پشت پرده خروج ترامپ از برجام چه بود؟

فرارو: تصمیم ترامپ، ارتباط چندانی با برنامه هسته‌ای ندارد.

دیشب دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در یک سخنرانی جنجالی، خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را اعلام کرد.

این تصمیم با مخالفت گسترده جهانی مواجه شد.

ترامپ چند ماه پیش، از تایید پایبندی ایران به برجام خودداری کرد و جهت "اصلاح" آن، برای اروپایی‌ها ضرب الاجلی تعیین کرد که قرار بود در ۲۲ اردیبهشت به پایان برسد. اما ترامپ چنان مشتاق لغو توافق چندجانبه هسته‌ای بود که حتی برای پایان ضرب الاجلش هم صبر نکرد.

کاخ سفید پس از تعیین ضرب الاجل مزبور، ماندن در برجام را به بهبود بازرسی‌ها از سایت‌های هسته‌ای، حذف تاریخ انقضای برجام و محدود کردن برنامه موشک بالستیکی ایران مشروط کرده بود. در چند ماه اخیر، اروپایی‌ها برای رفع نگرانی‌های برجامی ترامپ و ابقای این توافق مذاکرات گسترده‌ای با وزارت خارجه آمریکا انجام داده‌اند. اما تمام این تلاش‌ها نتوانست دیدگاه سرسختانه ترامپ درباره برجام را تغییر دهد.

امروز، اما، پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و بازگشت تحریم‌ها، رسانه‌ها و ناظران از اهداف نهانی و پشت‌پرده ترامپ در مسئله برجام خبر می‌دهند.

اگر چه ترامپ مدعی شد که اصل برجام معیوب است و باید لغو شود، اما به نظر می‌رسد که تصمیم ترامپ اهدافی غیر از مسائل هسته‌ای را دنبال می‌‎‌کند.

در سخنرانی دیشب ترامپ، ضمن اعلام خروج آمریکا از برجام، بشدت از نظام ایران انتقاد شد. رئیس جمهور آمریکا، تصویر بسیار نامطلوبی از رژیم ایران به مخاطبان ارائه داد.

ناظران معتقدند که هدف ترامپ از لغو برجام، تضعیف و براندازی رژیم ایران است. در روز‌های اخیر، همزمان با افزایش تنش‌ها بین ایران و آمریکا بر سر توافق هسته‌ای، برخی از افراد نزدیک به ترامپ صریحا از به کارگیری سیاست تغییر رژیم در ایران حمایت کرده و اعلام کردند ترامپ نیز همین سیاست را دنبال می‌کند.

رودی جولیانی، وکیل ترامپ و شهردار سابق نیویورک، روز شنبه گذشته، از سیاست تغییر رژیم در ایران حمایت کرد و گفت: دونالد ترامپ "به اندازه ما به تغییر رژیم متعهد است".

لحظاتی بعد از اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، روزنامه نیویورک‌تایمز، از اهداف پنهان خروج ترامپ از برجام رمزگشایی کرد و نوشت: "پشت پرده پایان توافق (هسته‌ای) ایران از سوی ترامپ، یک شرط بندی پرخطر وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکا می‌تواند رژیم (ایران) را بشکند".

این روزنامه نوشت: "برای ترامپ و دو متحدی که او بیش از همه برایشان ارزش قائل است - اسرائیل و عربستان -، مشکل توافق هسته‌ای ایران، اساسا ربطی به سلاح‌های هسته‌ای نداشت. (بلکه) مشکل این بود که توافق دولت دینی ایران را مشروع و عادی کرد و آن را مجددا به اقتصاد جهانی بازگرداند".

به گفته این روزنامه، اکنون که ترامپ از توافق خارج شده و تحریم‌ها علیه ایران را بازگردانده، او وارد یک آزمایش عظیم و بسیار پرخطر شده است.

نیویورک‌تایمز ادامه داد: "یک مقامم بلندپایه اروپایی گفته ترامپ و متحدان خاورمیانه‌ایش، شرط می‌بندند که آن‌ها می‌توانند خط حیات اقتصادی ایران را قطع کنند و در نتیجه رژیم را بشکنند".

ترامپ در سخنرانی آتشین دیشب، برای توجیه خروجش از برجام به اسناد ادعایی که اخیرا اسرائیل درباره برنامه هسته‌ای منتشر کرده، استناد کرد.

علیرغم آنکه کشور‌های زیادی از تصمیم مناقشه‌برانگیز ترامپ انتقاد کردند، اما اسرائیل فورا از اقدام او تمجید و ستایش کرد. بنیامین نتانیاهو با شور و شعف اعلام کرد او "کاملا از تصمیم جسورانه رئیس‌جمهور ترامپ برای نپذیرفتن توافق هسته‌ای فاجعه‌بار حمایت می‌کند".

وبگاه آمریکایی هیل، خروج ترامپ از برجام را یک "پیروزی بزرگ" برای نخست وزیر اسرائیل دانست.

ترامپ در دوران تبلیغات انتخاباتی، وعده‌های زیادی داد که برخی ناظران بسیاری از آن‌ها را غیرقابل تحقق دانستند. ترامپ که از این امر آگاه است، برای آنکه در قامت یک رئیس‌جمهوری ظاهر شود که وعده‌هایش را عملی می‌کند، دائما بر تحقق وعده‌های انتخاباتی‌اش تاکید می‌کند. او در صفحه توئیتری‌اش از رسانه‌ها به خاطر عدم پوشش "دستاوردهایش" انتقاد می‌کند.

از بد حادثه، "پاره کردن" توافق هسته‌ای ایران هم یکی از وعده‌های انتخاباتی ترامپ بود.

واشینگتن‌پست با اشاره به تلاش اروپایی‌ها برای متقاعد کردن ترامپ به ماندن در برجام، در این باره می‌نویسد: "یک مقام کاخ سفید گفته با وجود اینکه رهبران اروپایی با این استدلال‌ها بر ترامپ فشار وارد می‌کردند، مشاورانش مکررا آنچه او در دوران نامزدی (در انتخابات ریاست جمهوری) وعده داده بود را به او یادآوری می‌کردند".

به گفته این روزنامه، این همان رویکردی بود که استفن بنن، استراتژیست سابق ترامپ، از آن برای خروج ترامپ از توافق آب‌وهوایی پاریس استفاده کرده بود.

این مقام کاخ سفید تصریح کرد: " یکی از قدرتمندترین ابزار‌های اقناع که ممکن است هرکسی بواسطه آن ترامپ را متقاعد کند، این است که به سادگی (به ترامپ) بگوید تو در دوره تبلیغات انتخاباتی گفتی که این کار را انجام خواهی داد. من مکررا این را دیدم".