ریسک‌ها و جذابیت‌های «بیت‌ کوین»

فرارو: در طول هفته های اخیر افزایش قیمت بیت کوین نگرانی هایی را در جهان و حتی ایران به وجود آورده است. عده ای معتقدند افزایش قیمت این ارز دیجیتال طبیعی نیست و به نوعی حباب قیمتی است. در این بین نفوذ بیت کوین در بازار ایران باعث شده است که بانک مرکزی در این باره هشدار دهد.

او می گوید: «این پول حباب خطرناکی است و هر فکری را به خود مشغول می کند. من هرگز یک نمودار امنی از قیمت ها ندیدم که براساس یک الگوی درست باشد.بیت کوین با این الگو هرگز مورد تایید من نیست.»

بیت کوین در سال جاری بیش از هزار درصد افزایش یافته است. این شتاب در افزایش نرخ، بیشتر ناشی از خریدهای خرد است و سرمایه گذاران نهادی این ارز به دلیل تغییرات احتمالی از آن برای معاملات آتی استفاده می کنند.

بر اساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه کمبریج در حال حاضر پنج میلیون و هشتصد هزار نفر در این سیستم حساب رمزنگاری شده دارند و اغلب آنها از بیت کوین استفاده می کنند.

پیشتر بانک مرکزی فرانسه اعلام کرده بود که که بیت‌کوین یک سرمایه خیالی است و افرادی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، ریسک آن به عهده خودشان است. رییس بانک مرکزی فرانسه، ویلروی دو گالهائو، در کنفرانس پکن گفت: «ما باید شفاف صحبت کنیم؛ بیت‌کوین به هیچ وجه یک ارز نیست، حتی یک ارز دیجیتال هم نیست.»

وزیر مالی هند، آرون جایتلی نیز اخیرا اعلام کرده است که دولت هند، بیت‌کوین را به عنوان ارز قانونی نمی‌شناسد و به هیچ موسسه ای برای فعالیت در این زمینه مجوز نداده است.

بانک مرکزی ایران نیز درباره بیت کوین به مردم هشدار داده است، ناصر حکیمی، معاون بانک مرکزی می‌گوید: "بیت کوین ارز رسمی نیست و تا زمان اعلام سیاست رسمی به مردم در خصوص ریسک‌های سرمایه گذاری در این حوزه هشدار می دهیم."

با این حا یک معامله‌گر بیت‌کوین در ایران به خبرگزاری مهر گفت: «در فضای نامساعد کسب و کار این روزهای بازار، بیت‌کوین محل خوبی برای کسب درآمد است و به نظر هم نمی‌رسد که دولت با آن مخالف باشد، چراکه اگر مخالف بود تا به حال برای نظارت بر این معاملات، کاری می‌کرد.»

قرار است بانک مرکزی اوایل سال ۹۷ "سند ارزهای رمزینه" را اعلام کند. با این حال سه سناریو درباره بیت کوین از سوی بانک مرکزی قابل تصور است: ۱- بیت‌کوین را به رسمیت نمی‌شناسد و مسئولیت نظارت بر آن را نیز نخواهد داشت. ۲- بیت‌کوین را به‌عنوان یک کالا و نه یک ارز، به رسمیت می‌شناسد و در این صورت مانند طلا فعالیت نظارتی خود را بر آن اعمال می‌کند. ۳- در صورت به رسمیت شناختن بیت‌کوین به عنوان یک واحد پولی، بعنوان نهاد ناظر پولی نظارت بر آن را بر عهده خواهد داشت.

با این حال دو روز پیش دولت ونزوئلا از عرضه واحد پول مجازی در این کشور برای مقابله با تحریم های مالی آمریکا خبر داد. پشتوانه «پترو»، واحد پول دیجیتال ونزوئلا ذخایر نفتی، معدنی و طلای این کشور خواهد بود. اقتصاد این کشور آمریکای جنوبی که دارای مهمترین ذخیره نفت در میان کشور های عضو اوپک (سازمان کشورهای صادر کننده نفت) است، در سالهای اخیر با مشکلات عدیده ای روبرو بوده است.

به این ترتیب هنوز دولت ها در قبال بیت کوین سیاست واحدی ندارند و باید دید در ادامه چه واکنش هایی نسبت به آن خواهند داشت.

به گزارش یورونیوز، بیت کوین یا پول مجازی در واقع یک شبکه پرداخت و ذخیره سازی امن و غیر متمرکز پول بر روی اینترنت است که ایده آن برای نخستین بار سال ۲۰۰۹ در قالب یک ایمیل رمزنگاری شده به عنوان سیستم پرداخت الکتریکی متن باز در نظرآزمایی ها منتشر شد.

کنترل غیر متمرکز و فراگیر در این سیستم پرداخت و نبود سرور مرکزی برای اعمال نظارت و مدیریت واحد، سبب می شود هیچ شخص و یا مرجعی نتواند بر روی فرایند تولید و تغییر قیمت آن اعمال نفوذ کند.

بیت کوین در قالب یک لایه عمومی موسوم به بلوک شن کار می کند که در آن کلیه داد و ستد ها به صورت غیرمتمرکز ثبت و توسط کلیه کاربران شبکه به روز می شود. برای ایجاد بیت کوین هر کاربر باید بلوک هایی را در شبکه تولید کند. هر بلوک با استفاده از قابلیت های رایانه کاربران رمز نگاری می شود و سپس به زنجیره بلوک های شبکه افزوده می شود.

بدین ترتیب بیت‌کوین نه توسط یک مرجع واحد نظیر بانک مرکزی بلکه به وسیله کلیه افرادی که در این شبکه حساب کاربری دارند تولید می‌شود. این افراد Miner یا معدنچی به حساب می آیند و به این فرآیند استخراج (Mining) می‌گویند. شبکه، قوانینی برای تولید بیت کوین دارد، که چه کسی و چه وقت یک بیت کوین را تولید کند.

راه دیگر کسب بیت کوین خرید از صرافی ها و نیز تهیه آن در سایت های بخت آزمایی است.

شفافیت و امنیت بالا از جمله مهمترین ویژگی های بیت کوین است. در این شبکه پرداخت میزان کوین های هر آدرس و مبدا و مقصد انتقال کوین ها مشخص است این درحالیست که با توجه به ناشناس بودن آدرس های کاربری به نوعی توجه به حریم و اطلاعات شخصی افراد نیز مورد لحاظ واقع شده است.

نبود مرکزیت در کنترل و داد ستد های بیت کوینی موجب شده تا تراکنش ها در این سیستم ثانیه ای و در حداقل زمان ممکن صورت گیرد.

در داد و ستد بیت کوینی، بسیاری از محدودیتها برداشته شده و در هرزمان ومکان به شرط اتصال به اینترنت می توان به سرعت و به هرمیزان این پول دیجیتال را دریافت و یا ارسال کرد.

تراکنش بیت کوینی درشرایط عادی رایگان است اما برای پرداخت‌های سریعتر باید کارمزدی نه چندان بالا را پرداخت کرد.

میثم رادپور تحلیلگر و کارشناس بازار پول درباره میزان اقبال به بیت کوین در ایران گفت: «آمار دقیقی در این باره وجود ندارد، اما بررسی و شواهد نشان می دهد بیت کوین توانسته است نفوذ نسبی در بازار ایران داشته باشد. اما درباره حجم این نفوذ و میزان معاملات آن نمی توان اطلاعات دقیقی ارائه کرد.»

به گفته این تحلیلگر "در ایران عموما سرمایه گذاری های شبیه بیت کوین خیلی سریع باب می شود. وقتی یک نوع سرمایه گذاری هیجانی می شود و با نوسان روبه رو می گردد در کشور ما مورد توجه قرار می گیرد. دلیلیش هم این است که در نبود تنوع سرمایه گذاری در ایران موارد اینچنینی توجه ها را به خود جلب می کنند."

او با اشاره به تاکید بانک مرکزی بر ریسکی بودن سرمایه گذاری در بیت کوین گفت: «حرف بانک مرکزی کاملا درست است. وقتی قیمت یک جنس از ۳۰ سنت در مدت کوتاهی به نزدیک به ۱۲ هزار دلار رسیده و روند افزایشی عجیب و غریبی را طی کرده است، این کاملا نشان می دهد یک دارایی ریسکی است. بیت کوین تا همین الان هم بیش از هر نوع سرمایه گذاری که می توان تصور کرد بازده داشته است، با این حال معنای این افزایش قیمت این نیست که در آینده نیز ادامه پیدا می کند، ممکن است روند افزایشی ادامه پیدا کند و ممکن است افزایش پیدا نکند.»

رادپور معتقد است "کسی که در بازار بیت کوین سرمایه گذاری می کند باید به این اعتقاد داشته باشد که ریسک بالایی دارد. اگر این اعتقاد را نداشته باشد، اشتباه می کند و تصورش غلط است."

این کارشناس پول درباره هشدارهای صورت گرفته توسط بانک مرکزی کشورهای مختلف گفت: "بانک های مرکزی قدرتمند دنیا خیلی نباید از حضور بیت کوین خوشحال باشند با این حال هنوز فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) در این باره اظهار نظری نکرده و گویا گفته است که موضوع جدی نیست که به آن توجه کنیم. به نظر می رسد اکثر کشورها به این نتیجه رسیده اند نمی شود جلو آن را گرفت و اگر بر مقابله با آن اصرار کنند ممکن است وضعیت بهتر نشود و حتی بد هم شود."

او افزود: «علت سکوت درباره بیت کوین مخصوصا از سوی فدرال رزرو این است که هنوز به نتیجه مشخصی در این باره نرسیده اند که با بیت کوین چه کنند و شاید هم تصمیم گرفته آن را خیلی جدی نگیرند. از طرف دیگر اگر بخواهند قانونی هم در این رابطه وضع کنند باید آن قانون ضمانت اجرا داشته باشد. چرا که شناسایی طرفین معامله در بیت کوین کار ساده ای نیست. به نوعی ممانعت از معامله بیت کوین کار دشوار و بدون ضمانتی است.»

رادپور با بیان اینکه پول سه نقش حفظ ارزش، معیار اندازه گیری، وسیله مبادله است، گفت: «بانک های مرکزی می توانند از نقش مبادله ای بیت کوین کم کنند. مثلا بانک مرکزی آمریکا می تواند شرکت ها را ملزم کند که با بیت کوین کار نکنند. در حال حاضر شرکتی مثل آمازون با بیت کوین کار می کند، دولت آمریکا می تواند برای این شرکت و شرکت های دیگر ممنوعیت استفاده از بیت کوین بگذارد. اینگونه نقش مبادلاتی بیت کوین تضعیف می شود اما در کل نمی توانند مانع از معامله با آن شوند.»

این تحلیلگر بازار مالی ادامه داد: «یکی از مواردی که بیت کوین بسیار مورد استفاده است، بازار کالاهای قاچاق است. در این بازار طرفین معامله دوست ندارند شناسایی و افشا شوند. یک دلیلی که باعث رشد بیت کوین شده است تقاضای بالا برای معمالات قاچاق از هر نوع کالا و موارد مربوط به پولشویی بوده است. برای یک قاچاقچی اسلحه چه چیزی بهتر از بیت کوین برای معامله وجود دارد؟ پس ارز دیجیتال به نوعی کمک می کند معملات مربوط به قاچاق و پولشویی تسهیل شود.»

او متفاوت و خاص بودن بیت کوین را در این دانست که از نظام پولی استاندارد بین المللی عبور نمی کند و افزود: « یعنی شما وقتی مبادله ای انجام می دهی پول از حساب بانکت خارج می شود وارد حساب بانکی دیگری می شود. حالا بیت کوین مبادلات نسبتا بزرگ غیرقانونی را تسهیل کرده است. مثلا یک قاچاقچی مواد مخدر جنس را تحویل می دهد و در مقابلش بیت کوین دریافت می کند اگر قرار بود پول نقد دریافت کند حجم بالایی از پول یا طلا یا الماس را باید جابه جای می کرد که دردسر های خودش را داشت.»

این تحلیلگر بازار مالی درباره اینکه عده ای بیت کوین را شبیه به گلد کوئست می دانند، گفت: «این تشبیه درست نیست، گلد کوئست شبکه هرمی است و ساختار و داستان متفاوتی دارد. پشت بیت کوین یک شبکه است ولی این شبکه با شبکه های هرمی تفاوت دارد.»