این فولاد نه خط حمله زهردار دارد نه دفاع مقتدر

فرهیختگان: فوتبال حرفه‌ای و پیشرفته ایران در مدت نزدیک به ۷۰ سال فعالیتش بارها شاهد تقابل، درگیری و اختلاف‌نظرهای زیادی بوده است تا در خیلی از مواقع اتفاقات کنار مستطیل سبز ازنظر حساسیت طعنه به رویدادهای درون آن بزند. به‌نظر می‌رسد یکی از جنجالی‌ترین و جذاب‌ترین نمونه‌های آن در سالیان اخیر به ستیزهای بین امیر قلعه‌نویی و جواد نکونام برمی‌گردد که ریشه‌ای ۹ ساله دارد و می‌توان در زمان شاگردی کاپیتان محبوب کارلوس کی‌روش زیرنظر ژنرال یعنی فصل فوتبالی ۱۳۹۳-۱۳۹۲ دلایل ضدیت‌ها را جستجو کرد.

فارغ از دلایل اشاره‌شده رقم خوردن چهارمین پیروزی قلعه‌نویی برابر نکونام در قامت سرمربی باعث شد ارمغان قرمزهای خوزستان در ۶ دیدار گذشته از ۱۸ امتیاز ممکن به ۴ امتیاز برسد. کسب ۴ تساوی متوالی که با ۲ شکست پیایی همراه شد برای تیمی که درراه قهرمانی گام برمی‌دارد نکته‌ای غیرقابل و فاجعه‌آمیز است. از سوی دیگر سرمربی ۴۲ ساله فولاد در روزهایی که می‌تواند با نشستن روی نیمکت تیم ملی مهم‌ترین اتفاق دوران سرمربیگری‌اش رقم بزند با بن‌بست تاکتیکی برابر مس رفسنجان، مس کرمان، استقلال، پیکان، نساجی مازندران و گل‌گهر دست‌وپنجه نرم می‌کند تا تمام نکات حاکی از کم‌توجهی سرمربی جوان نسبت به نقاط ضعفی باشد که بخشی از فوتبال دوستان خبره می‌توانستند این لغزش‌ها و کاستی‌ها را پیش‌بینی کنند.

 خط حمله‌ای باب میل حریفان

نتایج و اتفاقات سال‌های اخیر لیگ برتر ایران باعث‌شده سرمربیان رویاپرداز، تصور کنند کلیدی‌ترین راز قهرمانی در احداث دژهای محکم دفاعی خلاصه می‌شود. فارغ از صحه گذاشتن آمارها بر فرضیه اشاره‌شده به‌نظر می‌رسد سرمربی جوان قرمزهای خوزستان در پیاده کردن استراتژی‌های تدافعی بیش‌ازحد زیاده‌روی کرده است و در عمل‌ توجهش به خط آتش فولاد با حد و اندازه‌های یک مدعی قهرمانی تناسب ندارد. شاگردان سرمربی ۴۲ ساله تا پیش از تقابل برابر ملوان تنها موفق شده‌اند ۸ مرتبه دروازه حریفان را فروبریزند و درطول ۹۰۰ دقیقه جدال لیگ برتری سنگربانی همچون احسان مرادیان، علیرضا بیرانوند، حامد لک و حسین شهریاری برابر این تیم موفق به کلین‌شیت شده‌اند که تمام این آمار نشان‌دهنده خط آتش کم‌رمق خوزستانی‌هاست‌.

البته این نخستین‌بار نیست که سال‌های اخیر فوتبال دوستان شاهد خط حمله کم‌زهر قرمزهای خوزستان هستند؛ ماحصل 4 و 26 هفته سرمربیگری عبدالله ویسی و جواد نکونام در مدل 1402-1401 فولاد به‌ثمر رساندن 30 گل و ایستادن در جایگاه ششم از این حیث بود. همچنین قهرمان 2 دوره لیگ برتر فوتبال ایران در ادوار نوزدهم و بیستم لیگ برتر که به‌طور کامل هدایتش برعهده نکونام بود با 27 و 28 بار فتح دروازه حریفان ازنظر گلزنی در بین 16 تیم رتبه هشتم مشترک به همراه شهرخودرو و نساجی و جایگاه نهم به‌همراه ماشین‌سازی را به تصاحب خود درآورد.

 استراتژی‌هایی که روی خط آتش سایه افکند

بی‌توجهی سرمربی فعلی فولاد به راهبردهای هجومی خریدهای خط حمله این تیم را نیز تحت‌الشعاع قرار داده؛ براساس نشانه‌ها مهاجم ایده‌آل در سیستم نکونام بازیکنی همچون لوسیانو پریراست که با وجود سن بالا در دوئل‌های هوایی و زمینی به‌خوبی می‌جنگید اما در اولویت نبودن خط حمله فولاد در لیگ‌های نوزدهم، بیستم و بیست‌ویکم باعث شد سرمربی فولاد ترجیح دهد خریدهای گره‌گشایش در خط دفاع و هافبک رقم بخورد و آلترناتیوهای ضعیفی مثل ساسان حسینی و شروین بزرگ در خط حمله جذب شوند تا پریرا به پشتوانه 2527، 2353 و 2550 دقیقه حضور در رقابت‌های لیگ برتر با فرارسیدن هفته‌های پایانی فرسوده شود و شاگردان نکونام در کسب رتبه‌های ناکام بمانند.

طبق ظواهر فولادی‌ها حتی با وجود پیوستن لوسیانو پریرا به مس رفسنجان ترجیح دادند همچنان اولویت‌شان تقویت خطوط دروازه، دفاع و هافبک باشد و مجید علیاری و علی قربانی در خط حمله به جمع شاگردان نکونام اضافه شدند؛ دو مهره‌ای که فارغ از کیفیت‌شان نمی‌توانند خاطرات پریرا را برای خوزستانی‌ها زنده کنند. طبق آمارها می‌توان به عملکرد علیاری در فصول گذشته نمره قابل‌قبولی داد اما خصوصیات بازیکن 26 ساله بیشتر با حضور در وینگر چپ و راست همخوانی دارد و در پست مهاجم نوک نیازمند بازیکنی مکمل است که در سیستم تک‌مهاجمه این امر طبیعتا میسر نمی‌شود. از سوی دیگر علی قربانی نیز بازیکنی تاثیرگذار در دوئل‌های هوایی و ناکام در اجرای پرسینگ صحیح است که این موضوع بزرگ‌ترین تضاد خواسته با شاگردان نکونام را دارد، چون اولین سد دفاعی تیم‌هایی مانند فولاد در خط حمله آنها احداث می‌شود. نکونام به دلایل اشاره‌شده راهی به‌جز سود بردن از ساسان انصاری در پست مهاجم نوک نداشت که این موضوع برتری آنها را در دوئل‌های هوایی از بین می‌برد. همچنین تغییرات اعمال‌شده در خط هجومی قرمزهای خوزستان بازده آنها را پایین و فرصت‌سوزی‌های شاگردان نکونام را بالا برده است.

 جنگ نیروی جوان می‌خواهد

به‌اذعان بسیاری از کارشناسان و مفسران کاربلد حوزه فوتبال مهم‌ترین ابزار در استراتژی‌های واکنش‌گرایانه که منتهی به جنگ‌های میانه میدان می‌شود در حضور بازیکنان شایسته در هافبک دفاعی خلاصه می‌شود؛ تیم فولاد نیز در این پست از بازیکنان شایسته‌ای همچون حمید بوحمدان، احمد عبدالله‌زاده و محمد آبشک سود می‌برد که توانایی بالایی در اجرای فرامین تاکتیکی مدنظر نکونام دارند. اما طبق شواهد تکیه به بازیکنان 33، 29 و 35 و بی‌اعتمادی به محمدرضا غبیشاوی و علیرضا باویه 22 و 20 ساله تا حد چشمگیری از جنگندگی و شادابی میانه میدان فولاد کاسته است.

از سوی دیگر قرمزهای خوزستان در پست دفاع چپ سراغ سعید آقایی رفتند که در مدت حضورش در پرسپولیس به‌دلیل مشکلات بدنی زیاد در دقایق پایانی گره‌گشا عمل نمی‌کرد و خطاهای فنی‌اش بالا می‌رفت. همچنین اقتضای پست‌های وینگر چپ و راست در سیستم مدنظر نکونام نیازمند بازیکنان شاداب، جنگنده و خستگی‌ناپذیر است که طبق شواهد وریا غفوری، اشکان دژاگه و احسان پهلوان از فقدان این موضوع رنج می‌برند تا بیش از گذشته عدم جذب بازیکنان کم سن‌وسال‌تر و ناتوانی سرمربی 42 ساله در استفاده صحیح از علیرضا کوشکی 22 ساله احساس شود.

 معضلی جدید در فولاد

شاگردان نکونام در وضعیتی دروازه‌شان تا پیش از نبرد با شاگردان مازیار زارع 8 بار فروریخته است که در لیگ‌های بیست‌ویکم، بیستم و نوزدهم با دریافت 22، 18 و 19 گل از حیث این آمار در جایگاه چهارم، دوم و دوم قرار داشتند. فارغ از آمار اشاره‌شده یکی از نقاط ضعفی که در فصول گذشته فولاد آن مبتلا نشده بود اما در 10 دیدار ابتدایی سرخپوشان خوزستانی در فصل 1402-1401 به‌وضوح مشهود است به مشارکت ضعیف بازیکنان در دفاع تیمی برمی‌گردد؛ اتفاقی که باعث می‌شود آنها برابر گل‌گهر روی گل نخست سیرجانی‌ها درگیر ضدحمله شوند و روی گل دوم نتوانند با استفاده از 6 بازیکن کل محوطه دفاعی خود را پوشش دهند. همچنین شاگردان نکونام برابر پیکان، تراکتور و استقلال نیز به‌دلیل معضل اشاره‌شده آزار دیدند که این نقاط سیاه به نقاط سیاه عملکرد دفاعی فصول گذشته فولاد -که تنها با شوت، کرنر و ارسال از جناحین فرومی‌ریخت- شباهتی ندارد.

 سرعت، حلقه مفقوده در تیم نکونام

یکی از شیوه‌های موفقیت برای تیمی مثل فولاد استفاده صحیح از حربه ضدحملات سریع است؛ نکته‌ای که بعد از جدایی بازیکنان ریزنقش و سریعی مثل صالح حردانی و فرشاد احمدزاده کمتر در دستور کار فولادی‌ها قرار گرفته است و طبق شواهد آنها نمی‌توانند با افرادی همچون سعید آقایی، مهدی شیری، وریا غفوری، آیاندا پاتوسی، احسان پهلوان، اشکان دژاگه، علی قربانی و مجید علیاری سرعت عمل را در دستور کارشان قرار دهند، چون ذات فوتبالی این افراد تا حدود زیادی با حربه اشاره‌شده در تناقض است.

 بدترین شروع برای نکو

مسائلی که اشاره کردیم باعث‌شده نکونام در این فصل بدترین نتایج خود در اهواز را در 10 هفته ابتدایی کسب کند. فولاد با نکو در لیگ نوزدهم 4 برد، 4 تساوی و 2 باخت و 16 امتیاز گرفت، در لیگ بیستم آمار 3 برد، 6 تساوی و 1 باخت و 15 امتیاز را ثبت کرد، در لیگ بیست‌ویکم که 4 هفته اولش ویسی سرمربی بود، این تیم به 4 برد، 4 تساوی و 2 باخت و 16 امتیاز رسید و حالا در لیگ بیست‌ودوم 2 برد، 6 تساوی و 2 باخت و تنها 12 امتیاز کسب کرده است.