حرف‌های «سیف» و خطر گرایش دولت به پوپولیسم

رویداد ۲۴ نوشت: ظریفیان، کارشناس مسائل سیاسی، بر این عقیده است که برخی در دولت ادبیات پوپولیستانه دارند، اما این رفتار آنقدر زیاد نیست که بگوییم همه مجموعه دولت به این رفتار دچار شده‌اند! خوشبختانه افراد تصمیم‌ساز دولت همچنان رفتار و ادبیات فاخر دارند.

ولی الله سیف رئیس‌کل بانک مرکزی، در جلسه علنی سه‌شنبه هفته گذشته مجلس شورای اسلامی، در خصوص التهابات و نوسانات بازار ارز اعلام کرد که تلگرام، دشمن، امارات و عربستان مسئول نابسامانی‌های ارزی هستند. سخنانی که به یکباره موجی از انتقادات را روانه دولت و شخص سیف کرد.

این ادبیات پوپولیستی، باعث شد تا از همان لحظه، منتقدان و بعضا حامیان دولت، دولت تدبیر و امید را با دولت محمود احمدی‌نژاد مقایسه کنند. زیرا قرار بود که ادبیات و سخنان پوپولیستی و بی‌مسئولیتی جایی در این دولت نداشته باشد، اما متاسفانه بعضا شاهد این هستیم که برخی از دولتمردان سعی دارند تا برای فرار از مسئولیت و پذیرش آن، با فرافکنی انگشت اتهام را به سوی عوامل ساختگی نشانه روند، درست همان کاری که مجموعه دولت نهم و دهم انجام می‌دادند.

به عقیده بسیاری از سیاسیون، دولت از همین حالا باید جلوی این رفتارهای نامناسب و پوپولیستی را که تماما یادآور ادبیات حاکم بر دولت محموداحمدی‌نژاد و تیم مدیریتی او است را بگیرد تا بتواند اعتماد خدشه‌دار شده مردم را ترمیم کند، زیرا در غیراینصورت نه تنها مردم از دولت روی برگردان خواهند شد، بلکه ضربه سختی هم به بدنه جریان اصلاح‌طلب به عنوان حامی اصلی دولت حسن روحانی وارد می‌شود.

غلامرضا ظریفیان، فعال سیاسی اصلاح‎طلب و عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به نوع ادبیات اخیر برخی دولتمردان که به سمت پوپولیسم در حرکت است، گفت: ترکیب دولت یک ترکیب متفاوتی است و در گذشته هم قطعا شاهد این بودیم که باید یک تفاوت مرتبه‌ای در برخی از مسئولان دولت وجود دارد و در برخی از مواقع سخنان و بیاناتی که اظهار می‌کنند با یکدیگر تعارض‌های داشته باشد.

ظریفیان با اشاره به تغییر ادبیات دولت، که مشخصا در سخنان آقای سیف شاهد آن بودیم که مشکلات ارزی را ناشی از وجود تلگرام، دشمن، عربستان، امارات و ... اعلام کردند، گفت: به هر حال بله ممکن است بخشی از افرادی که در دولت حضور دارند متفاوت از سایرین صحبت کنند. که سخنان آقای سیف در مجلس نیز متفاوت از سایر تصممیم‌سازان اقتصادی بود. این روش و ادبیات در گذشته هم وجود داشته و اکنون نیز بعضا شاهد آن هستیم.

این فعال سیاسی، ادامه داد: من معتقدم که مجموعه دولت همچنان در خط افراد با نفوذ دولت مانند رئیس‌جمهور، مانند معاونت اول رئیس‌جمهور و... همچنان شاهد آن نوع کلام فاخر هستیم و به استناد برخی از این اظهارات نمی‌شود که نتیجه‌گیری قطعی کرد. اما به نظرم این نکته که به آن اشاره شد، یکی از آفت‌ها و آسیب‌های دولت‌ها است. دولت‌ها اگر بخواهند اعتماد بیشتری را از سوی مردم جلب کنند، باید بیانات و گفتارهای که در واقع جامعه درک می‌کند و در شان دولت نیست را تغییر دهند و تا آنجایی که می‌شود، از ادبیات مناسب و متناسب با جامعه صحبت کنند.

ظریفیان با بیان اینکه دولتمردان باید با زبان عامیانه مردم با آن‌ها صحبت کنند، خاطرنشان کرد: به طور مثال مشکلاتی که در زمینه اقتصادی و ارزی در کشور رخ داد، یک بخشی از آن علمی و تخصصی است که این بخش را حتما باید به زبان مردم توضیح داده می‌شد و اصلا به این موضوع پوپولیستی نمی‌گویند. پوپولیستی در واقع بیانی است که شما صرفا بخواهید بدون تکیه گاه علمی و منطقی عامه را در صحنه نگاه دارید و یا بعضا پیام‌هایی را به آن‌ها بدهید که با واقعیات‌ها، تطبیق و همخوانی ندارد و در عین حال جنبه شعاری دارد.

وی افزود: این مسائل جزیی از آفت‌ها است که دولت باید مراقب باشد که تحت هیچ شرایطی به آن دچار نشود. به هر حال یکی از انتقاداتی که به دولت نهم و دهم در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم و دوازهم بود و باعث شد مردم به این دولت رای دهند این بود که نباید از قدرت استفاده ابزاری انجام دهیم و یا در سخنان و اظهارنظراتمان بخواهیم بهره‌برداری پوپولیستی به معنای هیجانات یا بزرگ‌نمایی‌های بیش از حد انجام دهیم.

این فعال سیاسی، با اشاره به اینکه خوب است که این هشدار به دولت داده شود، تصریح کرد: در مجموع باید بگویم که دولت هنوز غیر از موارد جزیی و اندک، همچنان از بیان فاخر خارج نشده است. به نظرم مردم گوششان پر است از حرف‌هایی که هیچ پایه و اساسی ندارد. زمانی که استدلالات ضعیف می‌شود و بیانات شعاری می‌شود و منطق لازم در پشت حرف‌ها قرار نمی‌گیرد، این در فرهنگ عمومی هم تاثیر می‌گذارد، هرچند که بخشی از این فرهنگی اصلا به این سخنان گوش نمی‌دهند اما به طور کل این رفتار آثار و تبعات منفی به دنبال دارد. به همین دلیل دولت‌ها و دولتمردان باید همواره مراقب باشند که وارد این سیاه‌چاله نشوند.

ظریفیان، ادامه داد: اصلاح‌طلبان در موارد متعدد و مختلف، سعی کرده‌اند نقد مشفقانه و منصفانه خود را اعلام کردند، چه در این مسئله چه در سایر موضوعات دیگر. در همین موضوع ارز، درست که مسائل به هم پیچیده‌ شد و این فضا را ایجاد کرد اما در کل معتقدم در آنجایی که به ضعف و ناهماهنگی دولت برمی‌گردد، اصلاح‌طلبان باید نقد منصفانه خود را به دولت بدهند، زیرا همین انتقادات و تذکرها باعث می‌شوذ که دولت عملکرد بهتری را از خود نشان دهد.

این کارشناس مسائل سیاسی، با تاکید بر اینکه دولت اگر اشتباهی انجام می‌دهد بهتر است که مسئولیت کار خود را بپذیرد، گفت: اخیرا بحث عذرخواهی در میان برخی از سیاستمداران ما باب شده است که امر بسیار پسندیده‌ای است، اما این عذرخواهی نباید کلیشه‌ای شود، باید کاربردی باشد. هیچ ایرادی ندارد اگر دولت در جایی ناکارآمدی داشته است، آن را به مردم به صورت شفاف بیان کند، اتفاقا این موضوع به تقویت دولت کمک می‌کند و به جای اینکه دولت را کوچک کند، باعث بزرگی دولت می‌شود.

وی افزود: به نظر من اصلا یکی از تفاوت‌هایی که این دولت با دولت‌های دیگر داشته در این است که بارها اعلام کرده است که ما مردم را غریبه و نامحرم نمی‌دانیم و سعی کرده تا جایی که در توان دارد مردم را از مسائل و مشکلات جامعه آگاه کند. دولت باید با شفافیت هر چه تمامتر با مردم صحبت کند واگر برخی سعی دارند که از این شرایط سو استفاده کنند، دولت باید مراقب باشد که موضوعی به نام دولت و به کام دیگران تمام نشود.