گمانه زنی برای رابط اصلاح طلبان با رهبر انقلاب

روزنامه قانون نوشت: اداره نظام‌هاي سياسي بي شك نيازمند تغييراتي است كه مسئولان و كارگزاران بايد با بهره‌گيري از مقتضيات زماني به آن دست پيدا كنند. در اين بين براي اداره امور بايد نرمش‌هايي نيز از طرف جريان‌هاي سياسي و حاكميت براي پيشبرد بهتر امور انجام گيرد كه اين رويه را مي‌توان در گفت‌وگو‌هاي ميان شخصيت‌هاي اصلي و تاثيرگذار جويا شد.

بي شك بنا به دلايلي در اين سال‌هاي اخير ميان اصلاح طلبان و بخش اصلي حاكميت اختلاف‌نظرهاي مختلفي ايجاد شده است كه بيشتر آن‌ها به دليل پويا وزنده بودن نظام‌هاي سياسي بوده و بخشي ديگر نيز نشأت گرفته از تغيير نگاه‌هاي جريان‌هاي تاثيرگذار در يك نظام است. نگاه‌هايي كه هرچند در كلان حاكميتي داراي همسويي مطلق بوده ولي در جزييات گهگاهي مسيرهايي متفاوت را براي رسيدن به آنچه در ذهن مي‌پرورانند، پيموده‌اند.

تلاش بيهوده براي حذف اصلاحات

جريان اصلاحات آنگونه كه از نامش برمي آيد به دنبال اصلاحات بود؛ اصلاحاتي برآمده از دل نظام وحاكميت كه براي تقويت بيشتر انقلاب صورت مي‌گرفت. ولي در اين بين برخي از جريان‌هايي كه زوال و نابودي خود را در اصلاح مي‌ديدند مقابل اين روند ايستادند و تلاش كردند تا آن را به هر شكل ممكن به بيراهه بكشانند و زمين بزنند. در اين بين نيز نمي‌توان كمك‌هاي دوستان نادان را ناديده گرفت وتصور كرد كه تمام اين ضربات از جانب جريان رقيب بر پيكره اصلاحات وارد شده است ولي در كل آن‌هايي كه تحجر و واماندگي را بيشتر از اصلاحات و پيشرفت دوست داشتند، براي پايين كشيدن پرچم اصلاحات زحمات گسترده‌اي كشيدند! البته در اين بين با توجه به فشارهاي گسترده‌اي كه گروه‌هاي موسوم به فشار بر بدنه دولت اصلاحات وارد مي‌كردند و بنا به گفته سياستمداران هر چند روز يك بحران را به نمايش مي‌گذاشتند، اين دولت نتوانست آن‌گونه كه شعار مي‌داد به اهدافش برسد و شايد رقبا بيشتر از اين دولت به نيت‌هاي‌شان رسيدند.

اما بعد از دولت و در زماني كه بسياري از جريان‌هاي خرافاتي تصور داشتند كه كار اصلاحات به پايان رسيده و با روي‌كار آمدن يك جريان ضد اصلاح‌طلبي مي‌توانند ريشه اين جريان وتفكر را بخشكانند، جريان‌هاي اصلاح‌طلبي به دنبال اصلاح ساختاري جريان مي‌گشت و در اين بين نيز همچنان روابط خود را با رده‌هاي بالاي حكومت و به ويژه شخص رهبرمعظم انقلاب از طريق مختلف حفظ كرده بود.

بازه تيره

بعد از مسائل سال ۸۸ براي مدتي برخي اخبار رابطه اصلاحات با لايه‌هاي بالايي نظام به گوش نمي‌رسيد و مشخص نبود كه خبري وجود ندارد يا اينكه پوشش داده نمي‌شود. اما در نزديكي انتخابات سال ۹۲ و زماني كه نظام از ناكارآمدي احمدي‌نژاد شوكه شده بود و مردم نااميد از وضعيت موجود بودند، ناگهان خبر از حضور مجدد جريان اصلاح‌طلبي در ميدان براي پرشور كردن كارزار منتشر شد.

بازگشت اصلاح طلبان

در آن زمان سه تن از شخصيت‌هاي مطرح جريان اصلاحات يعني مجيدانصاری، اسحاق جهانگیری و موسوی لاری به ديدار رهبري نظام رفتند كه درباره اين ديدار عبد‌ا...‌ناصري از شخصيت‌هاي نزديك به رييس‌دولت اصلاحات در گفت‌وگويي با نامه نيوز مي‌گويد:« در این دیدار بحث انتخابات نشد. مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مطرح شده بود که بیتشر هم مسائل اقتصادی مورد نظر بوده است. آقایان انصاری و جهانگیری برای این دیدار پیش قدم شدند و مسائل را مطرح کردند و رهبری نیز در پاسخ به این سخنان فرموده بودند که این مسائل را بسياري از افراد به من گفته‌اند و من برخی را قبول دارم و برخی را نه. در این حد نباید سیاه نمایی کرد و دولت نیز برای کارهای خود استدلال دارد و بهتر است شما حرف آنان را بشنوید».

بعد از آن بود كه كم‌كم دوباره سخن از رابطه اصلاح‌طلبان و به ويژه شخص رييس دولت اصلاحات با رهبري نظام بر سر زبان‌ها افتاد و مشخص شد كه حضور اصلاح‌طلبان در ميدان جدي است. در همان بازه‌زماني نزديك به انتخابات سال ۹۲ بود كه محمدرضا عارف در يك مصاحبه مطبوعاتي از رابطه رييس دولت‌هاي هفتم و هشتم با حضرت‌آيت‌ا...‌خامنه اي سخن گفت وتصریح کرد:«رابطه با رهبری در قانون اساسی مشخص شده است و رييس دولت اصلاحات نيز هیچ وقت، هیچ مشکلی با رهبری نداشته و صمیمی و شفاف است. رييس دولت اصلاحات تا ريیس جمهور بودند، هفته‌ای یکبار با رهبری ملاقات داشتند اما پس ازآن دیگر لزومی ندارد چون سمت رسمی ندارد و در صورت لزوم ملاقات‌هایی صورت می‌گیرد. در شرایط انتخابات فعلی حتی رابطه دوستان اصلاح طلب ما با رهبری بیشتر شده است».

تاييد جهانگيري از جانب رهبري

اين اشاره مستقيم عارف به ارتباط بيشتر اصلاح‌طلبان با رهبري نظام در زمان انتخابات به ديدار سه شخصيت برتر اصلاحات باز‌مي‌گشت كه در آن سال‌ها انجام شده بود. در همان دوران اسحاق جهانگیری كه کاندیدای احتمالی اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ بود در برنامه «شناسنامه» تلویزیون، درخصوص موضوع دیدار سه‌چهره اصلاح‌طلب با رهبر معظم انقلاب، توضیحاتی ارائه داد. جهانگیری در این برنامه تلویزیونی با اشاره به اینکه نقطه ثقل نظام رهبری است، اظهار داشت: به انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ نزدیک می شویم و ما کسی را نداریم جز رهبری که دغدغه های‌مان را مطرح کنیم، ما برای دیدار با رهبری درخواست کردیم و ایشان با بزرگواری قبول کردند و ما رفتیم و صحبت کردیم. وی افزود: همه گروه ها باید از نظرات رهبری استفاده کنند.

ما جایی جز رهبری سراغ نداریم که دغدغه های‌مان را مطرح کنیم. کاندیدای احتمالی انتخابات با بیان اینکه این دیدار يك ساعت و نیم به طول انجامید، افزود: البته رهبری نیز صحبت های ما را با حوصله شنيدند. او اضافه کرد: به شوخی به رهبری گفتیم که ما همیشه برای ارائه گزارش خدمت می رسیدیم و همواره این گزارش ها هم مثبت بود، اما اینبار می‌خواهیم صحبت های مطرح کنیم، ایشان هم با بزرگواری این صحبت ها را گوش کردند.جهانگیری تصریح کرد: ایشان برخی صحبت های ما را تصحیح و برخی را نیز مثبت ارزیابی کردند.وی در خصوص مهم‌ترین توصیه رهبری به اصلاح‌طلبان گفت: تاکید ویژه رهبری به اصلاح طلبان این بود کسانی را که جمهوری اسلامی را قبول ندارند از خود دور کنید. او در عین حال گفت: طی این سال‌ها من نقطه نظراتم را یا برای ایشان می نوشتم یا با مسئولان دفتر رهبری در میان می گذاشتم.

جان گرفتن دوباره يك گفتمان

جهانگيري در آن انتخابات شركت نكرد و عارف به ميدان آمد و در ادامه ماجرا همه ديدند كه با ائتلافي راهبردي حسن روحاني به كمك اصلاح‌طلبان رييس‌جمهور شد و جان تازه‌اي به جريان اصلاحات دميده شد.

ادامه همكاري

جهانگيري همواره رابط اصلاحات با رهبرمعظم انقلاب شناخته مي‌شد و در گفت‌وگويي كه سال ۹۵ با روزنامه اعتماد داشت در رابطه با اين موضوع توضيحاتي را ارائه كرد. معاون اول رييس‌جمهور گفته بود:«آن موضوعي که در زمینه ارتباط اصلاح‌طلبان با مقام معظم رهبری و رفع موانع، مورد نظر دوستان است، با یک اصولی به دست می‌آید. من مطمئن هستم. شما من را می‌شناسید. من وقتی که با اطمینان حرف می‌زنم به این معناست که هم فکر می‌کنم این کارها شدنی است و هم اینکه امکان دسترسی به آن وجود دارد و دور از دسترس نیست».

علاقه به جهانگيري و رد خوييني‌ها

در جلسه‌ای که جهانگیری راوی آن شده است از چهره‌هایی همچون سید محمد خاتمی، موسوی خویینی‌ها و عبدا... نوری برای ایجاد این کانال ارتباطی، نام برده می‌شود، اما نظر رهبری شخص جهانگیری است. او در واکنش به این اسامی می‌خندد و می‌گوید: «این موضوع از همان مذاکره من با رهبری بود که به بیرون راه یافته است. در این مذاکره از این شخصیت‌ها اسم برده و پیرامون این افراد صحبت شده است. طبق تعبیر شما موضوع مورد بحث این بود که، کانال اصلاح‌طلبان با رهبری باید برقرار باشد». جهانگیری موضوع مورد بحث در این جلسه را برقراری کانال اصلاح‌طلبان با رهبری خوانده و اگرچه بر سابقه این ارتباط آن هم به‌صورت همیشگی تاکید دارد اما، وقتی حوادث سال ٨٨ را به یاد می‌آورد نمی‌تواند به راحتی از کم شدن این رفت‌وآمدها بگذرد و می‌گوید: «البته این ارتباط همیشه بوده است اما، از سال ٨٨ به بعد مقداری این ارتباط دچار مشکل شد. وقتی هم در همانجا توضیح داده شد ایشان در پاسخ به طرح این موضوع گفتند که از طرف ما که قطع رابطه‌ای نبوده و ما مشکلی نداریم حال اگر تمایل دارید که ارتباطی از سوی دوستان باشد، خود شما (بنده) باشید».

اختلاف‌هاي مشكوك

در ادامه مسير نيز همه جهانگيري را رابط اصلاحات با رهبري مي‌دانستند و بر اين موضوع تاكيد مي‌كردند تا اينكه در روزهاي اخير يكي از افراد منتسب به جريان اصلاح طلبي ادعا يا بهتر بگوييم پيشنهادي را مطرح كرد كه دوباره بحث اين نوع ارتباط را بر سر زبان آورد. ماجرا از اين قرار بود كه فرارو در مطلبي نوشت عبدا... ناصری گفته است به‌تازگي توصیه شده است که محمد صدر با توجه به انتصاب‌شان از سوی رهبری در مجمع تشخیص مصلحت نظام تقاضای ملاقات و گفت‌و‌گو با رهبری را داشته باشند. ایشان، چون منصوب رهبری در مجمع هستند اگر تقاضای گفت‌وگو کنند، بی‌جواب نخواهد ماند و فرصت گفت‌و‌گو و دیدار به ایشان داده خواهد شد. او ادامه مي‌دهد كه آقای جهانگیری به عنوان دستور تشکیلاتی جبهه اصلاحات رابط این جریان و رهبری نشده اند. خودشان علاقه‌مند بودند و دوستان هم از ادامه این ملاقات‌ها چه توسط ایشان چه توسط هر فرد دیگری استقبال کرده اند. دوستان از آقای موسوی خويینی‌ها هم که احساس می‌شود این زمینه را دارند درخواست کرده‌اند که با رهبری تقاضای ملاقات کنند. به این ترتیب ملاقات‌های آقای جهانگیری با رهبری مصوبه تشکیلاتی ساختاری نیست. بلکه دوستان علاقه‌مند بوده‌اند آقای جهانگیری به علت جایگاهی که داشته‌اند و مورد توجه رهبری بوده‌اند روابط‌شان ادامه پیدا کند. اصلاح‌طلبان از دیدار‌های پیوسته آقای جهانگیری به عنوان یک چهره شاخص اصلاح‌طلب با رهبری استقبال می‌کنند. اما اینگونه نبوده است که جایی تصمیم‌گیری شود که آقای جهانگیری نقش این رابط را ایفا بکند یا نکند.

جبهه اصلاحات چه از ملاقات‌های آقای جهانگیری و چه از ملاقات‌های آقای موسوی خويینی‌ها استقبال می‌کند. اصلاح‌طلبان، چون جمع‌بندی‌شان این است که در این شرایط جامعه باید به سمت تفاهم و آشتی ملی برود از همه گفت‌و‌گو‌ها استقبال می‌کنند.

اين فعال سياسي در پاسخ به اين سوال كه آقای صدر توصیه چه کسی بوده اند؟ مي‌گويد:«بسياري از دوستان اصلاح‌طلب كه از اسم بردن معذورم، اما این درخواست از آقای صدر بوده است». در ادامه اظهارات ناصري، محمود میرلوحی عضوشوراي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان نيز در اظهاراتي با تكرار گفته‌هاي عضو بنياد باران از موسوي خوييني‌ها سخن به ميان آورد ولي جامعه بازخود مثبتي به اين اظهارات نشان نداد.

آمادگي براي يك كارزار

اين روند ادامه داشت تا اينكه سايت تابناك در گزارشي با عنوان« چرا اصلا‌ح‌طلبان نمی خواهند جهانگیری رابط آنان با رهبر انقلاب باشد؟!» نوشت كه اسحاق جهانگیری پیش از انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم از جلسات برخی چهره های اصلاح طلب با رهبر معظم انقلاب خبر داد تا در فقدان آیت ا... هاشمی رفسنجانی و سوء تفاهم های به وجود آمده پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ این جریان سیاسی علاوه بر ارتباط با رهبر انقلاب و انتقال مطالب خود به ایشان، بتوانند نشان بدهند که گروهی در چارچوب نظام هستند. اين سايت به جزييات ديدار جهانگيري با رهبري اشاره مي‌كند و مي‌نويسد پس از آنکه اسحاق جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری شرکت می‌کند و برخی سخنان و جملات را بر زبان می آورد، گویا اوضاع و احوال طبق روال گذشته پیش نمی رود و او از آن ایام تاکنون دیدار شخصی را به عنوان رابط اصلاح طلبان با رهبر معظم انقلاب نداشته است؛ موضوعی که معاون اول ريیس جمهور در مصاحبه اخیرش با فایننشال تایمز به آن اشاره می کند.جهانگیری در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه شما زمانی پل بین اصلاحات و حضرت آیت ا... خامنه ای شدید؛ آیا همچنان این نقش را دارید؟ بعد از انتخابات ریاست جمهوری این نقش را نداشتید؟ توضیح داده است: «پل نشدم. بعد از درگذشت آقای هاشمی دغدغه ای به وجود آمد که اصلاح طلبان از طریق ایشان دغدغه های‌شان را به رهبری منتقل می کردند. امروز که آقای خاتمی با محدودیت هایی روبه رو هستند و اصلاح طلبان خودشان را در داخل نظام تعریف می کنند، من این را خدمت رهبری طرح کردم که ایشان در پاسخ گفتند، چه کسی بهتر از خود شما. بعد از انتخابات ریاست جمهوری هنوز خصوصی خدمت ایشان نرفته ام، ولی می روم».

او عنوان کرد:« رابطه ام با شخص رهبری، رابطه بسیار خوبی است. می خواستم یک مقدار از دوران انتخابات که در آن دوران یک کمی از کاندیداهای دیگر تندتر رفتم مقداری زمان هم بگذرد». تابناك در ادامه گزارش خود ادامه مي‌دهد اما هرچند جهانگیری به ادامه مسئولیتش به عنوان رابط اصلاح طلبان با رهبر انقلاب خوشبین بوده، اصلاح‌طلبان با اطلاع از عدم دیدار معاون اول ريیس جمهور با رهبر انقلاب برای پیگیری امور مربوط به این جریان تصمیم دیگری مبنی بر اینکه فردی را جایگزین او کنند، گرفتند. اين سايت مي‌نويسد احتمال دارد اصلاح طلبان بخواهند به‌این واسطه «اسحاق جهانگیری» را برای انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری آینده آماده کنند؛ بنابراین، فرد دیگری را رابط با رهبر انقلاب برگزیده اند تا او بتواند با فراغت بال بیشتری و بدون هیچ گونه معذوریتی به رقابت های انتخاباتی بپردازد و برخی مسائل را نظیر آنچه در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم شاهد آن بودیم، عنوان کند.

چالش گزينه مناسب

بايد ديد در آينده، جريان اصلاحات چه تصميمي براي اين رابط مهم و حياتي دارد ولي شخصي مانند موسوي خوييني‌ها كه يك بار توسط رهبري براي اين جايگاه نامناسب شناخته شد و بارها در رسانه‌هاي جريان محافظه‌كار و نزديك به قدرت شاهد ارائه اسنادي از وي در راستاي مخالفت با برخي منويات و مواضع حضرت‌ آيت‌ا...‌خامنه‌اي بوديم، چگونه مي‌تواند رابط اصلاحات و رهبرمعظم انقلاب باشد. اگر جريان اصلاحات تلاش دارد تا جهانگيري را براي رقات ۱۴۰۰ آماده كند و به دنبال رابطي ديگر با رهبري است بي‌شك سيد محمدصدر كه هم ارتباط خوبي با رييس دولت اصلاحات دارد و هم حضرت‌ آيت‌ا...‌خامنه‌اي با انتصاب وي در مجمع نشان دادند اين فرد مورد تاييد است بهترين گزينه به حساب مي‌آيد و برخي از چهره‌هاي جريان اصلاحات نبايد مسير را بيراهه بروند و آزموده را دوباره آزمايش كنند كه اين بازه زماني زمان عمل است و فرصتي براي آزمون و خطا نيست.