ویندوز ۹۵ هنوز مشغول کار است؛ اما به چه قیمتی؟!

وب سایت جی اس ام - علی حسینی: تعداد کامپیوترهای آنلاین ویندوز ۹۵ انگشت‌شمار است، اما رد کامپیوترهای آفلاین ویندوز ۹۵ را حتی در پنتاگون و ارتش آمریکا نیز می‌توان گرفت!

بیش از ۲۲ سال از تاریخ انتشار ویندوز ۹۵ می‌گذرد؛ سیستم عاملی که در همان سال نخست بیش از ۴۰ میلیون نسخه فروش رفت و برای مایکروسافت موفقیت تجاری بزرگی به همراه آورد. اما نکته این‌جا است که پس از گذشت بیش از ۲ دهه، عده‌ای هنوز این سیستم عامل را کنار نگذاشته‌اند.

ویکتور گوِرس، محقق امنیتی درباره آمار استفاده از ویندوز ۹۵ در سال جاری میلادی می‌گوید، تنها ۷ کامپیوتر ویندوز ۹۵ از طریق شبکه اینترنت قابل دسترسی هستند که ظاهرا همه آن‌ها در تایوان مشغول کارند. با بررسی‌ یکی از این کامپیوترها مشخص شد که به «دابل‌پالسر» آلوده است. دابل‌پالسر، نام مجموعه بدافزارهایی است که توسط آژانس امنیت ملی آمریکا ساخته شده است اما اوایل امسال گروه هکری «شادو بروکرز» آن را به بیرون درز داد و سپس به‌طور گسترده منتشر شد.

آخرین پشتیبانی مایکروسافت از ویندوز ۹۵ به دسامبر ۲۰۰۱ بازمی‌گردد. پس آسیب‌پذیر بودن این سیستم عامل در برابر صدها (اگر نه هزاران) مشکل و تهدید امنیتی امر بعیدی نیست. تازه آن هفت سرور ویندوز ۹۵ که گورس درباره‌شان حرف می‌زند، تنها نوک کوه یخی هستند که از آب بیرون زده است. زیرا طبق برآورد پژوهشگران، شمار کامپیوترهای ویندوز ۹۵ بسیار بیشتر از این‌ها است. شاید از این کامپیوترها به عنوان سیستم‌های اصطلاحاً جبران‌گر یا کامپیوترهایی با اهداف خاص و محدود استفاده می‌‌شود. شاید هم اصلا به اینترنت متصل نباشند.

استفاده از این کامپیوترها به‌رغم منسوخ شدن سیستم‌ عامل‌شان، معمولا به خاطر هزینه و مسائل مالی نیست. شاید باورش برای عده‌ای سخت باشد که حتی ارتش آمریکا نیز با بودجه‌ بیش از نیم تریلیون دلاری خود هنوز این سیستم‌ عامل را به‌طور کامل کنار نگذاشته است! طبق خبری که آوریل امسال و به نقل از داریل هاگلی، از مدیران وزارت دفاع آمریکا، منتشر شد، ۷۵ درصد کامپیوترهای این وزارت‌خانه با ویندوز ایکس‌پی یا نسخه‌های قدیمی‌تر از آن (شامل ویندوز ۹۸ و حتی ویندوز ۹۵) کار می‌کنند. این اطلاعات حاصل گردآوری داده‌های ۱۵ سایت مختلف وزارت دفاع در آمریکا بود.


سایت سافت‌پدیا نیز آوریل امسال در یکی از خبرهای خود نوشته بود، روی 75 درصد سیستم‌های نظارتی پنتاگون ویندوز ایکس‌پی یا سیستم عامل‌های دیگری نصب شده است که مدت‌ها از تاریخ انقضای‌شان می‌گذرد.

یکی از سخنگویان پنتاگون در مقابل گفته بود، بسیاری از سیستم‌ها هنوز با ویندوز 95 یا ویندوز 98 کار می‌کنند، اما تا زمانی که به اینترنت متصل نباشند مسئله‌ای نیست.

ظاهرا در نهادهای نظامی انگلستان نیز وضعیت کم و بیش مشابهی حاکم است، زیرا گاردین پارسال و امسال طی دو گزارش مجزا از مشاهده ویندوز منسوخ ایکس‌پی در جدیدترین ناو هواپیمابر انگلستان و چهار زیردریایی اتمی این کشور خبر داده بود.

نرم‌افزارها نمی‌میرند، فقط از چشم‌ها پنهان می‌شوند

حتی در حال حاضر نیز هر از گاهی در سایت‌های پرسش و پاسخ مثل Quora یا Stack Overflow سوال‌های جدیدی درباره ویندوز 95 پرسیده می‌شود و این می‌تواند نشانه‌ای باشد دال بر اینکه سیستم عامل قدیمی مایکروسافت هنوز هم در جاهایی مشغول کار است. در سایت reddit نیز صفحه‌ نیمه‌فعالی تحت عنوان ویندوز 95 به چشم می‌خورد و ظاهرا محفل افرادی است که دلبسته روزگار خوش فناوری‌های قدیمی‌اند. یکی از اعضای این صفحه مدعی بود توانسته است جی‌میل را روی آوت‌لوک 97 بالا بیاورد و دیگری از دشواری تنظیمات گرافیکی ویندوز 95 گلایه کرده بود.

اما چنین افرادی زیاد نیستند. از دید بسیاری از کاربران امروز، دوران ویندوز 95 مدت‌ها پیش به سر آمده است. خیلی‌ها بیشتر از سر کنجکاوی و زنده کردن خاطرات گذشته سراغ این نرم‌افزارهای قدیمی می‌روند.

در یکی از جالب‌ترین نمونه‌ها، حدود دو ماه پیش کاربر 19 ساله‌ای به نام آندری فالدس توانست بدون استفاده از افزونه یا پلاگین، سیستم عامل ویندوز 95 را تماما روی مرورگر وب بالا بیاورد. اجرای سیستم عاملی قدیمی روی مرورگری که بنیان آن جاوا اسکریپت خالص است، بسیار جالب توجه بود. او برای این کار از امولاتور emscripten استفاده کرده بود. این امولاتر کد C++ را حین اجرا به کد جاوا اسکریپت کامپایل می‌کند. کاربر خوش‌ذوق دیگری توانسته بود این سیستم عامل را روی ساعت هوشمند «سامسونگ گیر لایو» اجرا کند.


چنین کارهای جالبی شاید ما را به خنده وادارند، اما واقعیت این است که سیستم عامل‌های قدیمی و از جمله ویندوز 95 هنوز زنده هستند، فقط ما نمی‌بینیم‌شان. ویندوز 95 همچنان تا مدت‌ها در اتاق‌های پشت ادارات و سازمان‌ها و کارخانه‌ها تیک تاک خواهد کرد. و این برای خبره‌ها و مدیران امنیت یعنی دردسر؛ زیرا آن‌ها همواره باید بین دو واقعیت متضاد تعادل برقرار کنند: یکی نیازهای کاری شرکت و دیگری این واقعیت که سیستم عامل‌ها و نرم‌افزارهای قدیمی به سان بمب‌های ساعتی، هر آن ممکن است برای مجموعه متبوع آن‌ها دردسر به بار آورند.