مخابرات مجبور به ساماندهی خطوط هوشمند شده

فرارو: ماجرای قبض‌های چند‌میلیون تومانی مشترکان تلفن ثابت سرانجام کار خطوط دردسرساز ٩٠٩ را یکسره کرد.

داستان از این قرار است که چندی پیش، برخی مشترکان در سراسر ایران با قبض‌های تلفن ٥، ١٠ و حتی ١٥ میلیونی مواجه و موظف به پرداخت آن‌ شدند. تلفن‌های هوشمند، با پیش‌شماره «٩٠٩» که برای ارایه خدماتی مثل مشاوره، فال حافظ، قصه‌گویی کودکان و... طراحی شده بودند، حالا شرایطی ویژه برای کلاهبرداری افراد و شرکت‌ها فراهم کرده‌اند تا قبض‌های نجومی روی دست کاربران بگذارند.

شرایطی که تذکر مکرر صاحب‌نظران را به دنبال داشت اما مخابرات به آن بی‌توجهی کرد و حالا کار به جایی رسیده که قوه قضائیه دستور ساماندهی این خطوط دردسرساز را برای مخابرات صادر کرده است.

بسیاری از مردم هنوز نمی‌دانند که هر دقیقه تماس با تلفن‌های ثابتی که در تهران با پیش‌شماره ٩٠٩ شروع می‌شود، گاهی بین‌ هزار تا ٣‌هزار تومان روی نرخ قبض تلفن ماهانه‌شان اضافه می‌کند و در این میان صاحب خط هم به‌عنوان ارایه‌دهنده خدمات، بین ٧٠ تا ٨٠‌درصد مبلغ را دریافت می‌کند و‌ درصد باقیمانده هم از آن مخابرات است.

راه کلاهبرداری از آنجا باز می‌شود که یک فرد یا شرکت صاحب یکی از این خطوط هوشمند شود و با یک آگهی صوری وسوسه کننده مشترکان را به تماس‌گرفتن ترغیب کند! یک روز کافی است تا میلیون‌ها تومان به حساب این فرد یا شرکت پول خدماتی که اساسا ارایه نشده، واریز شود.

از طرفی، صاحبان دیگری از این خطوط هستند که واقعا در حال ارایه خدماتند اما قیمت‌ها را به‌وضوح به مشتریان خود اعلام نمی‌کنند.

حالا زمزمه‌هایی از راه‌اندازی خطوط با پیش‌شماره ٧٠٧٠ برای کسب‌وکارهایی که خدمات تلفنی ارایه می‌دهند به راه‌افتاده است که برخی معتقدند قرار است جایگزین شماره‌های ٩٠٩ شوند؛ اما رسول سراییان، مدیرعامل مخابرات ایران شائبه قطع شماره‌های ۹۰۹ را برای جا انداختن شماره‌های ۷۰۷۰ مخابرات نادرست خوانده و به فارس گفته است: ادامه فعالیت کسب‌و‌کارهای مبتنی بر شماره‌های ۹۰۹ روی شماره‌های ۷۰۷۰ نیز امکان‌پذیر بوده و قرار نیست رقبای ٩٠٩‌ حذف شوند. به گفته او قبوض چندین میلیونی مشترکان تلفن ثابت باعث شد كه از قوه قضائیه ابلاغیه ساماندهی شماره‌های هوشمند برای مخابرات ارسال شود.

داود زارعیان، معاون شرکت مخابرات ایران اما دیروز از تعیین تکلیف شماره‌های ٩٠٩ شبکه هوشمند کشوری در ماه جاری خبر داد و گفت: برای تسریع در روند حل مشکل شماره‌های هوشمند و مطابق دستور قوه قضائیه، در نامه‌ای به استان‌ها دستور قطع این سرویس را در همه استان‌ها به جز تهران دادم؛ زیرا نمی‌خواستم کسب‌و‌کارها تعطیل شوند.

روابط‌عمومی سازمان تنظیم مقررات هم در این‌باره به شهروند می‌گوید: موضوع راه‌اندازی خطوط ٧٠٧٠، درخواستی بوده که مدتی پیش شرکت مخابرات از سازمان رگولاتوری داشته و در دست بررسی است. ممکن است این خطوط جایگزین خطوط قبلی شوند؛ چرا که برخی از خطوط قبلی دارای اشکالات فنی و شبکه‌ای بودند.

٧٠٧٠ چه فرقی با ٩٠٩ دارد؟

«از یک ماه پیش واگذاری ٩٠٩‌ها ممنوع شده است.» این موضوع را محمدرضا بیدخام، مدیردفتر روابط‌عمومی شرکت مخابرات استان تهران به «شهروند» گفته و توضیح می‌دهد: خطوطی که بناست با پیش‌شماره ٧٠٧٠ به خطوط تلفن ثابت اضافه شده و برای کسب‌و‌کارها به فروش برسند، همان مسئولیت ٩٠٩‌ها را با فرآیند تازه‌تری عهده‌دار خواهند شد. به گفته او، هر خط ٩٠٩ که برای ارایه خدمات یا کسب‌و‌کاری ارایه می‌شود، تحت این قرارداد است که بین ٧٠ تا ٨٠‌درصد سود تماس حاصل از آن برای صاحب خط و بین ٢٠ تا ٣٠‌درصد سود باقیمانده برای مخابرات است.

رسول سراییان اما با بیان این‌که شماره‌های ٧٠٧٠ تعارضی با شماره‌های ٩٠٩ ندارد، به فارس گفته است: برای مثال کسب‌و‌کارها می‌توانند سرویس‌های خود را مانند گذشته روی شماره‌های ٧٠٧٠ نیز ارایه کنند و محدودیتی برای فعالیت کسب‌و کارها در شماره‌های ٧٠٧٠ نیست.

به گفته او، مدل شماره‌های هوشمند این است که کسب‌و‌کار بسته به سرویس (برای مثال مشاوره یا قصه‌گویی) قراردادی با تولیدکننده محتوا منعقد می‌کند و همچنین در یک قرارداد نیز حق سهم اپراتور یا تأمین‌کننده ارتباط را می‌پردازند. گفتنی است؛ پیش از این،‌ به دنبال انسداد دسترسی عمومی به شماره‌های هوشمند ٩٠٩ از سوی مخابرات، یکی از صاحبان کسب‌و‌کارهای مبتنی بر شبکه هوشمند کشور گفته بود: بستن ٩٠٩ صرفا با هدف حذف رقیب و جا انداختن شماره‌های ٧٠٧٠ در انحصار مخابرات است.

مردم باید پیشگیری کنند یا مسئولان؟

در حالی ‌که محمدرضا بیدخام می‌گوید که بارها و بارها به مردم هشدار داده‌ایم که برای تماس با خطوط ٩٠٩ محتاطانه‌تر عمل کنند، کیوان نقره‌کار، کارشناس و تحلیلگر حوزه آی‌تی به «شهروند» می‌گوید: چرا در بحث پیشگیری مدام مردم را مخاطب قرار می‌دهیم؟ پیشگیری مختص به مردم نیست و مسئولان ذیربط باید توضیح بدهند که چرا هر کسی می‌تواند صاحب یک ٩٠٩ شود؟

نقره‌کار ادامه می‌دهد: مشکل زیرساختی و فنی در کشور ما وجود ندارد اما عموما این سوءاستفاده‌ها در کشور ما اتفاق می‌افتد. عدم آگاهی کاربران و ضعف در قانونگذاری و نظارت می‌تواند مهمترین علت این اتفاق باشد. سازمان تنظیم مقررات باید در قوانین جدی‌تری شرکت‌ها را برای اعلام هزینه ثانیه‌ها و دقیقه‌ها به مشترک ملزم و نظارت جدی‌تری را روی خطوط آغاز کند. قرارداد‌هایی که بین شرکت‌ها و رگولاتوری یا مخابرات بسته می‌شود، باید محدودیت‌‌های کافی داشته و هویت‌شان شناسایی شود.

مردم از هزینه‌های مشکوک شکایت کنند

موضوع را با مهدی شکیب، رئیس اداره پیشگیری از جرايم سایبری در میان می‌گذاریم. او به «شهروند» می‌گوید: سود برخی از این شرکت‌ها به دقیقه‌ای ٢‌هزار تومان هم می‌رسد.

خیلی از این شرکت‌ها از مجوز تأسیس دفتر مشاوره املاک و مدرک تحصیلی مشاوره خود سوء‌استفاده می‌کنند و با مدارک کامل و حقیقی صاحب یک خط ٩٠٩ می‌شوند و از آن سوء‌استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی مردم باید هر هزینه اضافی، حتی ٢٠-١٠‌هزار تومان را بر قبوض خود جدی گرفته و به مخابرات اطلاع دهند تا این شرکت‌ها شناسایی شوند.

به گفته او، بنا بر قانون، هر کس که صاحب چنین خطوطی است، موظف است که در همان ابتدای کار هزینه را تمام و کمال به مشترک اعلام کند و در غیر این صورت مرتکب جرم شده است. ما اخیرا پرونده‌ای داشتیم که یک فرد، خودروی ٣٠‌میلیون تومانی خود را ٢٠‌میلیون آگهی و از این طریق، میلیون‌ها تومان کلاهبرداری کرده‌ بود!

چه کسانی می‌توانند صاحب ٩٠٩ شوند؟

مدارکی که شرکت مخابرات و سازمان رگولاتوری برای ارایه این خطوط از شما درخواست می‌کنند، روزنامه رسمی ثبت شرکت، اساسنامه شرکت، پروانه کسب و یک کد اختصاصی اقتصادی است؛ اما چه اتفاقی می‌افتد که در عمل، صاحب یک خط ٩٠٩، فروشنده‌ای در سایت دیوار است؟

در حال حاضر بالاخره بعد از مدت‌ها از قوه قضائیه ابلاغیه ساماندهی شماره‌های هوشمند برای مخابرات ارسال شده است! مراجع قانونی اما کجای این ماجرا ایستاده‌اند؟ آیا مشکل صرفا مشکلات فنی و شبکه‌ای است که با راه‌اندازی خطوط ٧٠٧٠ حل می‌شود؟ تکلیف تعداد زیادی از مشترکان که تاکنون قربانی این نابسامانی شده‌اند چه می‌شود؟