کودتای خزنده آل سعود در حال وقوع است
حدود يک ماه از تغيير و تحولات ناگهاني در هرم قدرت آل‌سعود مي‌گذرد؛ تغييراتي که با گذشت زمان و تحولات اخير بيش‌ازپيش رنگ‌وبوي يک کودتاي نرم را به خود مي‌گيرد.
روزنامه شرق نوشت: حدود يک ماه از تغيير و تحولات ناگهاني در هرم قدرت آل‌سعود مي‌گذرد؛ تغييراتي که با گذشت زمان و تحولات اخير بيش‌ازپيش رنگ‌وبوي يک کودتاي نرم را به خود مي‌گيرد.
روز پنجشنبه بود که پادشاه عربستان با تأسيس يک نهاد امنيتي جديد که زير نظر مستقيم خود او اداره خواهد شد، بخش عمده اختيارات امنيتي وزارت کشور را از آن سلب کرد. طبق فرمان پادشاه عربستان نهادهاي امنيتي وابسته به وزارت کشور ازجمله مديريت کل پژوهش و آگاهي، نيروهاي امنيتي ويژه، نيروهاي واکنش سريع، اداره امنيت پرواز، اداره کل امور فني، مرکز اطلاعات ملي بايد به اين دستگاه امنيتي جديد که «رياست امنيت داخلي» نام دارد، بپيوندند. هرچند هدف از تشکيل اين نهاد امنيتي، تمرکز بر مبارزه با تروريسم در سطوح امنيتي و اطلاعاتي و همچنين نظارت بر تأمين مالي تروريسم عنوان مي‌شود، برخي تحليلگران تشکيل اين نهاد امنيتي جديد را در راستاي کاهش حوزه اختيارات وزارت کشور و تمرکز قدرت در دستان سلطان سلمان و پسرش محمدبن‌سلمان مي‌دانند.
تمام امکان‌هاي يک کودتا
همه چيز با کنارگذاشته‌شدن محمدبن نايف، برادرزاده پادشاه عربستان از وليعهدي کليد خورد. پادشاه عربستان در اقدامي ناگهاني محمدبن‌نايف را از تمامي پست‌هايش برکنار و محمدبن‌سلمان، پسر خود را به جاي او به عنوان وليعهد انتخاب کرد؛ اقدامي که با کاهش سهم ديگر خانواده‌هاي آل‌سعود از قدرت، بيش‌ازپيش قدرت و اختيارات را در خانواده سلمان متمرکز مي‌کند. روايت و اظهارات اخير مقام‌هاي سعودي نزديک به محمد نايف از چگونگي عزل او نيز ابعاد تازه‌اي به اين تغيير ساختار در عربستان بخشیده است. يک مقام عربستاني نزديک به بن‌نايف، در گفت‌وگو با رويترز، بهانه عزل محمدبن‌نايف را اعتياد او به قرص‌هاي مسکن عنوان کرده که به باور پادشاه عربستان، بر قدرت تصميم‌گيري و قضاوت او تأثير منفي مي‌گذاشته است. با اين حال، ديگر مقام‌هاي سعودي، اين ادعا را يک داستان خيالي و غيرواقعي خوانده و دلايل برکناري محمدبن‌نايف را محرمانه عنوان مي‌کنند.
علاوه بر اعلام ناگهاني و بدون مقدمه برکناري محمدبن‌نايف، اختلاف‌نظرهاي محمدبن‌نايف و محمدبن‌سلمان در امور امنيتي و سياست خارجي، فرضيه وقوع يک کودتای نرم و خزنده در ساختار قدرت آل‌سعود را بيش‌ازپيش قوت مي‌بخشد. محمدبن‌نايف که يک بار مورد سوءقصد القاعده نيز قرار گرفته بود، خلاف محمدبن‌سلمان، دشمن سرسخت گروه‌هاي تکفيري شناخته مي‌شد. از ديگر سو، در حالي که بعد از بهار عربي، محمدبن‌نايف به دنبال کاهش اتکای امنيتي عربستان به آمريکا بود، محمدبن‌سلمان همواره خواهان رابطه مستحکم‌تر امنيتي با ايالات متحده و درعوض تقابل بيشتر با ايران بوده است. محمدبن‌نايف همچنين برخي اقدامات محمدبن‌سلمان ازجمله نزاع در يمن و کاهش مزاياي مالي مددکاران اجتماعي را مورد انتقاد قرار داده بود. به‌نظر اين اختلاف نظرها اصلا به مذاق شاهزاده جوان خوش نيامده و زمينه عزل محمدبن‌نايف را فراهم آورده باشد. گفته مي‌شود که بن‌نايف بعد از عزل، در بازداداشت خانگي به سر مي‌برد و به جز بستگان نزديک نمي‌تواند با فرد ديگري ديدار داشته باشد که اين مسئله نيز فرضيه وقوع يک کودتا را تقويت مي‌کند.
امنيت يا تسويه‌حساب داخلي
به گزارش واشنگتن‌پست، يک مقام سعودي اين نهاد جديد را با وزارت امنيت داخلي ايالات متحده مقايسه کرده و هدف از تأسيس آن را تسريع خدمات امنيتي و پاسخ‌گويي مستقيم دستگاه ضدتروريسم به پادشاه عربستان توصيف کرده است. در حکم رسمي پادشاه عربستان نيز هدف از تأسيس اين دستگاه امنيتي جديد، انعطاف‌پذيري بيشتر در قبال چالش‌هاي امنيتي و همچنين واکنش سريع در شرايط اضطراري عنوان شده است. پادشاه عربستان همچنين عبدالعزيزبن‌محمد الهويريني را با درجه وزير به عنوان رئيس اين نهاد امنيتي جديد تعيين کرده است. گفته مي‌شود هويريني سابقه ٣٠ سال حضور در وزارت کشور و فعاليت در حوزه ضدتروريسم را داراست. برخي تحليلگران نيز از بوروکراسي گسترده وزارت داخلي به عنوان يکي از دلايل ضرورت شکل‌گيري يک نهاد امنيتي چالاک‌تر ياد مي‌کنند. به‌نظر برخي از مقامات سعودي، وزارت کشور عربستان بعد از افزايش تهديدات تروريستي، بخش وسيعي از امکانات و تمرکز خود را به مبارزه با اقدامات تروريستي اختصاص داد که باعث شده اين وزارتخانه از هدف اصلي‌اش در خدمت‌رساني به شهروندان فاصله بگيرد. در اقدامي ديگر، پادشاه عربستان همچنين حمد العوهلي، رئيس گارد پادشاهي، را از سمتش
برکنار و سهيل المطيري را به جاي او تعيين کرد.
واگذاري قدرت تا ماه سپتامبر
گذشته از تحولات اخير، در حال حاضر گمانه‌زني‌هايي در ميان مقامات سعودي وجود دارد که شايد ملک‌سلمان به نفع پسرش از قدرت کنار برود. رويترز به نقل از يک مقام مرتبط با دربار سعودي، از ضبط يک پيام ويدئويي به وسیله ملک‌سلمان خبر داده که در آن، پادشاه انتقال قدرت به پسرش را اعلام مي‌کند. گفته مي‌شود اين پيام ويدئويي ممکن است به همين زودي‌ها يعني تا ماه سپتامبر (کمتر از يک ماه) ديگر منتشر شود. اگر انتقال قدرت در عربستان سريع‌تر از آنچه انتظار مي‌رفت صورت بگيرد، رهبري اين کشور به دست جوان ٣٢ساله‌اي خواهد افتاد که بايد عربستان را از دل شرايطي بحراني عبور دهد؛ کشوري که از يک‌سو با کاهش قيمت نفت مواجه است، از ديگر سو، درگير نبرد در يمن است؛ رقيبی قدرتمند مانند ايران را در کنار خود مي‌بيند و همچنين به‌تازگي به بحراني ديپلماتيک با قطر وارده شده است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر