برکناری ترامپ؛ سخت، اما امکان‌پذیر است

مهدي ذاكريان در روزنامه اعتماد نوشت: در امريكا برخي موضوعات هستند كه افكار عمومي به‌شدت روي آن حساس هستند. حمله نيروهاي اف‌بي‌آي به دفتر وكيل دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده از جمله اين موارد است. اكنون اتفاقاتي كه در حال وقوع است تا اندازه‌اي مي‌توان آن را تكرار واترگيت دانست. از همين رو مجموعه شرايط نشان مي‌دهد كه حلقه اين موضوع روزبه روز تنگ‌تر مي‌شود و اين احتمال هرچه بيشتر قوت مي‌گيرد كه نوبت به شخص رييس‌جمهور امريكا نيز خواهد رسيد.

اما اگر بخواهيم آمادگي جامعه امريكا و شرايط داخلي اين كشور را براي پذيرش چنين اتفاقي مورد ارزيابي قرار دهيم، مجموعه شرايط نشان مي‌دهد كه اين آمادگي وجود ندارد. چرا كه دونالد ترامپ تاكتيكي را از زمان كمپين رياست‌جمهوري خود به كار گرفت كه در آن توانست افكار عمومي را تا حد زيادي مديريت كند و آن هم حمله به رسانه‌هاي بزرگ امريكايي بود، به اين ترتيب كه عنوان كرد آنها هرچيزي را كه درست مي‌پندارند به جامعه درست القا مي‌كنند و هرچيز از ديد آنها غلط باشد نيز در جامعه به شكل بدي نشان مي‌دهد. اين تاكتيك عملا توانست رسانه‌هاي اصلي امريكا را تا حد زيادي خلع سلاح كند. رسانه‌هايي كه رويكرد سياسي ترامپ را نمي‌پذيرفتند.

بنابراين در چنين شرايطي ستوني به نام رسانه كه مي‌توانست در كنار مداخله اف‌بي‌آي افكار عمومي و جامعه امريكا را متقاعد كند تا يك فشار همگاني عليه ترامپ شكل بگيرد، اين ستون به‌شدت لرزان شده است. زيرا براي به ثمر رسيدن اين موضوع به‌شدت نياز به يك كار رسانه‌اي جدي و قوي نيز وجود دارد. واترگيت زماني امكان‌پذير است كه رسانه‌ها از قدرت و محبوبيت لازم در افكار عمومي برخوردار باشند و در شرايط كنوني به واسطه تاكتيك ترامپ مبني بر دروغگو خواندن آنها اين ستون تعيين‌كننده ترك خورده است. از همين رو نمي‌توان گفت كه شرايط داخلي آماده پذيرش اتفاقي مانند واترگيت باشد.

از طرفي ديگر اكنون بحث اخراج بازپرس ويژه پرونده دخالت روسيه در انتخابات امريكا نيز مطرح شده است، موضوعي كه برخي عنوان مي‌كنند مي‌تواند منجر به تسهيل روند استيضاح رييس‌جمهور شود. اما واقعيت آن است كه چنين اقدامي از اختيارات رييس‌جمهور است و فضاي كنگره امريكا به نحوي است كه اكثريت افراد همراه با تصميم‌هاي ترامپ هستند. بنابراين نمي‌توان متصور بود كه با چنين اقدامي به ناگاه ترامپ در مسير پرسش و پاسخ از سوي كنگره قرار گيرد. اما بايد گفت كه چنين اقدامي موقعيت ترامپ را به‌شدت متزلزل خواهد كرد. اكثر حركت‌هاي داخل امريكا مبتني بر حركت‌هاي جامعه مدني است و اكثريت جامعه مدني را دموكرات‌هايي نمايندگي مي‌كنند كه همگي مخالف دونالد ترامپ هستند و اكنون اقليت كنگره را در اختيار دارند. بنابراين مجموعه شرايطي كه آنها بتوانند ترامپ را به سمت استيضاح ببرند بسيار سخت خواهد بود.

موضوعي كه در اين بين ممكن است پس از اخراج احتمالي آقاي مولر مطرح شود، جلوگيري از اجراي عدالت از سوي رييس‌جمهور امريكا است كه مي‌تواند منجر به بركناري رييس‌جمهور شود. زيرا دستگاه قضايي امريكا هرچند دولت تغيير پيدا كرده اما چارچوب خود را حفظ كرده و مي‌تواند دخالت ترامپ منجر به باز شدن پرونده‌هاي قضايي ترامپ در دادگاه‌هاي ايالات متحده شود. زيرا حساسيت‌هاي زيادي در جامعه حقوقي امريكا در خصوص جلوگيري از اجراي عدالت وجود دارد. بطور مثال اين حساسيت را مي‌توان در انجمن حقوق بين‌الملل امريكا مشاهده كرد كه كنگره‌ها و همايش‌هاي متعددي را در خصوص اين موضوع برگزار كردند كه تصميم‌هاي ترامپ تا چه اندازه مي‌تواند به تعهدات بين‌المللي امريكا لطمه وارد كند و منجر به بي‌اعتباري ايالات متحده از منظر حقوقي شود. در اين زمينه بحث‌هاي بسيار جدي صورت گرفته است و عملكرد ترامپ را در مقابل معادلات بين‌المللي زير سوال بردند. در اين انجمن حتي نئوكان‌هايي حضور دارند كه ترامپ آنها را نمايندگي مي‌كند و اين نوع رفتارهاي ترامپ را حتي آنها نيز برنمي‌تابند. از همين رو اگر ترامپ بخواهد دست به سوءاستفاده از قدرت يا جلوگيري از اجراي عدالت بزند، از لحاظ حقوقي و قضايي قطعا با مشكل مواجه خواهد شد. از سوي ديگر داخل جمهوريخواهان نيز تا حدودي يك رويگرداني از ترامپ وجود دارد.

بسياري از آنها نسبت به رويكرد ترامپ راضي نيستند و اين روند نيز ادامه پيدا كرده است. ولي واقعيت آن است كه اقدامات اقتصادي ترامپ تا حد زيادي به او در اين شرايط كمك كرده است، ولي جلوگيري از اجراي عدالت و همچنين فريبكاري حقوقي مي‌تواند سبب شود كه جمهوري‌خواهان رويگردان از ترامپ تعدادشان افزايش پيدا كند. همچنين از ابتدا تا حدودي مشخص بود كه شرايط دونالد ترامپ متزلزل است چرا كه تخلفات گسترده و پراكنده هرچند ابتدا اندك بود اما رفته رفته گسترش پيدا كرد. اگر اين حلقه‌ها كنار يكديگر قرار بگيرندموقعيت ترامپ هرروز از گذشته به عنوان فردي كه شخصيت رياست‌جمهوري دارد نسبت به گذشته متزلزل‌تر مي‌شود. اگر اين حلقه محكم در كنار هم قرار بگيرد مي‌توان انتظار داشت كه دونالد ترامپ جايگاه مستحكمي نداشته باشد، اما اينكه چنين موضوعي تبديل به يك واترگيت بزرگ شود در حال حاضر ضعيف است.

در حال حاضر اما يك موضوع ديگر نيز محتمل است. با روي كار آمدن جان بولتون به عنوان مشاور امنيت ملي كاخ سفيد و به وجود آمدن مسائل سوريه احتمال ورود امريكا به عرصه نظامي براي انحراف افكار عمومي به مسائل داخل كشور قوت پيدا مي‌كند.

معمولا موضوعي كه منجر به تقويت و انسجام جامعه امريكا مي‌شود قدرتمندي ارتش اين كشور است. براي اينكه بتوانيد هر ١٠ يا پانزده سال ارتش را تقويت كنيد يك جنگ يا مداخله نظامي خارجي مي‌تواند موجب تقويت ارتش شود زيرا ارتش مبناي علم در امريكا است و يك مانور و عمليات نظامي به مانند تزريق خون به ارتش امريكا است و معمولا هم هزينه چنين عمليات‌هايي را ترامپ برخلاف بوش و اوباما از جيب مردم امريكا نخواهد داد بلكه از جيب كشورهاي منطقه پرداخت مي‌كند و صحبت اخير ترامپ نيز برهمين مبنا بود و چنين موضوعي احتمال گزينه نظامي را تقويت مي‌كند. از همين رو يك اقدام نظامي گزينه‌اي مناسب براي انحراف افكار عمومي شناخته مي‌شود و روز به روز اين موضوع مي‌تواند تقويت شود.