رمان جدید مصطفی مستور از ممیزی رد شد
مصطفی مستور در پی حل شدن مشکل مجوز کتاب جدیدش، آن را خبر خیلی خوبی توصیف کرد اما در عین حال این مسئله را شخصی ندانست و گفت، مسئله‌ای بسیار مهم است که به کتاب او و حتی حوزه ادبیات هم محدود نمی‌شود.
این داستان‌نویس که رمان جدیدش با نام «عشق و چیزهای دیگر» برای گرفتن مجوز انتشار به انجام اصلاحاتی مشروط شده بود و اعتراض این نویسنده را در پی داشت به ایسنا گفت: دیروز از طرف ناشرم (نشر چشمه) به من اطلاع دادند که کتاب رفع مانع شده و می‌تواند بدون هیچ تغییری منتشر شود. این خبر در وهله اول، خبر خیلی خوبی است و به سهم خودم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بابت این کار تشکر می‌کنم؛ اما گمان می‌کنم این مسئله شخصی نیست؛ مسئله‌ای بسیار مهم است و اصولا به کتاب من و حتی حوزه ادبیات هم محدود نمی‌شود.
او در ادامه بیان کرد: انتظار داریم برداشتن محدودیت‌ها در حوزه‌های دیگر، به‌خصوص در حوزه سینما و تئاتر هم اتفاق بیفتد و محدودیت‌ها برداشته شود. این‌که گروهی با سلیقه خود و بدون ماده‌های قانونیِ روشن آثار دیگران را بررسی کنند و نظر بدهند و برای میلیون‌ها مخاطب ایرانی تصمیم بگیرند، نه منطقی است، نه قانونی و نه اخلاقی. امیدوارم فرایند بررسی کتاب به طور کلی برداشته شود. اگر مسئولان نگران حساسیت‌های جامعه هستند، نباید تصمیم‌هایی بگیرند که افکار عمومی و فرهیختگان بارها بر نادرستی آن‌ها تاکید کرده‌اند. نبض حساسیت‌های جامعه هیچ‌وقت در دست افراطیون سیاسی نبوده است. کسانی که به عنوان بررس در دفتر کارشان نشسته‌اند و با تفکری خاص و احیانا شخصی می‌خواهند افکار یا سبک زندگی خودشان را به فیلم‌ها و رمان‌ها دیکته کنند، درک درستی از طبیعت و واقعیت‌های جامعه ما ندارند؛ بنابراین تصمیم‌های‌شان به جریان تولید آثار هنری آسیب می‌زند.
مستور با بیان این‌که سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یکی از شایسته‌ترین افرادی بوده که در سال‌های اخیر به این سِمَت رسیده است، گفت: با توجه به شرایط خوبی که به دست آمده و عقلانیت به جای خشم و یکسویه‌نگری و بی‌منطقی و افراط در وزارت فرهنگ و ارشاد، از وزیر محترم انتظار می‌رود با سرعت و درایت رویه‌های فاجعه‌بار دولت‌های نهم و دهم را از این وزارتخانه برچیند. دکتر صالحی شخصیت فرهنگی و فرهیخته‌ای است و انتظار می‌رود در دوران تصدی ایشان قدم‌های بزرگی برای رفع سانسور برداشته شود.
او اظهار کرد: غیر از ادبیات، متأسفم که در حوزه سینما فیلم‌هایی مثل «عصبانی نیستم» و فیلم‌های کیانوش عیاری رفع توقیف نمی‌شوند. جلوگیری از تولید و انتشار آثار قوی فضا را برای اثرگذاری آثار نازل و ضعیف مهیا می‌کند. این رفتار به بالا رفتن سطح سلیقه مخاطب آسیب می‌زند. وقتی فیلم‌ها یا آثار ادبی خوب محدود و ممنوع شوند طبیعی است که فرصت و مجال برای تولید آثار سخیف و مبتذل و درجه سه فراهم می‌شود که این باعث تنزل سطح سلیقه عمومی خواهد شد. البته من نمی‌گویم این آثار نباید تولید شوند، اما وقتی جلو آثار برجسته و درخشان را می‌گیریم نباید انتظار داشته باشیم سطح سلیقه عمومی ارتقا پیدا کند.
این نویسنده و مترجم با بیان این‌که تلاش می‌کنیم کتاب «عشق و چیزهای دیگر» قبل از عید منتشر شود، گفت: زمانی که شنیدم کتابم برای انتشار با مشکلاتی روبه‌رو شده است، با ناشران کشورهای دیگر از جمله جمهوری آذربایجان تماس گرفتم و قرار شد این کتاب در آن کشور ترجمه و منتشر شود. از این به بعد هم اگر کتاب‌های من با مشکل ممیزی مواجه شوند فورا ترجمه آن‌ها را در خارج از ایران منتشر خواهم کرد. به نظرم شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا کسانی که تصمیم‌گیر امور فرهنگی هستند، باید نگرش خود را نسبت به آن‌چه در داخل تولید می‌شود تغییر دهند و با بخش‌های فرهیخته جامعه همراه شوند. سیاستگذاران فرهنگی باید کمک کنند آثار بهتر منتشر شوند نه این‌که مقررات دست و پاگیر وضع کنند.
او همچنین خاطرنشان کرد: من موافق رایزنی برای کتاب‌های خودم و حل مشکلات شخصی‌ام نیستم. در دولت نهم هم برای برخی کتاب‌هایم مانع ایجاد شد و آن زمان هم اعتراض کردم و گفتم در این دولت کتاب منتشر نخواهم کرد. با این حال این‌که کاری در ایران به فارسی منتشر نشود و نتواند با مخاطب اولیه و اصلی خودش ارتباط برقرار کند و بعد در جای دیگری ترجمه و منتشر شود، روندی طبیعی نیست که اشکال آن به نویسنده ربطی ندارد و مستقیما متوجه دستگاهی است که نویسنده را وامی‌دارد کارش را قبل از سرزمین مادری‌اش جای دیگری منتشر کند.
مصطفی مستور در پاسخ به این‌که اگر همزمان اثری در ایران و خارج از ایران منتشر شود می‌تواند به ادبیات ایران کمک کند، گفت: این موضوع قطعا می‌تواند به ادبیات ما کمک کند اما وقتی نویسنده کتابش را به نشانه اعتراض خارج از کشورش منتشر می‌کند خواه ناخواه ماجرا بار و حاشیه سیاسی پیدا می‌کند و این کار گرچه ممکن است باعث توجه و اقبال بیشتری به کتاب شود اما به فرایند طبیعی انتشار آثار ادبی آسیب می‌زند و من دوست ندارم این حاشیه‌ها گرد نوشته‌هایم باشد. اثر ادبی باید با متن خود با خواننده‌اش مواجه شود نه با حاشیه‌هایش.
او افزود: متاسفانه مشکلی که ما داریم به دلیل حضور سایه شوم سیاست فراگیر شده است. سیاست هرجا که پا می‌گذارد روند طبیعی مکالمه را مختل می‌کند، چه در حوزه ادبیات، چه در حوزه ورزش و چه در حوزه اقتصاد و جامعه.
این نویسنده با ابراز امیدواری به تسریع تغییر رویکردی که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم وجود داشته است، گفت: در جوامعی مثل جامعه ما دولت‌ها می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در شکوفایی فرهنگی داشته باشند؛ همان‌طور که دولت‌های یازدهم و دوازدهم نسبت به دولت‌های نهم و دهم رویکردشان به مسائل فرهنگی و هنری خیلی بهتر بوده است؛ اما این موضوع کافی نیست و نگاه کلی باید اصلاح شود؛ آثار خلق‌شده نه فقط در حوزه ادبیات بلکه در سایر حوزه‌های هنری باید با سهولت بیشتری در اختیار مخاطبان قرار گیرند. اگر نگاه و نگرانی‌های بی‌ریشه‌ای که میان تندروها در خصوص مسائل فرهنگی وجود دارد، کنار گذاشته شود آن وقت می‌توان از شکوفایی ادبیات در ایران و انعکاس آن در جهان سخن گفت.
ارسال نظر