علت گرايش جوانان ایرانی به مشروبات الكلي

روزنامه تهران امروز: اگر دو روز پيش رئيس پليس مبارزه با موادمخدر اعلام كرد كه روزانه ۱۳۷۸ كيلوگرم موادمخدر در كشور كشف مي‌شود و اين خبر موجي از نگراني را در كشور پديد آورد. اما اين روزها به غير از مسئله موادمخدر موضوع ديگري ذهن مسئولان را به خودش مشغول كرده و آن آمار بالاي كشف انواع مشروبات الكلي و ميزان بالاي مصرف اين مشروبات است.

آنطور كه پليس مي‌گويد سالانه حداقل بين ۶۰ تا ۸۰ ميليون ليتر انواع مشروبات الكلي به صورت قاچاق از طريق مرزها وارد كشور مي‌شود. طبق اعلام دكتر محمود خدادوست، رئيس مركز تحقيقات پزشكي‌قانوني، آخرين آمار مرگ ناشي از مصرف الكل در بهار امسال ۳۹ نفر بوده است. دكتر سعيد معيدفر از طرف ديگر نسبت به افزايش آمار مصرف مشروبات الكلي در كشور اظهار نگراني مي‌كند.

او در همايش آسيب‌شناسي ملي مسائل جوانان گفته است كه ۲۵ درصد دانشجويان مصرف الكل را بدون اشكال مي‌دانند. سردار اسماعيل احمدي‌مقدم هم امسال در يك اظهارنظر رسمي با بيان اينكه يك دهم معتادان كشور مصرف‌كننده دائم‌الخمر مشروب هستند اعلام كرد در ايران ۲۰۰ هزار معتاد الكلي وجود دارد. همه اين خبرها و اظهارنظرهاي نگران‌كننده باعث شد تا سازمان بهزيستي كشور به فكر راه‌اندازي مراكز ترك اعتياد به الكل بيفتد؛ موضوعي كه با استقبال آسيب‌شناسان همراه شد.

همين موج خبري مثبت هم باعث شد ديروز مديركل دفتر پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي كشور از صدور مجوز تاسيس اولين مركز ترك الكل در كشور خبر بدهد و بگويد كه مجوز اين مركز كه در تهران فعاليت خود را آغاز مي‌كند به صورت پايلوت صادر شده و فعلا تا زماني كه شرايط و نتايج فعاليت اين مركز بررسي شود، مجوز ديگري صادر نخواهد شد.

از خبرهاي نگران‌كننده تا مشروبات دست‌ساز

خردادماه گذشته مصموميت تعداد زيادي از افراد و مرگ تعدادي از آنها به دليل مصرف بيش از اندازه مشروبات الكي در استان كرمان موج خبري زيادي به راه انداخت. همان موقع مديركل دفتر سلامت اجتماعي، اعتياد و روان وزارت بهداشت با اشاره به اين حادثه نسبت به مصرف مشروبات الكلي تقلبي و عوارض ناشي از آن هشدار داده بود. به گفته دكتر عباسعلي ناصحي، به‌دنبال افزايش نرخ ارز و بالا رفتن قيمت مشروبات الكلي قاچاق، عده‌اي از سودجويان به تهيه مشروبات الكلي دست‌ساز و بسته‌بندي آنها در شيشه‌هاي خارجي اقدام كرده‌ و به‌عنوان مشروبات الكلي خارجي به فروش مي‌رسانند.

هشدار اين مقام عالي وزارت بهداشت هم نسبت به آلودگي مشروبات دست‌ساز بود: مصرف مشروبات تقلبي متانول‌دار به كوري و حتي مرگ منجر مي‌شود. نمونه آن نيز موردي است كه اخيرا در استان كرمان اتفاق افتاده است و به‌دنبال مصرف مشروبات الكلي آلوده به متانول، تعدادي از مردم دچار مسموميت شده و حتي چند مورد مرگ نيز گزارش شده است.مدتي پيش از رسيدن خبر مسموميت افراد با الكل دست‌ساز در كرمان، دكتر باقر لاريجاني قائم‌مقام وقت وزير بهداشت هم مصرف الكل را نگران‌كننده دانسته و گفته بود: «گزارش‌هايي درباره رواج مصرف الكل در مناطق جنوب تهران نشان مي‌دهد كه به مرز نگراني رسيده است.» او از الكل‌هاي صنعتي جديدي صحبت كرده بود كه حتي در سوپرماركت‌ها با طعم‌هاي مختلف و با قابليت صد در صد خوراكي به فروش مي‌رسند.

الكل و آمار خشونت بالا

آسيب‌شناسان اعتقاد دارند رابطه معني داري بين افزايش مصرف الكل و افزايش خشونت‌ها وجود دارد. به اعتقاد آنها الكل، مانند شيشه در طبقه مواد محرك رتبه‌بندي شده و با توجه به آمار سازمان بهزيستي در حال حاضر در صدر مواد محرك مصرفي قرار دارد. از همين رو سازمان بهزيستي تصميم گرفته با ايجاد مراكز ترك اعتياد الكل گام مهم و موثري براي كنترل مصرف بر دارد.

بر اساس آخرين آماري كه ستاد مبارزه با موادمخدر در اختيار رسانه‌ها قرار داده است ميانگين زمان دسترسي به انواع مختلف موادمخدر در كشور ۲۲دقيقه و مشروبات الكلي ۱۷دقيقه است. همين موضوع باعث شده دكتر فريد براتي به عنوان مديركل دفتر پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي اعلام كند فقط راه‌اندازي مراكز ترك اعتياد كافي نيست و خانواده‌ها و مسئولان بايد در پيشگيري از گرايش جوانان به مصرف مشروبات الكلي به اين سازمان كمك كنند.

سن مصرف الكل به ۱۷-۱۸ سال رسيد

در كشورهاي اروپايي استفاده مشروبات الكلي براي جوانان زير ۱۸ سال ممنوع است و براي مصرف‌كنندگان زير ۱۸ سال مجازات سنگيني در نظر گرفته شده است. اين در حالي است كه كساني كه به اين جوانان مشروب مي‌فروشند نيز بايد مجازات شوند. در ايران ميانگين سني مصرف‌كنندگان اصلي الكل ۱۷ تا ۳۵ سال است. اين گروه مي‌توانند با سفارش تلفني هر نوع مشروب الكلي كه بخواهند را در مدت كوتاهي، در مقابل منزل خود تحويل بگيرند.

دكتر مجيد ابهري در مورد سن افرادي كه در گذشته و امروزه به سوي مشروبات الكلي روي مي‌آورند، مي‌گويد: در ۱۰سال گذشته مصرف مشروبات الكلي به حداقل ۱۸ سال رسيده است و الكليسم به عنوان يك اعتياد ويرانگر در رده سني ۲۵ تا ۴۰ ديده مي‌شود. معمولا مصرف‌كنندگان مشروبات الكلي سه دسته هستند: دسته اول كساني كه براي ترك اعتياد با آموزش‌هاي غلط به‌دنبال جايگزين مي‌گردند در صورتي كه تخريب اين جايگزيني بر سيستم عصبي و دستگاه‌هاي اصلي بدن مانند قلب و مغز بيشتر است. گروه دوم كساني هستند كه از قبل از انقلاب جزو مصرف‌كنندگان مشروبات الكلي بوده و هنوز هم به نوشيدن ادامه مي‌دهند. سومين گروه، جوانان هستند كه به دليل ضعف در مهارت‌هاي زندگي در ميهماني‌ها و گردش‌هاي گروهي از مشروبات الكلي به عنوان يك تفريح و سرگرمي استفاده مي‌كنند.

علل گرايش به مشروبات الكلي

يكي از مهم‌ترين دلايل گرايش جوانان به مشروبات الكلي كمبود و گراني تفريح و سرگرمي براي جوانان است. در اصل جواني كه از آموزش مهارت‌هاي زندگي سالم در مدرسه و دانشگاه محروم بوده است اين تفريح را براي خود برمي گزينند.

برخي نيز مصرف را تفنني مي‌دانند. براساس يك پژوهش، ۸۰ درصد جواناني كه در آن شركت‌كرده‌اند سابقه بيش از يك يا دو بار مصرف داشته‌اند و ۹۴ درصد از كل شركت‌كنندگان گفته‌اند فقط در جمع دوستان و همسالان تشويق به مصرف شده‌اند. همچنين ۸۹ درصد از افراد عنوان كرده‌اند كه الكل طبي يا الكل سفيد اصلي‌ترين مشروب مصرفي آنها بوده است.با اين وجود به نظر مي‌رسد راه‌اندازي مراكز ترك اعتياد گام مهمي براي تابو شكني در رابطه با الكل و ورود جدي نهادهاي مسئول در اين خصوص براي پيشگيري از گرايش جوان‌ها به مصرف اين ماده محرك در دسترس باشد.