تهران ابرشهری است که تعیینکنندهترین و تأثیرگذارترین فرایندهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در کل کشور در آن جریان دارد. تهرانداری یا رهاکردن آن به دست هرجومرج الگوی سراسر کشور میشود، اما آنچه امروز در تهران به چشم میخورد، بیقانونی محض و رهاشدگی آن به دست سلیقهها است.
روزنامه شرق: تهران ابرشهری است که تعیینکنندهترین و تأثیرگذارترین فرایندهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در کل کشور در آن جریان دارد. تهرانداری یا رهاکردن آن به دست هرجومرج الگوی سراسر کشور میشود، اما آنچه امروز در تهران به چشم میخورد، بیقانونی محض و رهاشدگی آن به دست سلیقهها است.
نبود قانونمداری و اجرا یا مقررات در شهر تهران میراث بهاصطلاح تکنوکراتیسمی است که منظور از آن فقط ساختن یا مجوز ساختدادن به سازههای غولآسا و بیتناسب با بافت هویتی و سنتی شهر بوده است. تخریب و نابودی باغهای تهران، بهویژه در مناطق شمالی و نابودی فضاهای امن و میدانها و ساختمانها و محلههای کوچک قدیمی برای زندگی و آمدوشد و اجتماعات محلی از تهران شهری خطرآفرین و ناامن ساخته است.
تهران هرگز، مانند امروز دستخوش بیقانونی و هرجومرج نبوده است؛ چندان که گویی بیقانونی یگانه قانون آن شده:
روز روشن از یگانه راه اتومبیلرو مجاز قصد عبور داری، اما با فوج ماشینهایی مواجه میشوی که دارند دور میزنند، زیرا که ظاهرا در روز روشن هم میتوان، برای احداث برجی جدید، راههای مجاز را بست و رانندگان را وادار به گزینش راههای عبورممنوع یا غیرمجاز و کلا ارتکاب خلاف رانندگی کرد. به پلیس راهور زنگ میزنی، کسی جوابگو نیست.
قانونی که سابق وجود داشت که اگر ساختمانی نوسازی میکرد، باید برای گسترش معابر و پیادهرو عقبنشینی میکرد، اکنون بدون هیچ نوع نظارتی، پس از ساخت، تبدیل به ایوان یا باغچه عبورناپذیر ساختمان جدید میشود. روی آن ستون میزنند، پله کار میگذارند، باغچه میسازند، اتاقک نگهبانی نصب میکنند و اگر فضایی اضافه بیاید، با گلدانهای غولآسای کاکتوس آن را میپوشانند.
کار به جایی رسیده که برجها، حتی به پیادهروهای مقابل بنای خود هم تجاوز میکنند. پیادهرو باریک مقابل برج بام سروستان، در کوچه سروستان زعفرانیه، بدون هیچ وجاهت و منطق قانونی، حصارکشی شده و در آن سبزیخوردن کاشتهاند. شکایات متعدد اهالی به سامانههای شهرداری تهران به جایی نرسیده و اشغال کامل پیادهرو، برای کاشتن تربچه و نعناع، قانونی و دارای مجوز اعلام شده است.
در این شهر، یا قانونی برای تجاوز جرثقیلها به حریم خانههای مجاور وجود ندارد یا اگر وجود دارد، مجریای برای آن پیدا نمیشود.
در این چندساله عابران و کارگران بسیاری جان خود را در نتیجه اصابت جرثقیلها یا فروریختن داربستها روی سیمهای برق و بیتوجهی ساختمانسازان به رعایت قوانین و مقررات ایمنی و در نتیجه برقگرفتگی از دست دادهاند.
به علت نقض مداوم مقررات راهنمایی و بستهبودن خیابانها و پیادهروها، همواره حالت اضطراری و موقتی وجود دارد که رعایت مقررات راهنمایی را بیمعنی میکند.
در محلهها و خیابانهای پرترافیک شمال شهر تهران که بیشترین آماج برجسازی بودهاند و نیز بیشترین و شلوغترین مدارس غیرانتفاعی را در خود جای دادهاند، تقریبا در ٩٠ درصد روزهای سال خبری از مأموران راهنمایی برای سروساماندادن نحوه پارک اتومبیلها و نظارت بر اجرای مقررات راهنمایی و عبورومرور ماشینهای سنگین ساختمانسازی وجود ندارد. پارکهای دوبله و سوبله، به کنار، گاهی هشت ردیف ماشین در کنار هم روبهروی در مدارس، به انتظار سوارکردن دانشآموزان، پهلو میگیرند و هیچ راه عبوری برای اتومبیلهای گذری باقی نمیگذارند.
در تهران، پارک ماشینها، در پیادهروها و روی خطوط عابر پیاده و پلهای روی جویهای آب امری بسیار طبیعی بهشمار میآید.
در همین محلههای بیپیادهرو، نظارتی بر بازشدن در پارکینگها رو به خیابان وجود ندارد، مبادا عابر بختبرگشتهای هوس کند برای حداقل ایمنی از کنار در و دیوارها عبور کند و به وسط خیابان نپرد. درست است که شورای شهر و شهردار تهران تغییر کرده است، اما مجوزهای ساختمانسازی و برجسازی بیرویهای که بهویژه در این چندساله آخر، با سرعتی نجومی صادر شده، سالهایسال چهرهای ناتمام و موقتی به شهر تهران خواهد داد.
خطرهایی که در این بیقانونی، در پناه مجوزهای ساختوساز قانونی در معابر باریک داده شده، به این زودیها گریبان شهروندان تهرانی را رها نخواهد کرد: مشکلات ترافیکی و خطر سقوط مصالح و سدمعبر و برقگرفتگی و آتشسوزی و در کنار آن، آلودگی صوتی و آلودگی هوا. البته خطر همیشگی وقوع زلزله را نیز نباید از خاطر دور کرد؛ خطری که تهرانِ بناشده روی گسلهای زلزله را همواره تهدید میکند. بگذریم از اینکه بهتر است اصلا فکر نکنیم به وقوع زلزله یا بلاهای طبیعی دیگر، در شهری که در مواقع عادی هم همواره چهره غیرعادی و اضطراری و بیقانون دارد.
تهران نیاز به قانونمداری دارد. چهره بیقانون تهران الگوی شهرهای بزرگ و کوچک دیگر است.
کاش تهران هرتان نشده بود.
پ
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
نه جون خودت