سهم ایران در دریای خزر؛ از رویا تا واقعیت
رضا دهنوی، کارشناس مسائل سیاسی با توجه به تصویب کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر و برخی از مباحثی که این روزها در افکار عمومی جامعه در مورد سهم ایران از دریا منتشر شده مطلبی را با عنوان «سهم ایران در دریای خزر، از رویا تا واقعیت» در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داد.
خبرگزاری ایسنا: رضا دهنوی، کارشناس مسائل سیاسی با توجه به تصویب کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر و برخی از مباحثی که این روزها در افکار عمومی جامعه در مورد سهم ایران از دریا منتشر شده مطلبی را با عنوان «سهم ایران در دریای خزر، از رویا تا واقعیت» در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داد.
در این نوشتار آمده است:
یکی از مهمترین مباحثی که در مورد سهم ایران در دریای خزر طرح شده لزوم حاکمیت ایران بر ۵۰ درصد این پهنه آبی با استناد به قراردادهای امضا شده بین ایران و شوروی است. در قراردادهای بین ایران وشوروی صرفا ذکر شده استفاده از دریای خزر به صورت مشارکتی می باشد و هیچ کجا درصد این شراکت تعین نشده است.
از سوی دیگر ایران با فشار وارد شده از دوران تزارها و پس از آن در دوران شوروی و حتی پس از دوران فروپاشی شوروی هیچ‌گاه بدون اجازه روس‌ها و سایر کشورهای ساحلی از خط فرضی بین بندر حسین قلی خان در شرق تا بندر آستارا در غرب برای کشتیرانی فراتر نرفته است.
این مساله به رویه ای تبدیل شد که در عالم روابط بین‌الملل از ارزش حقوقی برابر با معاهدات برخوردار می باشد و عملا ادعای سهم ۵۰ درصدی ایران از دریای خزر را زیر سوال می برد.
از سوی دیگر مدعیان سهم ۵۰ درصدی ایران در دریای خزر هیچ گاه راه حل حقوقی برای دسترسی ایران به این سهم بیان نمی‌کنند و مشخص نمی‌کنند که چگونه یک پهنه آبی بسته در حالی بین ایران و روسیه (به عنوان میراث دار شوروی) تقسیم شود که سه کشور قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان که از قضا بیشترین ساحل را در این دریاچه دارند از آبهای روبروی خود بی بهره بمانند.
همچنین اگر دریای خزر واقعا به صورت سهم ۵۰ درصدی بین ایران و روسیه تقسیم شده بود چرا روسیه به عنوان میراث دار شوروی از سهم ۵۰ درصدی خود کوتاه آمده و حاضر شده سهم خود را با کشورهایی که شدیدا به مسکو وابسته می باشند تقسیم کند. قاعدتا در نظر گرفتن اصول حقوقی و قضاوت بر اساس واقعیات در این تصمیم دخیل بوده تا لطف و کرم روسیه به سه کشور تحت نفوذ خود.
پس از ۲۱ سال مذاکره بر اساس آنچه در اکتائو قزاقستان امضا شد در مورد موضوعات مرتبط با سطح و بالای سطح آب دریای خزر تصمیم گیری شد و مسائل مرتبط با تعیین خطوط مبداء و تحدید بستر و زیر بستر دریا باقی مانده است. نکته بسیار مهم این است که بر اساس رژیم حقوقی در نظر گرفته شده همه مسائل حقوقی دریای خزر با اتفاق نظر ۵ کشور ساحلی عملی خواهد شد و امکان ندارد در آینده یک کشور بر اساس نظر خود به موضوعات باقی مانده ورود نماید.
در طی ۲۱ سال مذاکره انجام شده سه کشور آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان بر تقسیم دریای خزر بر اساس اصول و قواعد کنوانسیون حقوق دریاها تاکید داشتند که در صورت اجرایی شدن آن ایران بازنده اصلی می شد. با توجه به محدودیت و جبر جغرافیا شمالی ترین نقاط ایران در دریای خزر تقریبا در پائین ترین بخش دریا قرار دارد و در صورت اتصال این دو نقطه یعنی بندر حسین قلی خان در شرق و بندر آستارا در غرب عملا کمترین سهم به کشورمان می رسید.
ولی با پافشاری ۲۱ ساله جمهوری اسلامی ایران رژیم حقوقی ویژه ای بر خلاف کنوانسیون حقوق دریاها برای این پهنه آبی در نظر گرفته شد که در وهله نخست منافع جمهوری اسلامی ایران و در مرحله بعد منافع روسیه را تامین می کند.
در پایان تاکید می شود پس از ۲۱ سال مذاکره و پافشاری، ایران برای نخستین بار از زمان تزارها تا کنون بدون کوتاه آمدن در مورد مسائل تعین نقاط مبداء و تحدید حدود بستر و زیر بستر می تواند به صورت آزاد و بدون نیاز به کسب مجوز از هر کشور دیگری تا شمالی‌ترین نقاط دریای خزر دسترسی و بدون هیچ محدودیتی در آن رفت و آمد داشته باشد.
نظر کاربران
جناب به اصطلاح کارشناس میگه روسیه باید پنجاه درصد خودشو برمیداشت، بعد پنجاه درصد ایرانو به دلیل اینکه سه کشور دیگه از خود روسیه جدا شدن، بین اینا تقسیم میکرد و حالا که این کارو نکرده پس ما برنده شدیم. عجب کارشناسی
پاسخ ها
اين به اصطلاح كارشناس حداقل يك بار متن معاهده قبلي و هم متن امضاء شده ديروز رو يك بار از رو خونده، شما چطور؟
من موندم ما چقدر دكتري حقوق درياها تو كشور داشتيم و تا حالا خبر نداشتيم!!!
شما مدعیان فکر نکنم معنی کارشناسی رو بدونید چون این حرفتون بسیار غیر منطقی و مسخره ست .به دریای خزر دوباره نگاه کنید و ساحل هر پنج کشور رو با هم مقایسه کنید .البته اگه قادر به مقایسه کردن و تفکر هستید!
جناب بدون نام، بنده هم هر دو را خواندم. برای وطن فروشی نیازی به توجه نیست
طبق توافقنامه بی المللی فروپاشی شوروی کشورهای مذکور کلیه توافقنامه های شوروی رو پذیرفتن لذا هنوز معلوم نیست بیست سال پیش چرا ایران چنین تقاضایی کرده که این کنوانسیون تشکیل بشه.
دومین مورد اینکه ما از سووپ نفت و گاز بین ارمنستان و آذربایجان درامد داشتیم چون از دریای خزر بینشون بودیم و با این کنوانسیون الان اونا مرز دریاییشون به هم متصل شده و میتونن خط لوله دریایی بکشن و درامد سووپ بزرگ ما قطع شد. همچنین گاز ارمنستان از آذربایجان به ترکیه و اروپا میره و بازار گاز ما در ترکیه هم از بین میره. و لازم به ذکره هیچ منفعتی کسب نکردیم
پاسخ ها
به ما چه مربوط که شوروی از هم پاشید اگر سهمی هست روسها‌وطیفدارند از خود کم و به اقمار سابق خود بدهند باید برای هر کشور تاز ممستقل شده محدوده ۱۶ مایلی سرزمینی تعیین و ما بقی سهم ایران باشد نه انکه انها که اصلا نبودند حالا‌بر بستر و هوا و‌ذخایر چنگ بیندازند همه جا گاف میدهیم ضعیف شده ایم در فکه چی در دار خوین چی در پارس جنوبی چی درمرز افعانستان و هیرمن چی صد رحمت به فتحعلیشاه
شماها همونهایی هستین که میگین ارمنستان و باکو و کجا و کجا باید جزء ایران بشن در حالیکه اونها الان کشورهایی مستقل هستند با پرچم و جایگاه بین المللی .نرود میخ آهنین در سنگ
وقتی کارشناس تویی نتیجه بهتر از این نمیشه. اگه تا کلاس سوم ریاضی بلد باشی میفهمی چرا روسیه به این تقسیم راضی شده . روسیه باید سهم اونها رو از ۵۰ درصد خودش میداد نه صد درصد کل
خاک و دریا رو فروختن ...
حرف این کار شناس درست است
احسنت !!!خیلی جالبه کارشناس، اون کشورها زاییده ی روسیه هستند از باباشون سهم بگیرن به عموشون چه ربطی داره ،متاسفانه همیشه اونجوری که دلمون میخواد تفسیر میکنیم نه اونجوری که هست
از زمان قاجار هم بدتر شده عهد نامه امضا میکنند بدون اینکه مجلس و مردم در جریان مفاد آن باشند . این بزرگترین خیانت به ایران است
شما کارشناس روسیه هستین حتمن که طبق سیاست همیشه کثیف روس ها حرف میزنین بی همه چیز بودن روس ها که تو جهان زبانزد خاص و عامه
ازتحریم امریگاعلیه ایران فقط روسیه به نوایی رسید
اصغر و اکبر ۱۰۰ تومن پول داشتند،بین خودشون تقسیم کردند،سهم اکبر ۵۰ تومن سهم اصغر هم ۵۰ تومن.اصغر ۴ تا بچه زائید(به دنیا آورد) اون ۵۰ تومن بین خودش و بچه هاش تقسیم شد هر کدوم ۱۰ تومن حالا به نظرتون اکبر چقدر پول داره؟؟؟ راهنمایی کنم اکبر همونی هست که بچه دار نمیشد.
پاسخ ها
خیلی مثال جالب و قشنگ و خوبی بود.عالی!
همون حدت در حد اصغر و اکبره! حقوق بین الملل می دونی چیه؟ اون کشورها که از نظر تو بچه های اصغرند کشورهایی کاملا مستقل و دارای حقوق برابر محسوب میشن.
ای خاک بر سر وطن فروشتان چه جور هم ماست مالیش می کنند خفه شید بهتره
اصلان‌نگران نباشین فرداهم نوبت خلیج عربی هست...