جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا

برترین ها: چند ماه مانده به جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل ( بیستمین دوره این رقابت ها)، قصد داریم در مطالبی مفصل به مرور تمام ادوار جام جهانی، حاشیه های آن ها، آمار و ارقام و گروه بندی ها و مراحل حذفی و تصاویر به جای مانده از آن دوران بپردازیم. در این مطلب چهاردهمین دوره جام جهانی را در سال ۱۹۹۰ به میزبانی ایتالیا بررسی نموده ایم.


چهاردهمین دوره جام جهانی فوتبال

ایتالیا 1990

فیفا در سال 1984 ایتالیا را به عنوان میزبان جام چهاردهم برگزید. کمیته برگزاری مسابقات در همین سال تشکیل شد تا مقدمات برگزاری باشکوه جام جهانی را فراهم نماید. سمبل و شعار بازیها از طریق یک فراخوان عمومی تعیین شد. 60000 نفر در این رقابت شرکت کردند و در نهایت دو طرح «وتیوریو پیگونی» برای سمبل بازیها و «لوچیو بوسکاردینی» برای شعار بازیها برنده شدند. 12 شهر برای میزبانی این جام در ایتالیا انتخاب شدند. فیفا با همکاری کمیته برگزاری مسابقات بر مشکلاتی که بیم پیش آمدن آنها می رفت فائق آمد: تدابیر امنیتی مناسب برای جلوگیری از اوباش گری تماشاگران، آسان نمودن رفت و آمد تیم ها برای انجام بازی هایشان در حین رقابت ها، آموزش داوران جام جهانی. رقابت های مقدماتی از سال 1988 آغاز گردید. در قاره اروپا، مسابقات در هفت گروه برگزار شد که در گروه اول تیم رومانی با پشت سر نهادن دانمارک و بلغارستان جواز صعود دریافت نمود. در گروه دوم، لهستان که دیگر نشانی از آن تیم قدرتمند دو دهه گذشته نداشت در هر دو دیدار رفت و برگشت مغلوب سوئد شد تا سوئد و انگلیس از این گروه صعود نمایند. در گروه سوم، شوروی نایب قهرمان جام ملتهای اروپا در سال 1988 با 11 امتیاز سرگروه شد و اتریش به عنوان تیم دو گروه مسافر جام جهانی شدند. در گروه چهارم، با حضور آلمان غربی و هلند قهرمان اروپا، دیگر تیم ها شانسی نداشتند البته آلمان ها در برابر ولز دچار مشکلاتی شدند ولی در نهایت این دو تیم به دور پایانی راه یافتند. گروه پنجم مقدماتی جام جهانی در اروپا شاهد حذف تیم فرانسه بود. فرانسوی ها که با نسل جدیدی از بازیکنان خود در این رقابت ها حضور داشتند با تساوی های پیاپی برابر قبرس، یوگسلاوی و نروژ از صعود بازماندند تا یوگسلاوی و اسکاتلند مسافر جام جهانی باشند. اسپانیا و ایرلند جنوبی از گروه ششم به راحتی صعود نمودند. در گروه هفتم، چکسلواکی و بلژیک بالاتر از سوییس و پرتقال راهی جام جهانی شدند.از قاره آفریقا، دو تیم مصر و کامرون توانستند در دور نهایی رقابت های مقدماتی با غلبه بر تونس و الجزایر نمایندگان این قاره در جام جهانی باشند.

در قاره آسیا، 22 تیم در قالب 6 گروه رقابت های دور اول را برگزار کردند، از جمله تیم ایران که در گروه پنجم در کنار چین، تایلند و بنگلادش قرار داشت ولی به علت تفاضل گل کمتر موفق به صعود از گروه خود نشد. شش تیم برتر گروههای مقدماتی در سنگاپور رقابت های نهایی را به صورت دوره ای برگزار نمودند و در نهایت کره جنوبی و امارات به جام جهانی 1990 راه یافتند.

از قاره آمریکای جنوبی، برزیل و اروگوئه به طور مستقیم صعود کردند و کلمبیا با پیروزی بر اسرائیل در مجموع دو دیدار چهارمین نماینده این قاره در جام شد. (آرژانتین به علت قهرمانی در جام جهانی 1986 بدون انجام دیدارهای مقدماتی در جام حضور یافت.)


ایالات متحده و کاستاریکا از حوزه کونکاکاف جواز صعود دریافت نمودند. تیم مکزیک به علت محرومیت فیفا در رقابت های انتخابی حضور نداشت. سرمربی تیم ناشناخته کاستاریکا، بورا میلوتینوویچ بود که در جام قبل هدایت تیم مکزیک را بر عهده داشت.

دیدار افتتاحیه در روز هشتم ژوئن ۱۹۹۰ در ورزشگاه جوزپه میاتزا شهر میلان و در حضور ۷۲ هزار تماشاگر برگزار شد. در این مسابقه تیم آرژانتین قهرمان دوره قبل به مصاف شیرهای رام نشدنی کامرون رفت. کامرونی ها دو میلیارد بیننده تلویزیونی را شگفت زده کردند و با گل دقیقه ۶۷ فرانسوا اومام بی ئیک یکی از مدعیان جام را شکست دادند. جالب آنکه تیم کامرون دو اخراجی در این دیدار داشت و در لحظات پایانی هم تا آستانه گشودن دوباره دروازه آرژانتین پیش رفت. دیگر دیدار گروه دوم بین دو تیم رومانی و شوروی بود که با درخشش گئورگه هاجی (۲-صفر) به سود رومانی به پایان رسید. آرژانتین در برابر شوروی (۲-صفر) به برتری رسید و کامرون با دو گل روژه میلای ۳۸ ساله رومانی را مغلوب کرد. آرژانتین در مقابل رومانی در شهر ناپل، شهر مارادونا به نتیجه ای بهتر از تساوی (۱-۱) نرسید تا به سختی به مرحله بعد صعود نماید. شوروی هم که حذف شده بود در دیدار خداحافظی با ۴ گل کامرون را در هم کوبید.


در گروه اول، ایتالیا میزبان جام رقابت ها را با پیروزی برابر اتریش شروع کرد. سرمربی ایتالیا در این جام ازگلیوویچینی بود. سالواتوره اسکیلاچی که به عنوان یار جانشین وارد بازی شده بود، تک گل این دیدار را به ثمر رساند. چکسلواکی دیگر مدعی این گروه بود که با پنج گل ایالات متحده را شکست داد. هرچند مردم ایتالیا تیم کشورشان را شانس اصلی قهرمانی می دانستند ولی خستگی ناشی از رقابت های باشگاهی، ستارگان ایتالیا را از فرم مطلوب خارج کرده بود. جوزپه جیانینی ستاره آن زمان تیم رم عامل پیروزی ایتالیا بر ایالات متحده بود. چکسلواکی هم اتریش را با تک گل بیلک شکست داد تا از این گروه صعود نماید. رقابت ایتالیا- چکسلواکی تعیین کننده سرگروه بود که باجو و اسکیلاچی با گل های خود حکم به صدرنشینی ایتالیا دادند. خط دفاعی مستحکم ایتالیا مانع از گل خوردن این تیم در سه بازی اول شد.

در گروه سوم، برزیل با پیروزی ۲ بر یک بر سوئد آغاز کرد. کاره کا ستاره این تیم در جام ۸۶ هر دو گل تیمش را به ثمر رساند. کاستاریکا پدیده این جام، در دیدار اول با گل کایاسو کاپیتان خود اسکاتلند را مغلوب کرد. برزیل در ادامه بازیهای خوب خود، کاستاریکا و اسکاتلند را با نتیجه (۱-صفر) پشت سر نهاد. کاستاریکا با برتری مقابل سوئد به عنوان تیم دوم این گروه راهی یک هشتم نهایی شد.

در گروه چهارم، آلمان غربی با درخشش ماتئوس در میانه میدان، یوگسلاوی را ۴ بر یک درهم کوبید. آلمان ها با ترکیبی از باتجربه ها و بازیکنان جوانی چون بودوایلگنر، توماس هسلر و یورگن کلینزمن با پیروزی ۵ بر یک برابر امارات و تساوی با کلمبیا به عنوان صدرنشین این گروه صعود کردند. یوگسلاوی و کلمبیا هم با ۴ و ۳ امتیاز راهی مرحله بعدی شدند. امارات نماینده آسیا در این گروه در سه بازی یازده گل دریافت کرد تا صاحب بدترین خط دفاع جام باشد.

در گروه پنجم، اسپانیا با پیروزی بر کره جنوبی و بلژیک و کسب مساوی بدون گل مقابل اروگوئه صدرنشین شد. اروگوئه علی رغم حضور بازیکنانی چون انزو فرانچسکولی، روبن سوسا، آلزامندی و دانیل فونسه کا پس از شکست برابر بلژیک به عنوان تیم سوم این گروه به یک هشتم نهایی راه یافت.


انگلستان در گروه ششم در کنار هلند قهرمان جام ملتهای اروپا (۱۹۸۸)، تیم قدرتمند ایرلند جنوبی و مصر یکی از دو نماینده آفریقا قرار داشت. آنها رقابت ها را با تساوی برابر ایرلند با تک گل لینه کر (آقای گل جام جهانی قبل) آغاز نمودند. هلند که از وجود رودگولیت، مارکوفان باستن، فرانک ریکارد، رونالد کومان، ... سود می جست، بسیار ضعیف تر از حد انتظار ظاهر شد و در دیدار اول با مصر به تساوی (۱-۱) رسید. دیدار دو مدعی اصلی این گروه هم با تساوی بدون گل پایان یافت تا با تساوی صفر-صفر ایرلند و مصر معادلات این گروه بیش از پیش پیچیده شود. پیروزی انگلیس بر مصر باعث صعود انگلیس و حذف نماینده شایسته آفریقا شد. تیم هلند با گلی که کاپیتان رودگولیت به ثمر رساند با کسب تساوی مقابل ایرلند به مرحله بعد راه یافت.

مرحله یک هشتم نهایی با پیروزی کامرون در برابر کلمبیا آغاز شد. روژه میلا مهاجم باهوش تیم کامرون هر دو گل تیمش را در وقت های اضافی به ثمر رساند از جمله گلی که با ربودن توپ از رنه هیگوئیتا دروازه بان جنجالی تیم کلمبیا حاصل شد. این برای نخستین بار در تاریخ جام جهانی بود که یک تیم از آفریقا به جمع هشت تیم برتر می پیوست. در همین روز (۲۳ ژوئن) چکسلواکی با درخشش توماس اسکوراوی مهاجم جوان خود تیم کاستاریکا را ۴ بر یک شکست داد. اما جذابترین دیدار این مرحله بین دو تیم همیشه رقیب آرژانتین و برزیل بود. برزیلی ها به لطف نظم تیمی، حملات فراوانی به دروازه آرژانتین نمودند و کاملاً تیم برتر این میدان بودند ولی انگار شانس با آنها یار نبود چرا که روی یک غفلت دروازه شان گشوده شد. دیه گومارادونا اسطوره همیشگی آرژانتین با پاسی تماشایی، کلودیوکانی جیا را در موقعیت تک به تک قرار داد و او هم با گذشتن از تافارل دروازه بان برزیل تک گل پیروزی بخش آرژانتین را به ثمر رساند. آلمان غربی و هلند برگزار کننده دیدار حساس دیگر این مرحله بودند. این دو تیم در مرحله مقدماتی جام با هم همگروه بودند که در دو بازی رفت و برگشت به تساوی رسیده بودند ولی در این دیدار تیم آلمان با یارگیری عالی در خط دفاع و رهبری ماتئوس در خط میانی توانست با دو گل کلینزمن و آندریاس بره مه در برابر تک گل رونالد کومان که از روی نقطه پنالتی به ثمر رسید، به پیروزی برسد. فرانس بکن باوئر با درایت خود و تاکتیک بسیار مناسب انتقام شکست دو سال قبل را که در جام ملتهای اروپا خورده بود از هلندی ها گرفت. ایرلند جنوبی و رومانی به تساوی بدون گل دست یافتند و در ضیافت پنالتی ها تیم ایرلند به پیروزی رسید. میزبان بازیها باز هم با درخشش اسکیلاچی و گلی که او به ثمر رساند با یک گل دیگر که آلدوسره نا مهاجم تیم اینتر زد، اروگوئه را مغلوب نمود. یوگسلاوی در وقت های تلف شده ۲ بر یک اسپانیا را شکست داد. درارگان استویکوویچ زننده هر دو گل یوگسلاو ها در این دیدار بود. انگلستان در آخرین دیدار این مرحله با گل دیوید پلات مهاجم جوان خود در آخرین دقیقه وقت اضافی دوم توانست بلژیک را مغلوب نماید.


در مرحله یک چهارم نهایی، آرژانتین با یوگسلاوی در فلورانس روبرو شد. یوگسلاوها که تمامی توجه خود را معطوف به مهار مارادونا کرده بودند، از دقیقه بیستم بازی با اخراج بازیکنشان که بر روی کاپیتان آرژانتین خطا کرده بود، ده نفره به کار ادامه دادند. مقاومت قابل تحسین بازیکنان یوگسلاوی کار را به ضربات پنالتی کشاند. پنالتی مارادونا توسط ایوکوویچ مهار شد ولی درخشش گویگوچه آ دروازه بان آرژانتین در نهایت باعث پیروزی ۳ بر دو آنها و صعودشان به دور نیمه پایانی شد.

ایتالیا در برابر ایرلند جنوبی با تک گل سالواتوره اسکیلاچی به پیروزی رسید. این مسابقه پنجمین دیدار پیاپی بود که والتر زنگا دروازه بان ایتالیا دروازه خود را بسته نگه داشت. تیم آلمان غربی در مقابل چکسلواکی که خط حمله بسیار قدرتمندی داشت صف آرایی کرد و با تک گل کاپیتان ماتئوس که در دقیقه ۲۴ از روی نقطه پنالتی به ثمر رسید، مسابقه را با پیروزی به پایان برد.

تماشایی ترین دیدار این مرحله، مسابقه شیرهای رام نشدنی کامرون و تیم انگلستان بود. دیوید پلات در دقیقه ۲۵ انگلیس را پیش انداخت و نیمه اول با همین نتیجه به پایان رسید ولی کامرونی ها با دو گل پیاپی از حریف قدرتمند خود پیش افتادند. گری لینه کر در هشتاد و دومین دقیقه از روی نقطه پنالتی بازی را به تساوی کشید تا بازی به وقت اضافی کشیده شود. در حالیکه شیرهای رام نشدنی تنها چند دقیقه با جاودانه شدن فاصله داشتند، لینه کر با گلی که از روی نقطه پنالتی به ثمر رساند به شگفتی کامرون در جام جهانی پایان داد.


در مرحله نیمه پایانی، آرژانتین در ناپل به مصاف ایتالیا رفت. ایتالیایی ها در حالیکه میزبان بازیها بودند در شهر مارادونا بسیار غریب به نظر می رسیدند. در دقیقه هفدهم، جیان لوکاویالی با شوتی سهمگین از پشت محوطه جریمه، گویگوچه آ را به زحمت انداخت و اسکیلاچی توپ برگشتی را تبدیل به گل کرد. خروج اشتباه زنگا باعث شد، کانی جیا با ضربه سر پس از ۵۱۷ دقیقه دروازه ایتالیا را بگشاید. دو تیم پس از وقت های قانونی و اضافی به تساوی یک بر یک رسیدند تا در ضیافت پنالتی ها تکلیف اولین فینالیست جام را مشخص کنند. در ضربات پنالتی آرژانتینی ها هر چهار ضربه اول خود را تبدیل به گل کردند ولی با از دست رفت پنالتی های دونادونی و آلدوسره نا، ایتالیا از رسیدن به دیدار نهایی بازماند. در دیگر دیدار این مرحله، آلمان غربی به مصاف انگلستان رفت. آندریاس بره مه گوش چپ ارزشمند آلمانها گل برتری را روی یک ضربه ایستگاهی به ثمر رساند ولی لینه کر بازهم فرشته نجات تیمش شد و ده دقیقه مانده به پایان مسابقه کار را به تساوی کشاند. دو تیم در وقت های اضافی به گلی دست نیافتند تا همانند بازی آرژانتین- ایتالیا این مسابقه هم در پنالتی ها، برنده خود را بشناسد. استوارت پیرس و پل گاسکوئین ضربات خود را از دست دادند تا آلمان دیگر فینالیست جام باشد.

دیدار رده بندی در ورزشگاه شهر باری برگزار شد و ایتالیا با گلهای باجو و اسکیلاچی در برابر تنها گل پلات بازی را برد تا به مقام سوم جام برسد.

دیدار نهایی جام در روز هشتم جولای در ورزشگاه المپیک رم و در حضور ۷۴ هزار تماشاگر برگزار شد. آلمان ها که تا این مرحله بسیار پرصلابت نشان داده بودند در برابر آرژانتینی صف‌آرایی کردند که با اتکا به رهبری مارادونا بازی به بازی بهتر بود و با شکست برزیل و ایتالیا جواز حضور در این دیدار را کسب نموده بود. آلمانها در طول بازی برتری محسوسی داشتند ولی داوری پراشتباه داور مکزیکی بازی را از فرم مطلوب خارج ساخته بود. گوده سال در یک صحنه خطای آشکار دروازه بان آرژانتین بر روی اوگن تالر مدافع پیش تاخته آلمان را نادیده گرفت و در یک صحنه مشکوک به نفع آلمان پنالتی اعلام کرد که بره مه این موقعیت را به گل برتری آلمان تبدیل ساخت تا آلمانها برای سومین بار فاتح جام جهانی شوند.


تابلوی افتخار

تعداد تیم‌های شرکت‌کننده : ۲۴ تیم

رده ‌بندی نهایی : ۱- آلمان غربی ۲- آرژانتین ۳- ایتالیا ۴- انگلستان

تعداد مسابقات : ۵۲ مسابقه

تعداد گل : ۱۵ گل

بهترین خط حمله : آلمان غربی (۱۵ گل)

بهترین خط دفاع : ایتالیا (۲ گل)

آقای گل : اسکیلاچی (ایتالیا ۶ گل)

بهترین بازیکن : لوتار ماتائوس (آلمان غربی)

مجموع تماشاگران : ۲۴۴۱۹۷۶ نفر

دیدار فینال‌ ـ ورزشگاه المپیک (۷ جولای ۱۹۹۰ - رم)

آلمان غربی ۱ - آرژانتین ۰

گل : آندریاس بره‌مه (۸۵ - پنالتی)

داور : گوده سال مندز (مکزیک)

تماشاگر : ۶۰۳۷۳ نفر

آلمان غربی : ایلگنر، برتولد (رویتر)، اوگن تالر، کوهلر، بوخوالد،بره مه، هاسلر، لیتبارسکی، ماتئوس، کلینزمن، فولر

آرژانتین : گویگوچه‌آ، روجری (مونزون)، سیمون، لورنزو، سری‌زوئلا، سنسینی، بوروچاگا (کالدرون)، بوسوالدو، تروگلییو، دزوتی، مارادونا