قصه غمبار «دهانه ذوالفقار» چیست؟
هيچ‌كس نمي‌داند در چهل و سومين روز بهار۹۹ در آن نيمه‌شب باراني دقيقا چه اتفاقي در «دهانه ذوالفقار» افتاده است. گويا ۴۶ نفر از همزبانان ما كه اهل افغانستان بودند آن شب دل به سوداي يافتن كار مي‌سپارند تا خود را به ايران برسانند. گفته مي‌شود كه از ميان اين جمع ۱۰ تن جان باخته‌اند. از سرنوشت ۱۵ تن ديگر هم هنوز خبري در دست نيست.
روزنامه اعتماد نوشت: هيچ‌كس نمي‌داند در چهل و سومين روز بهار۹۹ در آن نيمه‌شب باراني دقيقا چه اتفاقي در «دهانه ذوالفقار» افتاده است. گويا ۴۶ نفر از همزبانان ما كه اهل افغانستان بودند آن شب دل به سوداي يافتن كار مي‌سپارند تا خود را به ايران برسانند. گفته مي‌شود كه از ميان اين جمع ۱۰ تن جان باخته‌اند. از سرنوشت ۱۵ تن ديگر هم هنوز خبري در دست نيست.
تعدادي از اين عده راويان آن شب شده‌اند. ۱۲ روز پس از آن شب پر از ابهام كيلومترها دورتر از «دهانه ذوالفقار»، حتي دورتر از «ازمير» تركيه، در جزيره‌اي كه متعلق به يونان است در «كمپ موريا» ميان پناهجويان همزبان افغان و ايراني اتفاقاتي افتاده است كه از آن هم اطلاعات دقيق و معتبري در دست نيست و ادعا مي‌شود افغان‌هاي پناهجو از آنچه بر هموطنان‌شان در مرز ايران و افغانستان گذشته خشمگين شده و خواسته‌اند دلِ پرِ خود از مشقت‌هاي مسير مهاجرت را اين گونه خالي كنند.
گزارش‌هايي كه نمي‌تواند صحت آنها را تاييد كرد، موضوع اين زد و خوردها در موريا را وخيم‌تر روايت مي‌كند تا آنجا كه از آزار و اذيت چند كودك و نوجوان ايراني هم سخن به ميان آمده است. در اين ميانه آنهايي كه نه «دهانه ذوالفقار» را از نزديك ديده‌اند و نه آنها كه مسير مهاجرت را مي‌شناسند راويان آنچه در مرز مشترك ايران - افغانستان و تركمنستان رقم خورده شده‌اند.
ماجرايي كه اينك بيش از خانواده‌هاي داغداري كه عزيزان خود را در افغانستان از دست داده‌اند مورد توجه رسانه‌هاي فارسي‌زبان خارج از ايران قرار گرفته در منطقه‌اي خاص از نظر جغرافيايي و ژئوپليتيكي واقع شده است. آنچه محل بحث در مورد چگونگي مرگ ۱۰ تن و ناپديد شدن ۱۵ تن ديگر شده در سرزميني در نزديكي شهرستان تربت‌جام خراسان رضوي رخ داده كه كه از نظر جغرافيايي گذرگاهي ميان دو رشته صخره‌اي موازي است. رودخانه‌اي مرزي هم در آن جريان دارد. اين منطقه كه «دهانه ذوالفقار» خوانده مي‌شود و نقطه آغازين مرز ايران و افغانستان است مرز مشترك سه كشور ايران، افغانستان و تركمنستان است. در اين منطقه ادامه هريرود، به رودخانه تجن شناخته مي‌شود.
موضوع بررسي اين حادثه ابتدا با تاكيد بر تشكيل تيم ديپلماتيك مطرح بود در حالي كه آنچه به وقوع پيوسته است ماجرايي در قالب موضوعات مرزباني است. اما سرانجام «اشرف غني» ۲۰ ارديبهشت در فرماني يك هيات حقيقت‌ياب ۱۰ نفره را به رياست «محمدحميد طهماسي» سرپرست فرماندهي نيروهاي مسلح افغانستان براي بررسي اين حادثه تعيين كرد. اينك بايد منتظر بود تا هيات حقيقت‌ياب مشترك به بررسي ماجرا بپردازند و نتيجه آنچه ادعا مي‌شود را بررسي كنند. قدر مسلم آنكه ۱۰ تن جان خود را از دست داده‌اند و بايد ديد كه اين اتفاق چگونه و با چه كيفيتي روي داده است. اگر فردي در وقوع اين رويداد نقش داشته باشد بايد شناسايي و مجازات شود. اما تا زمان تعيين مقصر احتمالي و شفاف شدن چگونگي رويداد بايد از هر اقدام تحريك‌آميز و هيجان‌زدگي پيشگيري كرد.
موسوي سخنگوي وزرات خارجه ايران به تفصيل به ابهامات موجود در اين حادثه پاسخ گفت: در تاريخ مورد نظر و در محدوده ادعايي نه‌تنها چنان واقعه‌اي رخ نداده و مواجهه‌اي از هيچ نوع ميان نيروهاي جمهوري اسلامي ايران با اتباع افغان رخ نداده، چه رسد به ادعاهاي ناظر بر انتقال افراد به اردوگاه يا رفتارهاي دور از شأن انساني، بلكه در آن زمان به دليل شرايط خاص جوي در منطقه حتي هيچ گونه ورود اتباع افغان به خاك جمهوري اسلامي ايران ثبت نشده است.
هنوز هيچ كس نمي‌داند در چهل و سومين روز بهار ۹۹ در آن نيمه‌شب باراني دقيقا چه اتفاقي در «دهانه ذوالفقار» افتاده است. با وجود آنكه بي.بي.سي با برخي از حاضران در گروه ۴۶ نفره صحبت كرده و روايت آنها را منعكس كرده هنوز به درستي مشخص نيست كه اين گروه ۴۶ نفره دقيقا در چه مسيري و توسط چه كسي يا چه كساني راه‌شان سد شده است. رسانه‌ها شنبه بعد از اين واقعه از طريق توييتر در جريان اين ماجرا قرار گرفتند. بر اساس گزارشي كه ايرنا منتشر كرده است «شنبه سيزدهم ارديبهشت‌ماه سال جاري، كانال‌هاي خبري و اكانت‌هاي توييتري تصاوير، ويديوها و خبرهايي را نشر و بازنشر كردند كه در آنها ادعا شده بود مرزباني ايران مهاجران افغان را كه درصدد ورود به خاك جمهوري اسلامي بودند، مورد ضرب و شتم قرار داده و آنها را وادار به عبور از رودخانه هريرود كرده است. بر اساس ادعاهاي موجود در اثر مجموعه اين اقدامات شماري از مهاجران افغان در اين رودخانه غرق شده و شماري ديگر نجات مي‌يابند و از سرنوشت تعدادي ديگر خبري در دست نيست.»
ايرنا در گزارش خود توضيح داده بود: «مبناي اين خبر اظهارات يكي از شهروندان افغانستاني است كه مدعي شده «حدود ۵۰ تن از اتباع افغانستان كه به صورت غيرقانوني وارد خاك ايران شده بودند، توسط مرزبانان ايراني بازداشت، وادار به كار اجباري، شكنجه، لخت و سرانجام به رودخانه انداخته شده‌اند.» به فاصله چند ساعت تصاويري از اجساد در شهر هرات افغانستان نشان داده و در ويديوهايي اعلام مي‌شود كه اجساد مورد نظر جانباختگاني هستند كه نيروهاي مرزبانان ايران آنها را وادار به عبور از رودخانه هريرود كرده‌اند. همزمان «جيلاني فرهاد» سخنگوي استاندار هرات افغانستان از انتقال ۳ جسد به شهر هرات و خبرنگار بي‌بي سي از انتقال ۶ جسد به اين شهر خبر مي‌دهند. مجموع اين رويدادها طي ۱۰ روز گذشته بر روابط ديپلماتيك ايران و افغانستان تاثير گذاشته، اعتراضاتي در كابل پايتخت افغانستان در پي داشته است.» آنهايي كه نه «دهانه ذوالفقار» را از نزديك ديده‌اند و نه آنها كه مسير مهاجرت را مي‌شناسند راويان مرگ ۱۰ افغان در مرز مشترك ايران - افغانستان و تركمنستان شده‌اند.
نظر کاربران
زیادی امدن تو ایران بیرونشون کنید
اصلا مگه ایران بهزیستی هر کی دلش میخواد میاد ایران. درود بر مرزبانان
همین هفته پیش ترکیه مگه با پهپاد نزد دوتا از مردم مارو که وارد خاکش شده بودن. اصن مگه میتونیم اعتراض کنیم. افغان ها هم حق اعتراض ندارند چون غیر قانونی اومدن. اگر هم امونشون بدن لطف کردن در حقشون