نمره نهادهای امنیتی در مهار داعش، عالی است

روزنامه ایران: حوادث تروریستی ۱۷ خرداد تهران، نخستین اقدام جدی داعش در ایران بوده است؛ آن هم پس از سال‌ها تلاش بی‌وقفه و اعزام گروه‌های متعدد که هر یک در تور نیروهای امنیتی و نظامی گرفتار آمده‌اند. اما حجت‌الاسلام علی یونسی، معتقد است که حوادث تروریستی تهران، نه به لحاظ نظامی و نه تبلیغاتی، واجد ارزشی نبوده است.

وزیر اطلاعات دولت اصلاحات، با اشاره به حملات ۱۱سپتامبر، معتقد است که نیروهای امنیتی و اطلاعاتی ایران، کارنامه به مراتب ممتازی در تأمین امنیت کشور و شهروندان خود دارند که حوادث اخیر نمی‌تواند بر آن خدشه‌ای وارد کند. یونسی که اکنون دستیار ویژه رئیس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی است،

درباره رویکرد اهل سنت ایران نسبت به وقایع منطقه و تهران نیز معتقد است ریشه پیوندهای اجتماعی، ملی، مذهبی و دینی در ایران عمیق‌تر و پایدارتر از آن است که داعش بتواند خللی در آن ایجاد کند. آنچه در ادامه می‌خوانید، بخش نخست گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام یونسی در تحلیل حوادث تروریستی اخیر است. تحلیل‌های او درباره رویکرد اهل سنت ایران نسبت به وقایع منطقه و حوادث تروریستی اخیر را در شماره آتی خواهید خواند.

واکنش‌ها به حوادث تروریستی اخیر نشان می‌دهد که مردم انتظار چنین رویدادی را نداشتند. به نظر شما ریشه‌های حیرت یا غافلگیری مردم چیست؟

مردم همیشه از اتفاقاتی که رخ داده می‌پرسند، اما از آنچه که رخ نداده، چیزی نمی‌پرسند. واقعیت این است که تروریست‌ها بسیار تلاش می‌کردند برنامه‌هایی به مراتب مهم‌تر از این دو حادثه را در ایران انجام دهند که به همت نیروهای امنیتی و اطلاعاتی، همه آنها خنثی می‌شد. این طور نیست که عملیات داعش در ایران حالا شروع شده باشد، بلکه تلاش‌ها برای ضربه به مردم ایران از چند سال پیش شروع شد. حتی پیش از داعش، گروه‌های تروریستی بین المللی وابسته به جریان کلان تکفیری و وهابی همچون القاعده یا گروه‌هایی چون جندالله و فرقان، تلاش کردند حوادث تروریستی در ایران انجام دهند. به عبارت دیگر جریان‌های تروریستی تکفیری بدون استثنا ضد جمهوری اسلامی بودند و همه آنها یا عملیات مهمی انجام دادند، یا می‌خواستند عملیات مهمی انجام بدهند و موفق نشدند. عملیاتی که موفق به انجام آن نشدند، به مراتب مهم‌تر از عملیاتی بود که موفق به انجام آن شده‌اند. داعش هم به نوبه خود یک پدیده متصل به این جریان و مولود آن است.

این گروه‌ها در بسیاری از کشورهای منطقه، حتی کشورهایی که به نوعی از این گروه‌ها حمایت می‌کردند هم عملیات‌های گسترده‌ای انجام دادند. دلایل ناکامی‌های این گروه‌های تروریستی در ایران چیست؟

جمهوری اسلامی موفق‌ترین کشور در مقابله و مهار تروریسم است. این امر چند دلیل دارد؛ نخست اینکه جمهوری اسلامی برآیند انقلاب است، ثانیاً اینکه در یک جنگ گسترده و وسیع پیروز شده است، سوم اینکه جمهوری اسلامی برآیند پیروزی بر صدها گروه تروریستی داخلی است. جمهوری اسلامی، گروه‌های تروریستی را شکست داده و اکثر قریب به اتفاق گروه‌هایی که در داخل کشور فعال بودند، محو شده و اکنون به یک جریان تاریخی تبدیل شده‌اند. بنابراین، طبیعی است که سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی چنین کشوری با این تجربه گسترده، موفق‌ترین کشور در مقابله با تحرکات تروریستی باشند. هنگام وزارت من، بارها سازمان‌های امنیتی دنیا اعتراف می‌کردند که ایران قوی‌ترین سازمان ضدتروریستی را دارد و از ما کمک می‌خواستند. به همین دلیل وقتی که رئیس دولت اصلاحات به کشورهای فرانسه و آلمان سفر کردند، سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی آنان از ما کمک می‌خواستند که بتوانند امنیت میهمان را تأمین کنند.

عملیات داعش در تهران را با 11سپتامبر مقایسه کنیم. در این مقایسه، شما از میان ایران و امریکا، کدام را در مهار و مقابله با گروه‌های تروریستی موفق می‌دانید؟

امریکا در ماجرای 11سپتامبر ضعیف‌ترین عکس‌العمل را از خود نشان داد. زیرا سازمان‌های امنیتی امریکا با آن گستردگی، امکانات و تجربه، عملاً غافلگیر شدند تا جایی که در یک لحظه مراکز حیاتی امریکا همچون پنتاگون و برج‌های دوقلو که مرکز اقتصادی این کشور بودند، مورد حمله قرار گرفت و در عرض چند ساعت، همه هیمنه امریکا فرو ریخت. امریکا نیز برای بازگرداندن ابهت و امنیت اجتماعی به مردم خود، دو جنگ را بر مردم منطقه تحمیل کرد، اما دیدیم که موفق نشد با تروریست‌ها مقابله کند. بعد از 11سپتامبر، ایران هدف اصلی القاعده بود. اما ایران موفق شد قبل از آنکه این گروه بتواند کوچک‌ترین تحرکی داشته باشند، ده‌ها تیم آنان را یک شبه بازداشت کرد، تیم‌هایی که قوی‌ترین نیروهای القاعده نیز در آنان حضور داشتند. در کوتاه‌ترین زمان، بیش از صد نفر از تروریست‌های کارآزموده القاعده در خانه‌های تیمی در تهران و اکثر شهرهای کشور شناسایی و دستگیر شدند. بنابراین، در حالی که امریکا دو جنگ پرهزینه و بی فایده را انجام داد، اما ایران نه تنها بدون کوچک‌ترین هزینه‌ای موفق شد این گروه تروریستی را مهار کند، بلکه بیشترین نفع را از دو جنگ امریکا در عراق و افغانستان برد.

برخی معتقدند که داعش پس از وقوع بحران در سوریه متولد شد. نظر شما چیست؟

پس از خروج امریکا از عراق، این کشور عملاً در اختیار گروه‌های تروریستی قرار گرفت. داعش، محصول این گروه‌های تروریستی تجزیه طلب است که بعد از خروج امریکا، ابتدا در عراق و سپس در سوریه مستقر شدند. اما در این مرحله از حیات تروریسم، این گروه‌ها هدف اول خود را ایران قرار دادند، درحالی که در گذشته یعنی در اوج فعالیت القاعده، ایران هدف دوم آنان بود.

چرا ایران به عنوان هدف نخست آنان مطرح شد؟

پس از آنکه این جریان تروریستی بخش زیادی از عراق را تصرف و بخش‌های زیادی از سوریه را هم تفکیک کرد، به سراسر جهان فراخوان دادند، گروه‌های تروریستی را در این مناطق جمع کردند و یک دولت تشکیل دادند. داعش که خود را «دولت اسلامی عراق و شام» می‌خواند، با این نیروها و با تکیه بر مناطقی که در آشوب عراق و سوریه تصرف کرده بود، یک خلافت اسلامی تشکیل داد و می‌رفت که کل خاورمیانه، عراق و سوریه و بعداً عربستان و جاهای مختلف را در اختیار بگیرد. در این مرحله، این ایران بود که در عراق و سوریه مقابل آنان محکم ایستاد؛ درحالی که عربستان کمک می‌کرد، حتی ترکیه در مقاطعی کمک می‌کرد یا بسیاری از کشورهای غربی به آنان کمک می‌کردند، اما بعد که متوجه اشتباه خود شدند، اینها را به زعم خود به گروه‌های میانه‌رو و تندرو تقسیم کرده و این بار به تروریست‌هایی که میانه‌رو می‌خواندند کمک می‌کردند. این گروه‌های تروریستی بارها و بارها در رسانه‌های خود اعلام کردند که به ایران حمله می‌کنیم. تاکنون نیز ده‌ها گروه تروریستی به ایران اعزام شده بودند که دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی آنان را کشف و منهدم کردند.

ما باید این تلاش‌های منجر به کشف و انهدام این گروه‌ها را ببینیم، آن هم در شرایطی که گروه‌های تروریستی امکانات زیادی دارند و از لحاظ سرزمینی نیز بخش زیادی از خاک عراق و سوریه را در اختیار دارند، در افغانستان حضور عینی دارند و و مدام هم تهدید کرده و مدام علیه ایران اقدام می‌کنند. بنابراین باید بگوییم پیروزی‌های جمهوری اسلامی در شکست این گروه‌ها، به مراتب وسیع‌تر مؤثر و گسترده بوده است. به عبارت دقیق‌تر، ما در حال جنگ با آنان هستیم.

شما درحالی به جنگ ایران علیه داعش اشاره می‌کنید که برخی معتقدند عملیات داعش در ایران، نشان دهنده تغییر فاز این گروه تروریستی نسبت به ایران است، اما شما معتقدید که فاز از ابتدا همین بوده است.

این تغییر فاز آنان نیست، بلکه اتفاقاً فاز پایانی آنان است. داعش در سوریه و عراق نفس‌های آخر خود را می‌کشد و در حال تحمل شکست‌های نهایی خود از جمهوری اسلامی ایران است، می‌خواهند با این اقدامات به خودشان روحیه بدهند. طبیعی است که وقتی دغدغه‌ای به نام حفظ دولت خودخوانده خود نداشته باشند، در منطقه پخش شوند و برنامه‌ریزی آنان برای انجام عملیات تروریستی در ایران وسایر کشورها نیز بیشتر می‌شود. در این شرایط، ممکن است عملیات محدودی در مناطقی داشته باشند، اما این نشان دهنده شروع فاز جدید از سوی آنان نیست، بلکه نشان دهنده پایان کار آنان است.

البته به این معنی نیست که آخرین عملیات آنان است یا اینکه دیگر چنین اتفاقاتی نمی‌افتد، اما این گروه قطعاً در پایان راه خود قرار دارد. تاکنون صدها نفر از این گروه تروریستی، یا پیش از ورود به ایران یا داخل کشور دستگیر شدند؛ چنان که بعد از این عملیات هم به طور گسترده دستگیر شدند. به عنوان شهروندی که نسبتاً با این مسائل آشنا هستم، باید بگویم که در حادثه اخیر، هم سپاه پاسداران در سرکوب داعش در خارج کشور بسیار خوب عمل کرد و هم وزارت اطلاعات در داخل و باید قدردان آنان باشیم. هرچند حادثه‌ای ولو کوچک هم نباید اتفاق بیفتد. این یک جنگ تحمیلی تروریستی است که هم بر ما و هم بر منطقه تحمیل شده است و هدف اصلی آنان نیز ما هستیم. ما آنان را در بیرون از ایران شکست دادیم، به طور طبیعی تلاش آنان برای حملات تروریستی در ایران افزایش می‌یابد، همچنان که در جنگ هشت ساله نیز هر زمان که در جبهه‌ها پیروزی می‌شدیم، صدام شهرهای ما را بمباران می‌کرد تا به نیروهای خود روحیه بدهد، اما آن بمباران‌ها کار مهمی نبود. حوادث تروریستی اخیر تهران نیز به همین صورت است.

عملیات داعش در تهران، به لحاظ نظامی و سیاسی چه جایگاهی دارد؟

کار آنان از نظر نظامی هیچ اهمیتی ندارد. برخی می‌گویند آنان وارد مجلس شدند، درحالی که این طور نیست. آنان فقط وارد بخش اداری مجلس شدند که تردد به آن کار بسیار ساده‌ای است. اینکه نگهبان این بخش را به رگبار ببندند تا وارد شوند، برای هر تروریستی امکانپذیر است. نکته مهم اینکه در جریان به هلاکت رساندن این تروریست‌ها، حتی یک نفر از نیروهای امنیتی ما شهید نشد. همه شهدای این حادثه مربوط به لحظات اول است و بعد از اینکه نیروهای امنیتی وارد شدند، آنان نتوانستند کار دیگری از پیش ببرند، حتی موفق نشدند فرار کنند یا از نیروهای امنیتی ما شهید بگیرند تا در نهایت به هلاکت رسیدند. اگر مشابه این عملیات در هر جای دیگر دنیا اتفاق می‌افتاد، کل کشور متلاطم می‌شد، اما در این حادثه، با فاصله کمتر از صد متر از محل درگیری نیروها با تروریست‌ها، مجلس کار خود را انجام می‌داد. درباره عملیات حرم امام(ره) نیز باید گفت هر کسی می‌تواند به سادگی تا نزدیکی‌های حرم برود و اصلاً کسی بازرسی نمی‌شود.

اما تروریست‌ها وقتی هم که نزدیک حرم شدند، نتوانستند کمربند انفجاری را وارد کنند و همان جا به هلاکت رسیدند. به گمان من، تروریست‌ها عملیات خود را برای 14 خرداد طراحی کرده بودند تا از مردم کشته بیشتری بگیرند و از مردم و امام انتقام بگیرند، اما اینکه چرا با تأخیر انجام دادند، شاید دلایل فنی داشته یا اشتباه محاسباتی داشتند. البته اینها سؤالاتی است که قطعاً سازمان‌های امنیتی برای آنها پاسخ دارند.

اما مردم با توجه به اطمینانی که به نیروهای امنیتی داشتند، اصلاً انتظار وقوع چنین حوادثی را در تهران نداشتند.

اتفاقاً در صحنه حادثه تهران، شاهد بودیم که مردم خیلی عادی با موضوع برخورد کردند. سوابق نشان می‌دهد اگر هر جای دیگری از دنیا چنین حادثه‌ای افتاده، مردم آن مناطق با چه وحشتی روبه‌رو شده‌اند، اما در تهران جز شهروندانی که در صحنه بودند، سایرین واکنشی از خود که حاکی از نگرانی زاید باشد، نشان ندادند. ریشه این امر هم به این مسأله باز می‌گردد که اساساً ایران کشوری نیست که این مسائل برای شهروندانش تازگی داشته باشد. در گذشته مردم، رئیس جمهوری، نخست وزیر، رئیس قوه قضائیه و نزدیک به 15 هزار هموطن خود را در فعالیت‌ها و عملیات‌های تروریستی معاندین از دست دادند. عکس‌العمل مردم نشان داد که مردم به هیچ وجه نترسیدند، آن هم در شرایطی که هدف اصلی گروه‌های تروریستی ترساندن مردم و اعلام وجود و اعمال قدرت بود، اما آنان نتوانستند خللی به وضعیت عادی زندگی مردم و شهر وارد کنند. توصیه‌ام به عنوان یک فردی که تجارب امنیتی دارد، به مردم این است که به شایعات توجه نکنند.

مردم عزیز تردید نکنند این عملیات به دست دشمن ایران یعنی داعش و با هدف سلب امنیت و اعتماد ملی و عمومی انجام شده است. از سویی عملکرد سازمان‌های امنیتی، از قبیل وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران، و نیروی انتظامی، در برخورد قاطع با تروریست‌های داعش، شایسته تقدیر است. به اعتقاد من اگر چنانچه این گروه تروریستی یعنی داعش، 100 عملیات تروریستی طراحی کرده باشد و نیروهای امنیتی ما 70 درصد آن را خنثی می‌کردند، نمره این سازمان‌های امنیتی عالی بود و این در حالی است که می‌بینیم در کشور، تاکنون بیش از 90 درصد علملیات‌های تروریستی این گروه‌های تروریستی خنثی شده است و لذا با این عملکرد، نمره نهادهای امنیتی ما واقعاً عالی است.

باید بدانیم که این حادثه، چپ و راست و اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌شناسد. تروریست‌ها حیات و امنیت ملی ما را مورد تهدید قرار می‌دهند، در این شرایط، همه باید پای کار بیایند و دعواهای سیاسی و سلیقه‌ای خود را کنار بگذارند و در مقابل این تهدیدها متحد باشند. دعواهای سیاسی را باید برای موقع انتخابات نگه داشت. اینجا تنها باید به اتحاد و همبستگی و یکدلی فکر کرد. همچنان که در میان شهدای این حادثه، اصلاح‌طلب، اصولگرا، چپ، راست و شهری و روستایی بوده‌اند. تروریست‌ها دشمن کل ایران و جمهوری اسلامی هستند، آنان دشمن همه منطقه هستند و جز تشکیل خلافت موهوم خود هدف دیگری ندارند و برای رسیدن به این هدف از هیچ جنایتی فروگذار نمی‌کنند.

در کشورهای دیگر داعش مراکز غیرسیاسی همچون فرودگاه‌ها یا میادین را انتخاب می‌کنند، اینجا در تهران مراکز سیاسی را انتخاب کردند؟ به لحاظ زمانی نیز، بفرمایید چرا این عملیات تنها چند هفته بعد از انتخابات صورت گرفت؟

آنان تاکنون ده‌ها گروه را برای کشتار مردم فرستاده‌اند، اما موفق نشدند. اما اینکه چرا این مکان‌ها و چرا این زمان؛ حرم جزو مراکز عمومی و عادی است. اما آن بخش مجلس که مورد حمله قرار گرفت؛ هم بخش اداری است که همیشه جمعیت زیادی در آن حضور دارد، هم ورود به آنجا راحت است و هم بازتاب زیادی دارد. مردم عادی از سراسر کشور در این سالن جمع می‌شوند تا با نمایندگان خود ملاقات کنند؛ چنانکه دیدیم کرد، لر و بلوچ در میان شهدا هستند. هرچند معتقدم که اگر ماه رمضان نبود که به طور طبیعی مسافرت مردم در این ماه کم می‌شود، جمعیت این بخش مجلس بیشتر می‌بود و شهدا نیز می‌توانست بیشتر باشد. بنابراین، این عملیات از نظر نظامی هیچ اهمیتی ندارد، فقط به دلیل اتصال به مجلس، به آن بخش هم مجلس گفته می‌شود، درحالی که آن بخش اداری است. برخی می‌گویند داعش توانست از مجلس ایران فیلم ارسال کند، درحالی که این، بخش اداری است که به دلیل اتصال به صحن پارلمان، اسم آن هم مجلس است، درحالی که امکان فنی وجود نداشت که بتوانند از موانع پیش‌بینی شده عبور کنند و وارد پارلمان شوند. ورود به این بخش به لحاظ نظامی اساساً اهمیت چندانی ندارد و نباید به پای قدرت تروریست‌ها نوشت.

چرا این زمان را برای عملیات خود انتخاب کردند؟

انتخابات اخیر چند ویژگی مهم داشت. نه تنها مشارکت مردم در انتخابات اخیر بالا بود، بلکه اتفاقاً اهل سنت و اقوام ایرانی نیز بیشتر از همیشه و بسیاری از بخش‌های ایران در انتخابات شرکت کردند و دیگر اینکه انتخابات با امنیت کامل برگزار شد. این سه ویژگی انتخابات را به یک پیروزی بزرگ سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران در منطقه تبدیل کرد. آنان می‌خواستند این سه دستاورد را تحت تأثیر قرار دهند. یعنی هم بگویند امنیت نیست و هم با نشان دادن پیوستن چند نفر از اهل سنت ایران به داعش، بگویند اهل سنت با جمهوری اسلامی نیستند و پیروزی بزرگ ملت ایران و مشارکت بی نظیر اهل سنت در این انتخابات را تحت تأثیر قرار بدهند. به همین دلیل بود که علمای اهل سنت، در شرق و غرب کشور، همچون مولوی عبدالحمید در زاهدان، زودتر از هر جای دیگری این اقدامات را محکوم و از نظام پشتیبانی کردند.

یکی از علل موفقیت جمهوری اسلامی در مقابله با گروه‌های تروریستی پیروزی کامل جمهوری اسلامی بر شکاف‌ها و گسست‌های قومی و مذهبی است و پر کردن این شکاف‌ها است. به عبارت دیگر، امروز اهل سنت و اقوام ایرانی، در دفاع از امنیت کشور و جمهوری اسلامی ایران، مشارکت در انتخابات و حمایت از جمهوری اسلامی از سایر شهرهای مرکز مانند اصفهان و شیراز و بسیاری از کلانشهرها جلوتر هستند.

آینده داعش را چطور می‌بینید؟ آیا آنان می‌توانند اقدامات تروریستی دیگری در ایران انجام دهند؟

داعش به‌عنوان یک دولت خودخوانده، عملاً فروپاشیده و ماه‌های آخر حیات خود را در منطقه می‌گذراند. ضمن اینکه تجربه عراق و سوریه، برای همیشه منطقه را از تکرار چنین خلافت خودخوانده‌ای بیمه کرده‌است. اما ممکن است گروه‌ها و دسته‌های باقی مانده از آنان در جاهای دیگر آتش جنگ راه بیندازند. بنابراین، تا مدت‌ها ناامنی در منطقه خواهد بود. زیرا وقتی لانه زنبور متلاشی شد، زنبورهای تروریست همه جا پخش می‌شوند. اما در ایران، اوج اقدام داعش در کشور ما، همین بود که اتفاق افتاد.