سرنوشت «تعطیلات» در سال جدید

دنیای اقتصاد: رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور سال گذشته اعلام کرده‌بود که تکلیف طرح تعطیلات دو روزه تا پایان سال ۹۶ مشخص خواهد شد؛ اما سال ۹۶ هم تمام شد و این طرح راه به جایی نبرد. این‌بار عضو کمیسیون گردشگری اتاق ایران می‌گوید تا پایان امسال مجلس تکلیف این طرح را مشخص می‌کند.

این در حالی است که مسوولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ساز مخالف می‌زنند. معاون گردشگری این سازمان می‌گوید که بیشتر تمرکز آنها روی تعطیلات زمستانی است و اگر کارمندان و خانواده‌ها می‌خواهند تعطیلات آخرهفته داشته‌باشند، در طول سال از ۳۰ روز مرخصی‌شان بهره ببرند!

در این میان، ایران جزو معدود کشورهایی است که تعطیلات آخرهفته‌اش یک روز است؛ آن هم درحالی‌که برخی کشورها به فکر ایجاد تعطیلات سه روزه هستند، چون به این نتیجه رسیده‌اند که افزایش روزهای تعطیل بر میزان کارآمدی افراد در روزهای کاری اضافه می‌کند. جهان به سمت افزایش تعطیلات پیش می‌رود و ایران همچنان در گام نخست باقی مانده. از سال ۹۵ صحبت اضافه شدن تعطیلات به میان آمده؛ اما هنوز بهارستان‌نشینان و ساکنان پاستور به این نتیجه نرسیده‌اند که تعطیلات دوروزه هم به صنعت گردشگری کمک می‌کند، هم راندمان کاری را در طول هفته بالا می‌برد، هم خانواده‌ها می‌توانند به شکل مدیریت‌شده و حساب‌شده‌تری برای روزهای تعطیل خود برنامه‌ریزی کنند، هم با خیل عظیمی از مسافران در تعطیلات طولانی سال روبه‌رو نمی‌شوند، هم باعث افزایش اشتغال‌زایی و جذب گردشگر خارجی به کشور می‌شود، هم بر محیط زیست، آلودگی هوا و... تاثیر مثبت خواهد گذاشت، هم از تراکم ترافیکی جاده‌ها خواهد کاست.

موانع دوروزه شدن

اگر بخواهیم موانع دو روزه بودن تعطیلات آخر هفته را برشماریم در اولین مانع به باور غلط زیاد بودن تعطیلات برمی‌خوریم؛ موضوعی که پس از بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد نه تنها زیاد نیست بلکه نسبت به آمار تعطیلات سایر کشورها کمتر هم هست. درست است که ایران به‌دلیل داشتن ۲۶ روز تعطیلی مناسبتی بیشترین تعطیلی از این نظر را در کل دنیا دارد اما به‌دلیل یک روزه بودن تعطیلات هفتگی‌اش همچنان ۴۰ روز کمتر نسبت به بسیاری از کشورها تعطیلی دارد. مانع دوم در این زمینه سوءتفاهمی است که مبنی بر تعطیلی روز پنج‌شنبه در کشور وجود دارد؛ درحالی‌که این تعطیلی مربوط به برخی اداره‌ها و نهادهای دولتی است و نمی‌شود به همه جامعه آن را تعمیم داد.

سومین مانع هم مربوط به نگاه غلطی است که باور دارد افزایش تعطیلات هفتگی و کاهش یک روز کاری می‌تواند به اقتصاد لطمه بزند؛ درحالی‌که هم از لحاظ صرفه‌جویی در هزینه‌ها و هم از لحاظ افزایش بهره‌وری سایر روزهای کاری، می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند. چهارمین مانع درمورد خود روز دوم تعطیلی است. چراکه گفته می‌شود در صورت تعطیلی روز پنج‌شنبه، بسیاری از مراودات بین‌المللی کشور در هفته طی چهار روز متوالی، تقریبا تعطیل خواهند شد و پنج‌شنبه و جمعه را به‌دلیل تعطیلات داخلی و شنبه و یکشنبه را به‌دلیل تعطیلات بین‌المللی از دست خواهند داد.

با این‌همه علی اصغر ظریفکار، عضو کمیسیون گردشگری اتاق ایران جزو کسانی است که پیشنهاد دو روزه شدن تعطیلات هفته را سال ۹۵ مطرح کرد و حالا درباره پیگیری این موضوع به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «رسیدن به موضوع افزایش بهره‌وری در صنعت گردشگری با تعطیلات دو روزه آخر هفته موجب شد تا ما پیشنهاد آن را به شکل گسترده‌تری مطرح و پیگیری کنیم و از طریق اتاق بازرگانی ایران به آن وسعت دهیم. حتی تا زمان ریاست آقای مهرعلیزاده هم این موضوع به خوبی پیش رفت که متاسفانه فوریت آن در مجلس رد شد.» از آنجا که نگاه عامه مردم به روزهای تعطیلی مترادف با تنبلی است؛ مخالفان این موضوع بر این عقیده هستند که نه با ایجاد تعطیلات بیشتر راندمان کاری بالا می‌رود و نه مردم برای سفرهای کوتاه برنامه‌ریزی می‌کنند؛ اما به نظر می‌رسد اگر این موضوع به شکل جدی‌تر، کارشناسی‌تر و... انجام گیرد دیگر می‌توان این باور غلط را به فراموشی سپرد.

رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی شیراز ادامه می‌دهد: «طی ماه‌های اخیر دائما با استاندارها و نمایندگان مجلس جلسات متعددی گذاشته شده تا آنها متوجه شوند که ایجاد تعطیلات دوروزه می‌تواند هم راندمان کار را بالا ببرد هم نشاط جامعه را افزایش دهد و هم به صنعت گردشگری به‌طور مستقیم کمک کند.» ظریفکار معتقد است که رشد گردشگری داخلی می‌تواند گردشگران خارجی را هم به کشور بکشاند و در این شرایط است که گردشگری رونق پیدا می‌کند: «وقتی تعطیلات آخر هفته به دو روز برسد در این شرایط است که می‌توان امیدوار بود اشتغال‌زایی افزایش پیداکند و شغل‌ها به شکل دائمی ایجاد شود.»

راغب‌کردن نمایندگان مثلثِ طلاییِ گردشگری یعنی اصفهان، شیراز و یزد به‌علاوه نماینده‌های تهران از جمله راهکارهایی است که می‌توان رای نمایندگان مجلس را به سمت موافقت با افزایش روزهای تعطیل آخر هفته کشاند؛ اما موضوعی که در این میان وجود دارد نداشتن توافق نظر بر سر روز دوم تعطیل است. با این‌همه ظریفکار بر این عقیده است که این موضوع گام دوم است و ابتدا باید دو روزه شدن تعطیلات به تصویب برسد. این فعال بخش خصوصی تاکید می‌کند که با تمام این تفاسیر همچنان این طرح در مجلس به روند کند خود ادامه می‌دهد و حتی با همین روند کند باید منتظر ماند در سال ۹۷ تکلیف این طرح مشخص شود.

از مرخصی‌تان استفاده کنید!

اما معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نظر دیگری دارد و باوجود اجماع نظری بسیاری از دست‌اندرکاران اقتصادی کشور درباره طرح تعطیلات دو روزه می‌گوید بهتر است به‌جای این کار، مردم در طول سال از مرخصی ۳۰ روزه‌شان استفاده کنند: «دانش‌آموزان‌مان که دو روز تعطیلی را دارند. بسیاری از شهرهای کشور هم تعطیلات‌شان دو روزه است. می‌ماند عده‌ای که یک روز تعطیلی دارند. آنها می‌توانند از ۳۰ روز مرخصی‌شان استفاده کنند.» محمد محب خدایی حتی پا را فراتر از این اظهارنظر می‌گذارد و می‌گوید که یک پیشنهاد در زمینه دادن مرخصی ۴ تا ۶ روزه به دانش‌آموزان در طول سال داده‌اند و اگر آموزش و پرورش قبول کند این میزان مرخصی را به دانش‌آموزان بدهند آن‌وقت خانواده‌ها می‌توانند از این فرصت استفاده‌کنند و حداکثر در طول سال به سه سفر دو روزه بروند؛ بدون آنکه نیاز باشد تعطیلات پایان هفته را دو روزه کرد.

درحالی که پیش از این نظرسنجی‌ها و بررسی‌ تجربه‌های خارجی بسیاری لزوم ایجاد تعطیلات دوروزه آخرهفته را آشکار کرده است، این مقام دولتی ارائه این پیشنهاد را غیر کارشناسی عنوان می‌کند و می‌گوید: «کشور ما دارای اقلیم، فرهنگ، آب و هوا و... متنوع است و نمی‌شود غیرکارشناسی درباره این کشور وسیع صحبت کنیم. افزایش روزهای تعطیل به معنی افزایش ساعت کاری است و برای شهرهای جنوبی کشور که هوای گرم در طول سال آنها را آزار می‌دهد. باقی شهرها هم مشکلات خاص خود را دارند.» او تاکیدش بر تعطیلات زمستانی و پدیده تازه سفر به جنوب کشور در این تعطیلات است و خاطرنشان می‌کند که این تعطیلات تاثیرات مثبت بیشتری دارد. این صحبت‌ها در حالی گفته می‌شود که بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان گردشگری بارها یادآور شده‌اند ایجاد تعطیلات زمستانی حکایت‌اش می‌شود همان تعطیلات نوروزی که با حجم زیادی از بار ترافیکی، آلودگی هوا، مشکلات زیست‌محیطی و... روبه‌رو می‌شویم.

اما باز هم محب خدایی مانند رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، بر حرف خود اصرار می‌کند و تعطیلات دوروزه را راهکار مناسبی در این‌باره نمی‌داند. به نظر می‌رسد متاسفانه همچنان دولت و مجلس به این موضوع نگاه جدی ندارند. برای همین نسبت به موضوعات دیگر بی‌رمق‌تر پیش می‌رود؛ در صورتی که بسیاری از فعالان گردشگری، اقتصادی، مدیران، کارشناسان و... در انتظار این هستند که ببینند مجلس این‌بار چه نگاهی به این طرح دارد و دولت چه برنامه‌هایی در این زمینه خواهدداشت. البته به شرط آنکه نماینده‌های مجلس نسبت به اهمیت این موضوع توجیه شوند و سازمان گردشگری بر این تصور نباشد که اگر مردم در طول سال از ۳۰ روز مرخصی‌شان برای سفرهای طول سال استفاده کنند کافی است! حالا باید دید در سال جدید خصوصی‌ها، مجلسی‌ها و دولتی‌ها چگونه برای خروج طرح ساماندهی تعطیلات از بن‌بست موجود اقدام خواهند کرد و پس از سال‌ها برتن این طرح جامه عمل می‌پوشانند.