شکننده بوده و در خارج از بدن انسان و حیوانات بعد از ۲۴ ساعت از بین می رود. همچنین مواد شوینده و ضد عفونی کننده ساده می توانند به راحتی coronavirus را نابود نمایند .

مهمترین مواردی که افراد می توانند رعایت کنند بهداشت فردی و شستشوی مرتب دست ها می باشد همچنین بهتر است در برخورد با افراد مشکوک از ماسکهای ویژه استفاده شود که معمولا در همه ی کشورها در دسترس می باشد .

بهتر است افراد از سفرهای غیر ضروری به کشور هایی عربستان سعودی، قطر و امارات متحدی عربی خودداری نمایند .

منشا ویروس: هنوز نمی دانیم این ویروس از کجا آمده است . حیوانات ؟ پرندگان ؟ یا ... محققان احتمال می دهند این ویروس در اثر جهش در بدن حیوانات یا پرندگان ایجاد شده باشد( zoonoses ) . اما هنوز نمی توان در این خصوص اظهار نظر نمود . شایعاتی نیز در خصوص دستساز بودن این بیماری توسط بشر وجود دارد .

واکسن : ندارد!

روش تشخیص و تست آزمایشگاهی: برای تشخیص این بیماری از روشی موسوم به PCR استفاده می شود که قطعات DNA ویروس را مورد بررسی قرار می دهد . این روش در جمهوری اسلامی ایران توسط آزمایشگاههای وزارت بهداشت نیز انجام می شود .

احتیاط: همانگونه که قبلا ذکر شد بهتر است افراد در سفرهای خارجی خود این بیماری را در کشورهای هدف مد نظر داشته باشند . این مورد به خصوص در مورد ایرانیان که زیاد به عربستان سعودی و دبی سفر می کنند باید مورد توجه مردم و دولت قرار گیرد . همچنین لازم است افراد در برخورد با بیمارانی که علایم شبیه سرما خوردگی و آنفلاآنزا دارند و از اخیرا به کشورهای عربی و فرانسه مسافرت داشته اند احتیاط نمایند و موارد حفاظتی را مد نظر داشته باشند .