اینک آخرالزمان؛ سناریوهای احتمالی بحران کره شمالی و آمریکا
آمریکا و کره‌شمالی تاکنون بر موضع بازدارندگی دوجانبه پافشاری کرده‌اند، این موضوع توانسته است از ایجاد دشمنی‌های جدید جلوگیری کند، اما نتوانسته است عزم کره‌شمالی را برای حرکت به طرف قابلیت‌هایی که آمریکا و اروپا را تهدید می‌کند، سست کند.
یک میلیون نفر از جمعیت ۲۵ میلیون‌نفری کره‌شمالی در ارتش این کشور فعالیت کرده و نزدیک به ۷ /۷ میلیون نفر نیز به عنوان سرباز ذخیره به حساب می‌آیند. کیم جونگ اون، رهبر تحصیل‌کرده در غرب کره‌شمالی در آغاز ۳۰سالگی‌اش و در حالی که «اقدامات بی‌پروایانه» آمریکا در قبال جنگ در کشورهای دیگر را سرزنش می‌کرد، سه آزمایش از پنج آزمایش هسته‌ای کشورش را انجام داد. کره‌شمالی که به نظر می‌رسد شش تا ۲۰ کلاهک هسته‌ای داشته باشد، این سلاح‌ها را «شمشیر ارزشمند عدالت» در برابر متجاوزان نامید و به این نکته اشاره کرد که رژیم‌های عراق و لیبی پس از دست‌کشیدن از سلاح‌های هسته‌ای سرنگون شده‌اند. البته سلاح‌های هسته‌ای تنها نگرانی موجود در کره‌شمالی نیست: دیده‌بان سازمان ملل در سال ۲۰۱۴ رژیم کیم را به نقض حقوق بشر در مقیاسی بی‌نظیر در جهان معاصر متهم کرده است.
نه سیاست هویج (کمک در قبال امتیازات) و نه سیاست چماق (تحریم‌های بین‌المللی و اقدامات نظامی) برنامه هسته‌ای کره‌شمالی را برای همیشه متوقف نخواهد کرد. بر اساس اظهارنظر منتقدان و به‌خصوص ترامپ، چین، بزرگ‌ترین شریک تجاری کره‌شمالی و تامین‌کننده اکثر انرژی و مواد غذایی این کشور، می‌تواند تحریم‌های موثرتری را اعمال کند. در این رابطه، چین می‌ترسد که در صورت فروپاشی دولت کره‌شمالی، میلیون‌ها نفر از پناهندگان وارد خاک این کشور شوند. در حالی که کره‌جنوبی و آمریکا برای مواجهه نظامی با کره‌شمالی مسلح به سلاح هسته‌ای آمادگی کافی را ندارند، واقع‌گرایانه‌ترین گزینه احتمالاً تشدید تحریم‌های اقتصادی یا امیدوار بودن به سقوط سلسله کیم (به دلیل بیماری کیم‌جونگ اون یا درگیری سیاسی داخلی) باشد. کیم چندین مشاور ارشد خود را اعدام کرده و نگرانی‌ها در خصوص اعمال ناسنجیده او به اوج خود رسیده است. برادر ناتنی او در ماه فوریه در مالزی به قتل رسید. برخی تحلیلگران معتقدند، فروپاشی کره‌شمالی با سلاح هسته‌ای بسیار خطرناک‌تر از یک کره‌شمالی باثبات با زرادخانه هسته‌ای خواهد بود. علاوه بر این، یکی از مقامات ارشد کره‌شمالی که از این کشور فرار
کرده اعلام کرده، این کشور به هیچ قیمتی از سلاح‌های هسته‌ای خود دست نمی‌کشد، حتی اگر ۱۰ هزار میلیارد دلار به این کشور پیشنهاد شود.
فرصتی برای چین
آمریکا و کره‌شمالی تاکنون بر موضع بازدارندگی دوجانبه پافشاری کرده‌اند، این موضوع توانسته است از ایجاد دشمنی‌های جدید جلوگیری کند، اما نتوانسته است عزم کره‌شمالی را برای حرکت به طرف قابلیت‌هایی که آمریکا و اروپا را تهدید می‌کند، سست کند. ترامپ امیدوار است با ایجاد حالتی مبهم و غیرقابل پیش‌بینی در وضعیت موجود و فشار بر دولت چین تغییر ایجاد کند. نشانه‌هایی از موثر بودن این روش نیز مشاهده می‌شود. یکی از رسانه‌های نیمه‌رسمی چین اعلام کرد چین می‌تواند در این راستا انتقال نفت به کره‌شمالی را محدود کند. اما چرا چین باید از وقوع جنگی خانمان‌سوز جلوگیری کند؟
سناریوهای احتمالی
بدون شک توان نظامی کره‌شمالی در مقایسه با ایالات متحده یک شوخی به حساب می‌آید. بیشتر تجهیزات نظامی این کشور مربوط به زمان جنگ جهانی دوم است، بنابراین در صورت درگیری رودررو، این کشور شانس چندانی برای پیروزی بر ارتش قدرتمند ایالات متحده نخواهد داشت. در واقع موضوعی که مساله را پیچیده کرده این است که در دو سوی این دعوا دو فرد غیرقابل‌پیش‌بینی قرار دارند. در این میان استقرار موشک‌های «تاد» آمریکا و تشکیل گروه ویژه ترور برای ترور رهبران کره‌شمالی و آماده‌باش نظامی همگی نشان می‌دهد که کره‌جنوبی به‌دنبال وارد آوردن ضربه‌ای اساسی بر پیکر همسایه شمالی و کاستن از تهدیدات این کشور و در نهایت هموار کردن راه اتحاد است. این ضربه نیز از طریق آمریکا وارد می‌شود و در صورت تداوم خطر ممکن است تیم‌های ترور کره‌جنوبی دست به عملیات بزنند. اما حوادث دیگری نیز ممکن است به وقوع بپیوندد. سناریوهایی که مرور آنها خالی از لطف نخواهد بود.
سناریوی 1- کره‌شمالی به اشتباه تصور کند که آمریکا قصد حمله به آنها را دارد و کیم جونگ اون، حرکتی احمقانه انجام دهد.
بزرگ‌ترین معمای این سناریو این است که کره‌شمالی در صورت حمله آمریکا، هیچ چیزی برای از دست دادن نخواهد داشت و کیم جونگ اون در نهایت همانند معمر قذافی در لیبی یا صدام حسین در عراق رفتار خواهد کرد. با این تفاوت که برخلاف قذافی و صدام، کیم واقعاً به سلاح‌های هسته‌ای مجهز است و تا به حال چندین بار به صورت آزمایشی موشک‌های هسته‌ای را امتحان کرده است. در واقع، کاری که آنها انجام خواهند داد هدف قرار دادن پایگاه‌های هوایی و اهداف دیگری است که آمریکا احتمالاً از آنها برای حمله استفاده خواهد کرد. تئوری کره‌شمالی از روز اول در قبال جنگ احتمالی با آمریکا این بوده که اگر از سلاح هسته‌ای در ژاپن یا کره‌جنوبی استفاده کنند، خسارات به قدری شدید خواهد بود که آمریکا از تهاجم صرف نظر کند. اما برای اینکه چنین رویکردی موثر باشد، کره‌شمالی باید اول حمله هسته‌ای انجام دهد و همه می‌دانند حمله اتمی تا چه حد می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
سناریوی 2- تحریک‌های کره‌شمالی، پاسخ کره‌جنوبی را در‌پی داشته باشد.
کره‌شمالی همواره کشورهای دیگر را تحریک می‌کند. برای مثال در سال 2010، آنها یک کشتی کره‌جنوبی را غرق کرده و یک جزیره را بمباران کردند. سال گذشته، مین‌گذاری آنها در منطقه غیرنظامی مرزی (DMZ) باعث شد یک سرباز کره‌جنوبی پاهای خود را از دست بدهد و اقداماتی از این قبیل. بنابراین آنها به‌طور مداوم محدودیت‌ها را آزمایش کرده و به طور مداوم کشورهای دیگر را تحریک می‌کنند. اما تا به کی این اقدامات بدون پاسخ خواهد ماند. در این سناریو تحریک‌های کره‌شمالی باعث می‌شود تا سرانجام کره‌جنوبی از کوره در رفته و پاسخی کوبنده به آنها بدهد. کره‌جنوبی توانایی واکنش به تحریک‌های کره‌شمالی را دارد اما آنها نسبت به حمله هسته‌ای وحشت دارند. آنها در حال توسعه موشک‌های کروز و بالستیک با هدف کشتن کیم‌جونگ اون هستند. مقامات کره‌جنوبی بر این باورند که با حذف کیم، دیگر کسی نیست تا فرمان پرتاب سلاح‌های هسته‌ای را بدهد. اما اگر اقدام به قتل آنها ناکام بماند، اوضاع به کل تغییر می‌کند.
سناریوی 3- دولت ترامپ وارد جنگی پرهزینه شود.
این سناریو همانند اتفاقی است که در سال 2003 برای عراق افتاد. تصور کنید ترامپ پس از اینکه تاکید دارد شرایط تحت کنترل است به وسیله کره‌شمالی تحقیر شود: او می‌گوید کره‌شمالی محاصره شده است و کره‌شمالی در پاسخ به او حملات جسته‌وگریخته‌ای انجام می‌دهد. در نهایت، دولت آمریکا به این نتیجه می‌رسد که تغییر رژیم تنها گزینه موجود است. پس اوضاع از این قرار خواهد شد که ترامپ تصمیم می‌گیرد تا نیروهای خود را در منطقه جمع کرده و با کمک متحدانش و اجازه از کنگره به کره‌شمالی حمله کند. در این صورت جنگ سختی گریبانگیر آمریکا خواهد شد. در چنین حالتی ترامپ ممکن است همان اشتباه بوش را تکرار کند، او معتقد بود به راحتی عراق را تصرف خواهد کرد اما اوضاع بسیار سخت‌تر بود.
سناریوی ۴- تلاش کره‌شمالی برای مجهزشدن به سلاح هسته‌ای در نهایت منجر به یک رقابت تسلیحاتی با ژاپن شود.
در حال حاضر رقابت شدیدی در زمینه موشک‌های کروز در آسیا وجود دارد. نه‌تنها چین دارای موشک‌های کروز متعددی است بلکه کره‌جنوبی و تایوان نیز به این سلاح مخرب مجهزند. کره‌شمالی موشک‌های بالستیک را در پایگاه‌های موشکی خود دارد. تنها کشوری که هنوز وارد این رقابت تسلیحاتی نشده ژاپن است. اما شواهد نشان می‌دهد شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن به دنبال خرید موشک‌های زمین به هوای تام‌هاوک از ایالات متحده است، خرید این تجهیزات موشکی، قابلیت‌های دفاعی ژاپن را تقویت کرده و هشداری برای چین و کره‌شمالی به حساب می‌آید. پرسشی که به وجود می‌آید این است: آیا تحریک‌های تهاجمی کره‌شمالی در نهایت ژاپن را به سمت تجهیز نظامی سوق می‌دهد؟ این شاید پاسخ قابل پیش‌بینی ژاپن به تحریک‌های کوچک کره‌شمالی باشد. اما این تجهیز نظامی ژاپن می‌تواند با ایجاد عواقب مخرب، منطقه را به شدت بی‌ثبات کند.
سناریوی ۵- رژیم کره‌شمالی از درون فروپاشیده و یک کشور شکست‌خورده ایجاد شود.
اگر دولت شروع به فروپاشی کند، یادآور فجایع وحشتناک دهه ۹۰ خواهد شد، زمانی که قحطی و بیماری سراسر کشور را در‌برگرفته بود. اما این سناریو نیاز به یک گروه مسلح قدرت‌طلب خواهد داشت، و برای ایجاد چنین گروهی، کره‌جنوبی،آمریکا، چین و کشورهای دیگر می‌توانند ایفای نقش کنند. کره‌شمالی در صورت فروپاشی شباهتی به آلمان شرقی نخواهد داشت، سرنوشت کره‌شمالی احتمالاً مانند بوسنی، لیبی یا سوریه خواهد شد و این موضوع به معنای جنگ‌های نیابتی و خلأ قدرت خواهد بود. اگر رژیم سقوط کند، یک نفر باید به داخل کشور نفوذ کرده و امنیت سلاح‌های هسته‌ای را تضمین کند، موضوعی که کار ساده‌ای نخواهد بود. هرچند این یک سناریوی غیرمحتمل است ولی بازهم امکان تحقق آن وجود دارد. کره‌شمالی رژیم بسیار بی‌ثباتی دارد و قطعاً فروپاشی دولت را نمی‌توان رد کرد.
آیا جنگ آخرالزمان در می‌گیرد؟
به نظر می‌رسد با ناکامی کره‌شمالی در آخرین پرتاب موشک خود، سایه جنگ برای مدتی از سر شرق آسیا دور شده باشد. اما با توجه به حضور ترامپ در یک‌سو و کیم در طرف دیگر، مطمئناً این شرایط برای همیشه پایدار نخواهد ماند. هر دو طرف رفتاری تحریک‌برانگیز را در دیپلماسی خارجی خود در پیش گرفته‌اند: ژنرال کره‌شمالی مدعی است که این کشور می‌تواند تمامی دشمنان خود را شکست دهد و ترامپ نیز در توئیتی اعلام کرد کره شمالی دنبال دردسر می‌گردد. کره‌شمالی به خاطر توئیت‌های تحریک‌برانگیز ترامپ جنگ را آغاز نخواهد کرد، اما ممکن است جواب این توئیت‌ها را با اقدامات فتنه‌انگیز دیگری بدهد. در این صورت تمامی گزینه‌های پیش‌روی ترامپ بسیار فاجعه‌بار خواهد بود. این موضوع از سال ۱۹۹۴ بسیار مشخص بوده است، زمانی که دولت کلینتون جنگی پیشگیرانه برابر کره‌شمالی را در پیش گرفت. CIA با در نظر گرفتن عواقب این بازی جنگی به این نتیجه رسید که حتی یک جنگ معمولی و حمله هوایی از سوی کره‌شمالی منجر به کشته شدن میلیون‌ها نفر از مردم کره‌جنوبی خواهد شد. این نگاه منطقی هم‌اکنون بسیار ارزشمند است. در حال حاضر کره‌شمالی دارای سلاح هسته‌ای است و قادر خواهد بود این
سلاح را دست‌کم تا ژاپن پرتاب کند.
جنگ، بدترین نتیجه ممکن برای این بحران است. جنگ موجب ویرانی غیرقابل تصوری شده و به شدت به اقتصاد جهانی آسیب خواهد زد. البته این موضوع بدان معنا نیست که راه‌حلی مناسب با خسارت کم وجود ندارد. کره‌شمالی از ترساندن دیگران با سلاح هسته‌ای دست برنخواهد داشت. هر زمان که بمب‌های آمریکایی بر سر کشوری دیگر فرود می‌آید، پیونگ‌یانگ بیشتر به قدرت تسلیحاتی آمریکا پی می‌برد. کره‌شمالی شاید تنها در ازای تامین تمامی نیازهای این کشور به تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای خود متقاعد شود. این یک حالت ایده‌آل نیست ولی همین موضوع نیز نیاز به همکاری چین دارد. هر دو طرف به دنبال فریب دیگری هستند و یک لحظه نیز به یکدیگر اعتماد نخواهند کرد. با وجود این، به قول وینستون چرچیل، وراجی بهتر از جنگ است.
ارسال نظر