زلزله ملارد در راستای زلزله ویرانگر بوئین‌ زهرا

خبرآنلاین: پهنه زلزله ۵.۲ ریشتری ۲۹-۹-۹۶ در ملارد، گسل ماهدشت جنوب کرج در غرب سامانه گسل شمال تهران بود.

سامانه گسله شمال تهران با طول تقريبي ۱۰۰ كيلومتر، گسلي فعال است که متوسط دوره بازگشت زلزله‌هاي روي اين گسل حدود سه هزار و پانصد سال است. ممكن است زلزله‌ ۱۱۷۷ ميلادي (شرق بوئین زهرا- اشتهارد) ناشي از فعاليت اين سامانه گسلی بوده باشد. زمین‌لرزه باستانی در حدود سه هزار و دویست سال قبل در اثر جنیایی این گسل رخ داده است. گسل شمال تهران توان ایجاد زمین‌لرزه‌های با بزرگای بیش از ۷ تا ۷.۵ را دارد. بر اساس شواهد از وقوع زمین‌لغزش‌های بزرگ روی این گسله می‌توان رخداد توان لرزه‌زایی- با بزرگای ۷.۵ تا ۷.۸ را نیز برای گسل شال تهران لحاظ کرد.

پهنه رومرکز مهلرزه‌ای زلزله دهم شهریور ۱۳۴۱ بوئین‌زهرا در راستای پهنه گسله ایپک واقع شده است. قطعه‌ای از گسل زمین‌لرزه‌ای ایپک که در زمین‌لرزه ۱۰/۶/۱۳۴۱ (و احتمالاً در سال ۵۵۶ خورشیدی) فعال شده است در حد فاصل بین این تلاقی‌های ساختاری در خاور اشتهارد تا جنوب بوئین زهرا و شمال آبگرم واقع است.

قطعات گسله زمین‌لرزه‌ای ایپک در راستای مرز بین کوه و دشت در جنوب دشت قزوین و در جنوب بوئین زهرا و در ادامه روند گسل جنوب اشتهارد (به سوی باختر) و به موازات گسل قدیمی ایپک در مرز پستی و بلندی یاد شده مشاهده شد. قطعه گسل‌های زمین‌لرزه‌ای در زمان زمین‌لرزه با گسیختگی‌های سطحی و تغییرمکان‌های قائم (بخش جنوبی بالا آمده بود) و راستالغز چپگرد به صورت ناپیوسته مشهود بوده است.

در جنوب توفک و شمال باختر رودک در حال حاضر مرزهای پستی و بلندی (حدفاصل پادگانه آبرفتی و بخش مسطح مخروط افکنه‌های پای دامنه) قابل مشاهده است. پهنه رومرکزی زلزله ۱۳۴۱ بوئین زهرا محل رخداد زلزله های مخرب تاریخی، به‌ویژه در راستای گسل ایپک بوده است. زلزله ۱۳۴۱ بوئین‌زهرا با پس‌لرزه‌های مهمی (نظیر پس‌لرزه ۱۳/۷/۱۳۴۱ با بزرگای ۵.۵=mb) همراه بود. پهنه رومرکزی زلزله‌های مهم تاریخی (به‌ویژه زلزله ۵۵۶) دقیقاً در ادامه روند لرزه‌ای بوئین‌زهرا (به سوی خاور ناحیه زلزله زده در سال ۱۳۴۱)، واقع بوده است. علاوه بر آن با مقايسه روند خاوری- باختری لرزه‌ای می‌توان به لرزه خیزتر بودن روند خاوری- باختری در این ناحیه (نسبت به راستاهای شمال خاور- جنوب باختر و شمال باختر- جنوب-خاور) پی برد.