طراحی مداد ارگونومیک توسط محققان کشور
امروزه کودکان در مدارس ابتدایی، اوقات زیادی را به نوشتن با مداد مشغول هستند. محققان کشورمان نشان داده‌اند که استفاده از نوعی مداد که در طراحی آن از اصول ارگونومیک استفاده‌شده، می‌تواند موجب راحتی بیشتر کودکان و جلوگیری از آسیب به دستان آن‌ها شود.
خبرگزاری ایسنا: امروزه کودکان در مدارس ابتدایی، اوقات زیادی را به نوشتن با مداد مشغول هستند. محققان کشورمان نشان داده‌اند که استفاده از نوعی مداد که در طراحی آن از اصول ارگونومیک استفاده‌شده، می‌تواند موجب راحتی بیشتر کودکان و جلوگیری از آسیب به دستان آن‌ها شود.
انسانها در زندگی روزمره خود با وسایل، تجهیزات و محیط‌های گوناگونی مواجه می‌شوند. عدم تطابق و تناسب میان محیط خارجی، توانمندی‌های فردی و ویژگی‌های روحی و جسمی، موجب بروز خسارات فراوانی در جنبه‌های گوناگون زندگی می‌شود. ازآنجایی‌که در بیشتر موارد، انسان است که از این وسایل و ابزارها استفاده می‌کند، بنابراین طراحان و مهندسین باید برای اطمینان از راحتی، ایمنی، کارایی و سلامت استفاده از این تجهیزات توانایی‌ها و محدودیت‌های فیزیک و بدنی انسان را در طراحی و ساخت وسایل در نظر بگیرند.
در این راستا، به عقیده محققان، ارگونومی می‌تواند به‌عنوان رهیافتی کارآمد، به یاری انسان بشتابد. یکی از نتایجی که از طراحی ارگونومی به دست می‌آید راحتی یا به‌عبارت‌دیگر، کاهش ناراحتی است. متخصصین ارگونومی با بهینه کردن تناسب بین انسان، ماشین و محیط، کارایی سیستم‌ها را بهبود بخشیده‌اند. در این رابطه، یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های انسان، نوشتن است که عملی در زمره فعالیت‌های ظریف حرکتی به‌حساب می‌آید. کودکان دانش‌آموز، در بیشتر زمان کلاس در مدرسه یا کلاس‌های آموزشی دیگر، در حال نوشتن با مداد هستند. لذا مداد ازجمله نوشت‌افزارهایی است که باید برای کمک به کودکان در تشکیل الگوهای درست نوشتن، به‌خوبی طراحی شود.
در همین رابطه، گروهی از محققان کشورمان در مطالعه‌ای پژوهشی، به ارزیابی ناراحتی موضعی در مدادهای رایج و یک مداد ارگونومیک طراحی‌شده با مقیاس ناراحتی موضعی در دانش آموزان مقطع ابتدایی پرداخته‌اند.
در این مطالعه، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی همدان، آزمایش‌های خود را بر روی دانش‌آموزان مقطع ابتدایی انجام دادند. این محققان، مدادی را با ویژگی‌های ارگونومیک با استفاده از نرم‌افزار سه‌بعدی طراحی کرده و سپس با استفاده از دستگاه فرز ساختند.
در مرحله بعدی آزمایش، متنی که از کتاب فارسی الهام گرفته شده بود، برای نوشتن کودکان در نظر گرفته شد و از آن‌ها خواسته شد تا با مدادهای همیشگی و همچنین مداد جدید خود از روی متن بنویسند. درنهایت نیز برای بررسی ناراحتی موضعی مدادهای مورداستفاده و نیز مداد طراحی‌شده، از پرسشنامه ناراحتی وضعیتی موضعی یا اصطلاحاً LPD استفاده شد.
شکل مداد طراحی‌شده، شبیه شکل حرف Z انگلیسی است که مزایای خاصی در استفاده از نوشت‌افزار نشان می‌دهد و پایه‌ای برای تحقیق گسترده در محیط مدارس را فراهم می‌کند.
نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های به‌دست‌آمده نشان داد که دانش آموزان در نواحی ساعد، شانه، بند اول انگشت شست و اشاره بیشترین احساس درد را هنگام نوشتن با مداد رایج احساس می‌کنند. اما در استفاده از مداد طراحی‌شده، این عوارض گزارش نشد.
به گفته نسرین نوری، کارشناس ارشد گروه ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی همدان و همکارانش در این پژوهش: «هنگامی‌که ابزار دستی بر اساس راحتی ارزیابی می‌شود، نه‌تنها باید ناراحتی را اندازه‌گیری کند، بلکه باید جنبه‌های عملکرد و تعامل فیزیکی را نیز موردتوجه قرار دهد. طراحان برای طراحی ابزارهای دستی که باعث راحتی زیادی می‌شوند، باید بر عملکرد و تعامل فیزیکی تمرکز کرده و از ناراحتی جلوگیری کنند».
این محققان در خصوص نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش خود می‌گویند: «در مطالعه ما مشخص شد که استفاده از مدادهای رایج، موجب بروز ناراحتی موضعی به‌ویژه در انگشت شست و اشاره، ساعد و شانه می‌شود. بر اساس نتایج این مطالعه استفاده از مداد ارگونومیک برای کودکانی که برای مدت‌زمان طولانی به وظیفه نوشتن مشغول هستند، باعث کاهش ناراحتی‌های موضعی وارد بر نواحی مذکور می‌شود».
نوری و همکارانش که یافته‌های تحقیق خود را در مجله «ارگونومی» متعلق به انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران به چاپ رسانده‌اند، استفاده از نتایج این پژوهش را برای طراحی مدادهایی که عمل نوشتن را برای دانش‌آموزان آسان می‌کند، مفید دانسته و پیشنهاد کرده‌اند مدادی بر اساس ویژگی‌های آنتروپومتری کودکان این مرز و بوم طراحی و ساخته شود.
ارسال نظر