روحانی: بحران سوریه راه حل نظامی ندارد

خبرگزاری ایسنا: رئیس جمهوری اسلامی ایران روند مذاکرات آستانه و نقش ایران، ترکیه و روسیه در حل بحران سوریه را کلیدی و حائز اهمیت برشمرد و تاکید کرد: تلاش واقعی برای پایان بحران سوریه و ایجاد بسترهای لازم برای بازسازی این کشور و فراهم کردن زمینه‌های بازگشت آوارگان به محل زندگی خود باید مورد اهتمام سه کشور و جامعه جهانی قرار گیرد.

متن کامل سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای اردوغان، رییس جمهور محترم ترکیه؛ جناب آقای پوتین، رییس جمهور محترم روسیه

در ابتدا لازم می دانم از جناب آقای اردوغان به خاطر میزبانی دومین نشست سران روند آستانه تشکر کنم.

حدود پانزده ماه پیش، ایران، روسیه و ترکیه روند آستانه را به منظور موفقیت بیشتر مبارزه با تروریسم؛ مقابله با تمایز دینی، مذهبی و قومی؛ خاموش کردن شعله های منازعه و سرانجام تحقق صلح فراگیر در سوریه شکل داده و از آن زمان تاکنون آن را با جدیت دنبال کرده اند. تعیین چهار منطقه برای کاهش تنش در سوریه توانست پس از ۶ سال، درگیری ها را در مناطق مختلف محل سکونت بخش عمده جمعیت سوریه مهار و اراده ترک مخاصمه را در بین طرف‌های سوری ایجاد و به مرور تقویت کند.

در اینجا لازم است بر نقش کلیدی سه کشور ضامن روند آستانه تأکید نمایم. چنانچه این سه کشور هماهنگی لازم را نداشتند و چنانچه دولت سوریه همکاری مناسب را با روند آستانه نداشت، هم اکنون با وضعیت بسیار پیچیده تری در سوریه مواجه بودیم. لذا امروز برای تکمیل این روند، باید به تلاش و هماهنگی خود برای برقراری صلح و ثبات در سوریه ادامه دهیم. قطعا نقش ارزشمند روند آستانه فضای مناسبی را برای ایفای نقش سازمان ملل متحد در این زمینه به وجود آورده است.

گرچه از همان ابتدا، برخی از دولت‌ها، در برابر روند آستانه کارشکنی کرده‌اند، لکن تحرکات بین المللی برای حل بحران سوریه مستقیم یا غیر مستقیم از روند آستانه تاثیر مثبت پذیرفته و حتی برخی از مفاد مصوبات شورای امنیت، پیش‌تر و در فرآیند آستانه مورد هماهنگی سه کشور ضامن قرار گرفته بود.

گرچه داعش، النصره و دیگر گروه های تروریستی ضربه های اساسی خورده و در آستانه نابودی قرار گرفته اند، اما متاسفانه هنوز برخی به مسلح کردن و استفاده ابزاری از آنها ادامه داده و تروریست ها را قادر ساخته اند اقدامات وحشیانه خود علیه مردم سوریه از جمله ساکنان دمشق را تداوم بخشند. تهدید مداوم دولت سوریه به قرار گرفتن در معرض اقدام نظامی خارجی، فشار بی‌وقفه برای جلوگیری از سرکوب گروه‌های تروریستی و عدم توجه به اجرای متوازن تمام بندهای قطعنامه ۲۴۰۱، منجر به ناکارآمدی این قطعنامه و فشار مضاعف بر مردم سوریه شده است.

بی تردید بخشی از فشارهای وارده بر مردم سوریه، نتیجه عملکرد دول زیاده‌ خواه غربی و به ویژه آمریکا است. به نحوی که با کمال تاسف باید گفت، جان، مال، ناموس و همه هستی شهروندان سوری، از نظر این دولتها، وجه‌ المعامله‌ای است که فقط زمانی ارزش دارد که منافع آنها در خطر قرار گرفته باشد.

دولت آمریکا باید به این سوال پاسخ دهد که هزاران کیلومتر دور از سرزمین خود در سوریه چه می کند؟ و نظامیان آمریکا به دعوت چه کسانی در سوریه حضور دارند؟ حضور غیر قانونی و مداخله نظامی آمریکا در سوریه به منظور افزایش تنش و نهایتا تجزیه این کشور است. مردم سوریه که از جنگ با تروریست ها سربلند بیرون آمده اند، به هیچ وجه اجازه نمی دهند که قدرت های خارجی در پی تجزیه کشورشان باشند و قاطعانه با این امر مبارزه خواهند کرد.

از سوی دیگر، حمایت های روزمره رژیم صهیونیستی از تروریست ها در سوریه و نقض حاکمیت و تمامیت ارضی آن کشور بر پیچیدگی بحران افزوده است. جامعه بین المللی نباید نسبت به این تجاوزات و دیگر جنایات رژیم صهیونیستی از جمله علیه مردم فلسطین که اخیرا تظاهرات مسالمت آمیز آنها را به خاک و خون کشید بی تفاوت باشد.

دوستان گرامی،

از زمان نشست قبلی ما در سوچی، تحولات سیاسی و میدانی مهمی در صحنه سوریه رخ داده است. مهمترین تحول در عرصه سیاسی، برگزاری نشست اول کنگره گفتگوی ملی سوریه با مشارکت نمایندگان گروه های مختلف سیاسی و اجتماعی این کشور در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۸ در سوچی و بیانیه پایانی مصوب شرکت کنندگان در این کنگره است که در صورت مدیریت صحیح روند پی گیری و اجرای این مصوبات، به ویژه در زمینه شکل گیری کمیته بررسی موضوعات مربوط به اصلاح قانون اساسی سوریه، می توان گام موثری در مسیر اعاده صلح و ثبات به سوریه برداشت. برای رسیدن به این هدف لازم است با اجتناب از شتاب زدگی و تحمیل اراده نیروهای خارجی به طرف های سوری، زمینه اجرای مصوبات این کنگره و شکل گیری کمیته مزبور در فضایی از تفاهم و همکاری را فراهم کرد. روشن است که هدف از برگزاری کنگره گفتگوی ملی، تمهید مقدمات گفتگوی سوری- سوری و تعیین سرنوشت آینده سوریه توسط مردم این کشور بدور از مداخله بیگانگان است و تلاش های مشترک سه کشور ضامن روند آستانه و نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد می بایست در همین چارچوب و با حفظ این هدف گیری اساسی انجام شود.

درگیری های غوطه شرقی دمشق و عفرین در شمال سوریه، از مهمترین تحولات میدانی است که در فاصله دو اجلاس سران آستانه رخداده است. تحول نخست با توافقات جدید انجام شده، منجر به خروج مسلحین از بخش های عمده منطقه غوطه شده و با کمک به امنیت پایتخت و ساکنان آن می تواند گامی در مسیر اعاده آرامش و ثبات به سوریه باشد. تحولات عفرین نیز برنامه برخی قدرتها برای سوء استفاده از تمایزات قومی و نژادی در مسیر تثبیت تجزیه سوریه و دیگر کشورهای منطقه را تحت الشعاع قرار داد اما تنها در صورتی می تواند به تحقق اهداف مشترک ما در روند آستانه کمک کند که خود منجر به نقض تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه نشده و کنترل این مناطق در اختیار ارتش سوریه قرار گیرد که علیرغم رویارویی های جاری، همچنان نماد حاکمیت ملی کشور است.

برای موفقیت بیشتر تلاش‌های مشترک سه کشور، لازم می دانم بر گسترش هماهنگی‌ها میان سه کشور بر اساس مبانی مشترک زیر تأکید نمایم:

۱. بحران سوریه راه حل نظامی و یا تحمیل شده از خارج ندارد و آینده سوریه تنها از طریق انتخاب دمکراتیک مردم سوریه رقم خواهد خورد. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای بحران بر غیرقابل قبول بودن راه‌حل نظامی برای بحران سوریه تأکید کرده و طرحی چهار ماده‌ای را بر همین اساس ارائه داد. کنگره گفتگوی ملی سوریه، زمینه مناسبی را برای آغاز فرآیند حل و فصل مسالمت آمیز بحران سوریه فراهم آورده است. گفتگوهای سوری-سوری باید تا رسیدن به یک راه حل مرضی الطرفین از جمله انجام اصلاحات لازم در قانون اساسی و برگزاری انتخابات آزاد و سالم ادامه یابد. دخالت بیگانگان در تعیین نوع و شکل حکومت سوریه تنها تداوم بحران را به دنبال دارد.

۲. وضعیت انسانی در سراسر سوریه اسفناک بوده و جامعه بین المللی موظف است نسبت به ارائه کمک های انسانی به همه نقاط سوریه تلاش کند. در این زمینه بدون نقض حاکمیت ملی سوریه، می بایست اطمینان حاصل شود که این کمک ها به طور سریع و ایمن به تمام نقاطی که نیازمند هستند ارسال شود. شهروندان بی گناه سوری، چه در غوطه باشند یا در عفرین و یا در فوعا و کفریا باید مورد حمایت جهانی قرار بگیرند. در عین حال تلاش واقعی برای پایان بحران سوریه و ایجاد بسترهای لازم برای بازسازی این کشور و فراهم کردن زمینه‌های بازگشت آوارگان به محل زندگی خود می بایست مورد اهتمام ما و جامعه جهانی قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران آماده حضور موثر در بازسازی سوریه است.

۳. حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و وحدت و استقلال سوریه باید در همه شرایط محترم شمرده شود. حضور نیروهای بیگانه در سوریه بدون موافقت دولت آن کشور غیرقانونی بوده و باید متوقف و پایان داده شود. چشمداشت بیگانگان به سرزمین سوریه و تلاش برای تجزیه آن کشور تحت هیچ شرایطی پذیرفته نیست و صلح و ثبات در سوریه را به مخاطره خواهد انداخت.

۴. ضروری است مبارزه با تروریسم در سوریه تا ریشه کن شدن همه گروه های تروریستی، ادامه یابد. کشورهایی که هنوز دل در گروی پیروزی تروریست ها در سوریه دارند باید به خود آیند و با قطع کمک به آنها بیش از این خود را در مقابل مردم سوریه قرار ندهند.

در پایان، ضمن تشکر مجدد از رییس جمهور ترکیه بابت میزبانی نشست امروز سران، از دولت قزاقستان برای میزبانی اجلاسیه های روند آستانه تشکر می کنم. امیدوارم با یاری خداوند متعال، تداوم تلاش های مشترک ایران، روسیه و ترکیه در اسرع وقت به خاتمه جنگ و خونریزی در سوریه منجر شود.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته