اکرمی: از نظر اخلاقی افت کرده‌ایم

روزنامه آرمان- حمید شجاعی: حجت الاسلام سیدعلی خمینی نوه بنیانگذار انقلاب اسلامی در شب رحلت پیامبر مکرم اسلام در قزوین طی سخنانی گفتند: آنچه باعث می‌شود مردم نتوانند مشکلات را تحمل کنند و در هنگامه مشکلات پشت نظام قرار بگیرند این است که ببینند تبعیض وجود دارد.

در این راستا می‌توان گفت با گذشت ۳۸ سال از انقلاب اسلامی و روی کار آمدن دولت‌های مختلف مردم آن‌چنان که باید از عملکردها راضی نیستند و نسبت به برخی تبعیض‌هایی که در جامعه صورت می‌گیرد، گلایه‌مندند. مثلا در قضیه زلزله اخیر در کرمانشاه که تلفات زیادی نیز برجای گذاشت اگر مقداری تعهد و عمل به قانون اتفاق می‌افتاد، شاید افراد کمتری جان خود را از دست می‌دادند.

سخن در باب مسکن مهری است که یک زلزله، سستی در ساخت را نشان داد. حال اینجا پاسخگویی مسئولان وقت لازم نیست؟ اگر در همه مسائل مر قانون رعایت شده و موارد تشویقی و تنبیهی بجد مراعات گردد، شاهد چنین حوادث تلخی نخواهیم بود. برای بررسی لزوم وجود عدالت و عدم وجود تبعیض در جامعه «آرمان» با سیدرضا اکرمی رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.

اخیرا حجت‌الاسلام سیدعلی خمینی گفته‌اند که آرامش جامعه در وجود عدالت و عدم تبعیض است، به نظر شما در راستای عدالت‌ورزی و رفع تبعیض در جامعه چه باید کرد؟

جامعه انقلابی ما پس از پیروزی انقلاب با مشکلات و گرفتاری‌هایی مثل جنگ تحمیلی، ترور، نحریم و امثال اینها مواجه شد. عده‌ای نیز واقعا وفاداری خود را نسبت به انقلاب نشان دادند و برای انقلاب فداکاری کردند و برخی ولو اندک در انقلاب به وظیفه انسانی و اسلامی خود عمل نکرده و سراغ رانت و سوء استفاده رفتند. در حال حاضر در بخشی از جامعه ربا، رشوه و رانت وجود داشته و گران فروشی ادامه دارد. البته این مسائل نه در ایران بلکه در کل جهان هم به‌صورت دیگری وجود دارد، اما در کشوری که انقلاب شده و بناست جمهوری اسلامی باشد و با این همه ایثار و فداکاری که شهدا انجام دادند تا اخلاق، انضباط و انصاف نمره بالا داشته باشد، متاسفانه در بخش‌هایی به ویژه بخش اخلاقی افت کردیم.

اگر نگاهی به روزنامه‌هایی که هر روز صبح منتشر می‌شود، بیندازیم می‌بینیم که به یکدیگر بسیار توهین کرده و تهمت می‌زنند. به جای اینکه یکدیگر را نقد و راهنمایی کنند و راه حل نشان دهند فقط برچسب، تهمت و افترا می‌زنند که این قطعا زیبنده نظام نیست. در روزهای گذشته با خودم فکر می‌کردم که اکنون ۸ ماه از نامگذاری سال ۹۶ به «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» توسط مقام معظم رهبری می‌گذرد، در این راستا واقعا هر نهاد، دستگاه، سازمان یا حتی هر فردی بگوید در ارتباط با این شعار سال چه کار مثبت و سازنده‌ای انجام داده و اقدام و عملش چه بوده است. متاسفانه این مسائل را در جامعه پر رنگ نمی‌بینیم. شعار می‌دهیم، اما در مقام عمل چیزی مشاهده نمی‌کنیم.

عده‌ای گندم خارجی را ارزان خریده و به دولت گران فروخته‌اند که این عمل ناجوانمردانه و سوء استفاده است. در مورد بانک‌ها گفتند که جریمه دیرکرد از ۱۰۰ میلیون به پایین گرفته نمی‌شود، اما در مقام عمل بدان عمل نکردند. اینها مسائلی است که در سطح جامعه وجود دارد و باید بدانها پرداخت. باید نقد عالمانه و ناصحانه صورت گیرد تا مسائل به نحو احسن پیش برود. در همین زلزله سنگین اخیر با اینکه زحمات بسیاری کشیده شد و تلاش صورت گرفت، اما می‌بینیم ساختمانی که فروردین افتتاح شده، متاسفانه در اثر زلزله خراب شده و بر سر افراد آوار شده است. این امر مشخص می‌کند که کیفیت وجود نداشته و نظارت صورت نگرفته و همین عوامل سبب بروز این حادثه شده است. از این رو باید نظارت و نقد عالمانه و ناصحانه را جدی بگیریم. باید در جامعه سیستم تشویق و تنبیه وجود داشته باشد تا آنهایی که واقعا به درستی عمل می‌کنند تشویق شده و آنهایی که تعلل می‌ورزند و وجدان اخلاق و کار ندارند تنبیه شوند.

طی سال‌های گذشته که دولت‌های متمادی روی کارآمده‌اند، برخی تخلفات و رانت‌ها وجود داشته که بعضا با تساهل و تسامح از کنار آن عبور شده و این مسائل جامعه را حساس کرده است. به نظر شما باید چه رویکردی اتخاذ شود که شاهد این نوع رفتارها در جامعه نباشیم؟

به نظر من خوشبختانه قرآن مجید راه را برای ما کاملا مشخص کرده و در امر به معروف و نهی از منکر قانونی کلی را اعلام می‌کند. قرآن کریم می‌فرماید: همه مردم در صورتی برترینند که بنا را بر دعوت خیر و نهی از منکر بگذارند. در این راستا باید واقعا امر به معروف و نهی از منکر فرهنگ و وجدان عمومی باشد. کاسب، کارگر، کارمند، معلم، استاد، دانشجو و مدیر و... باید به همین روش عمل کنند تا جامعه از فاسد و منکرات دور بماند. از سوی دیگر باید عده‌ای در کشور باشند که مچ بگیرند؛ یعنی ما ستاد تعزیرات لازم داریم که ببینیم چرا مثلا یک خودکار در ۵ مغازه به ۵ قیمت مختلف فروخته می‌شود یا چرا نانی که خوراک روزمره مردم است در نانوایی‌های مختلف قیمت‌های متفاوت دارد. از این رو باید تعزیر و نظارت وجود داشته باشد که واقعا کسانی که به قانون عمل نمی‌کنند، تنبیه شوند و متقابلا عمل کنندگان به قانون تشویق شوند. متاسفانه این نوع نظارت، تنبیه و تشویق آن‌طور که باید و شاید در جامعه وجود ندارد.

زلزله اخیر آزمون بسیار سنگینی بود اما چطور می‌شودکه ساختمانی فرودین افتتاح می‌شود، اما پس از چندماه با زلزله فرو می‌ریزد؟ سازندگان این بنا به نحوه صحیح ستون بندی آن دقت نکردند تا این سازه را مقاوم کنند. بدتر اینکه این ساختمان بیمارستان بوده که بر سر بیماران فروریخته است. در این راستا اگر تنبیه و تعزیر باشد، این مسائل تکرار نمی‌شود، اما اگر با بی‌تفاوتی از کنار قضیه بگذریم قطعا در آینده نیز موضوع به همین گونه پیش خواهد رفت.

به نظر شما بی‌عدالتی‌ها و تبعیض‌هایی که گاه در جامعه دیده می‌شود، موجب کم شدن اعتماد مردم نسبت به مسئولان نمی‌شود؟