تاجیک: خاورمیانه شاهد تنش بیشتر خواهد بود
نصرت الله تاجیک سفیر سابق ایران در اردن و کارشناس مسائل خاورمیانه به بررسی تبعات افتتاح سفارت امریکا در قدس پرداخته است.
خبرآنلاین: نصرت الله تاجیک سفیر سابق ایران در اردن و کارشناس مسائل خاورمیانه به بررسی تبعات افتتاح سفارت امریکا در قدس پرداخته است.
نزدیک به ۶۰ کشته و بیش از ۲۷۰۰ زخمی در حمله صهیونسیت ها به فلسطینی ها. افتتاح سفارت امریکا در قدس تبعات بسیاری به دنبال داشته و خواهد داشت. در حالی که ایوانکا ترامپ دختر ترامپ و دامادش در این مراسم حضور داشتند بسیاری از کشورهای دعوت شده، به این مراسم نرفتند. آیا این روند می تواند به گفت و گوهای صلح کمک کند؟ این مسئله در راستای عادی سازی روابط اسرائیل با اعراب مخصوصا فلسطین موثر خواهد بود؟ در این باره با نصرت الله تاجیک سفیر سابق ایران در اردن و کارشناس مسائل خاورمیانه گفت و گو کرده ایم که از نظر می گذرانید.
به نظرتان ایالات متحده، انتقال سفارت خود به قدس را در چه چارچوبی پیش می برد؟ آیا ترامپ تصور می کند این مسئله می تواند به حل معضل فلسطین و رژیم صهیونیستی کمک کند؟
اول اینکه، این مسئله در حقیقت نهایت یکجانبه‌گرایی آمریکا است و در قالب دوران جدیدی است که ترامپ برای آمریکا رقم می‌زند، دوم اینکه ترامپ می خواهد وفادری خود را به انجام شعارهایش در دوران انتخابات و بعد از آن نشان دهد که در حقیقت به نوعی رأی‌دهندگانش را راضی کند و به آن‌چه که قول داده، عمل کند.
فایده این مسئله برای ترامپ این است که بتواند دور دوم خودش را برای ریاست جمهوری تضمین کند، یعنی رأی‌دهندگانش را راضی کند و از حمایت آن‌ها برای دور دوم برخوردار شود. ولی طبیعی است که اینگونه اقدامات لطمات فراوانی هم به سیاست خارجی آمریکا می‌زند؛ یعنی در همین موردی که شما مثال زدید، آمریکا را از نقش میانجی خارج می‌کند و به یک طرف اصلی مسائل و مشکلات خاورمیانه تبدیل می‌کند و یکی دیگر از تبعات مسئله این است که باعث به‌هم‌ریختگی چهره ژئوپولتیکی خاورمیانه شده و خود این امر باعث افزایش تنش‌های منطقه‌ای و درگیری‌ها بین طرف‌های متخاصم خواهد شد. در همین مورد فلسطینی‌ها دیگر آمریکا را به‌عنوان یک میانجی و بی‌طرف نمی‌شناسند. از این رو می‌توان گفت که این وضعیت ابزارهای آمریکا برای اعمال مدیریت یا اداره مشکلات و مسائل منطقه را سخت‌تر خواهد کرد و تا حدی غیرممکن، یعنی در منطقه، چه حکام و چه مردم منطقه، دیگر آمریکا را به‌عنوان یک طرف منصف نمی‌شناسند و به‌عنوان یک طرفی که قصد حل و فصل بحران را دارد، به حساب نمی آورند.
فضای متشنج خاورمیانه را با این اقدام چگونه پیش بینی می کنید؟
بعید می‌دانم با این روند و با در نظر گرفتن کلیت مسائل، فضای پیش رو به صلح و ثبات و آرامش پیش رود و احتمال دارد به سمت درگیری‌ها و تنش بیشتر برود . البته سیاست ترامپ در راستای همان شعار «اول آمریکا» است و احساس می کند این مسئله می تواند به افزایش قدرت ایالات متحده در منطقه بینجامد. از آن‌جا که این روش می‌تواند برخی منافعی برای آمریکا ، از جهت فروش تسلیحات و غیره، به وجود بیاورد، این را در راستای سیاست‌های خودش می‌داند، ولی روی دیگر مسئله این است که آمریکا بتواند روی مسائل منطقه تاثیرگذار باشد که این تاثیر گذاری کمتر خواهد شد.
به نظرتان برخی کشورهای عربی، مخصوصا عربستان از این روند حمایت می‌کنند و باعث خواهند شد آن حالت عادی‌سازی که اسرائیل آن را دنبال می کند، شکل بگیرد؟
متاسفانه در حال حاضر چه دنیای اسلام و چه دنیای عرب در ضعیف‌ترین موقعیت خودشان از جهت همبستگی ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی هستند و هر کدام از کشورها به دنبال منافع آنی خود است. طبیعی است که در این فضا هر کشوری سعی می‌کند آن‌چه را که فکر می‌کند به نفع سیاست‌های خودش است، دنبال کند.
عربستان یکی از این کشورها است. عربستان به دلیل مشکلات و روندهای شکل گرفته پس از بهار عربی در منطقه و از سر گذراندن تبعات آن، در حقیقت به سمت رودرویی با سیاست‌های ایران در خاورمیانه حرکت کرد و آن روند همچنان ادامه دارد و سعی دارد با نزدیک‌کردن خود به سیاست‌های آمریکا، بتواند برگ برنده‌ای در معادلات منطقه‌ای داشته باشد و نقش بیشتری را ایفا کند. همین موضوع باز دوباره به تلاطم بیشتر و تنش بیشتر منجر می‌شود. نتیجه همه این‌ها خارج‌شدن سرمایه‌های کشورهای منطقه‌ای برای خرید تسلیحات و گره‌خوردن روند توسعه کشورها به معادلات نظامی - امنیتی و در حقیقت کاهش رفاه و آسایش مردم و در مجموع تغییر روند توسعه منطقه‌ای است.
یعنی ما اگر بتوانیم یا می‌توانستیم در پرتو صلح و ثبات و آرامش منطقه‌ای یک الگوی توسعه منطقه‌ای جدیدی ترسیم می‌کردیم که بر اساس آن مردم در رفاه و آرامش و صلح و امنیت قرار می‌گرفتند، اوضاع متفاوت می شد. متاسفانه در حال حاضر این شرایطی که ترامپ با اعمال سیاست‌هایش به وجود آورده و بعضی از کشورهای منطقه ازجمله عربستان به دنبال آن هستند، فضای موجود خاورمیانه را به هاله‌ای از ابهام برده و در عوض سرمایه‌ها از منطقه خارج می‌شود، سطح اشتغال و رفاه مردم کاهش پیدا می‌کند و در حقیقت این وعده‌ای است که ترامپ به طرفدارانش داده که برای آن‌ها با ازدیاد شغل و بهبود اوضاع اقتصادی که همان بحث شعار «آمریکا اول است» را رقم بزند.
ارسال نظر