۵ هزار هكتار از باغات تهران به برج تبديل شد

روزنامه اعتماد: مشكلات محيط‌زيستي تهران به عنوان پايتختي با ١٢ ميليون جمعيت، ‌زياد و در هم تنيده است، ‌آنقدر كه مديريتي كارآمد شايد بتواند گره‌ها را دانه دانه بگشايد و قدم به قدم جلو برود. اما مديريت كردن اين پيچيدگي‌ها و انبوه مشكلات كه ريه شهر را تنگ‌تر مي‌كند و شيره سفره‌هاي زيرزميني‌اش را مي‌كشد، ‌نياز به برنامه‌اي مدون و علمي دارد.

شهردار تهران كه يكي از نامزدهاي رياست‌جمهوري است، ‌در مناظره جمعه گذشته اعلام كرد مديريتش بر تهران محيط‌زيستي هم بوده و با اشاره به احداث زباله‌سوز و توليد برق از آن، ‌سعي بر صحه گذاشتن بر نگاه محيط‌زيستي‌اش در كلانشهر تهران داشت. عدم تفكيك زباله از مبدا، ‌قطع درختان كهنسال چند صدساله و كاشت نهال‌هاي نوپا به جاي آنها در پروژه كمربند سبز تهران و برج‌سازي‌هاي بي‌حد و حصر، ‌مسائلي بود كه جهانگيري و روحاني با اعلام آنها تاكيد داشتند كه شهرداري ١٢ ساله قاليباف‌، ‌فاقد نگاه محيط‌زيستي به شهر بوده است.

مشكلاتي كه شهر تهران با آنها به لحاظ محيط‌زيستي دست و پنجه نرم مي‌كند، ‌از نگاه‌ها دور نيست. آلودگي هوا، ترافيك انبوه، ‌قطع درختان و باغات و معضل پسماند از مواردي است كه مديركل دفتر مشاركت‌هاي مردمي سازمان حفاظت محيط زيست، در گفت‌وگو با «اعتماد» به آنها پرداخت. محمد درويش در اين خصوص گفت: يكي از مهم‌ترين مشكلاتي كه در تهران به وجود آمده كه از آن به بدهكاري اكولوژيكي تعبير مي‌كنند، ناشي از اين است كه متاسفانه ما ظرفيت برد تهران را در جانمايي مسكوني، خدماتي و صنعتي رعايت نكرديم.

اگر در تهران ميزان نشست زمين به ٦ سانتيمتر در برخي مناطق جنوبي شهر افزايش يافته، نشان‌دهنده اين است كه تهران با بدترين شرايط از منظر اكولوژيك روبه‌رو بوده. ما فقط از لحاظ نشست زمين تا ٩٠ درصد با شرايط بحراني روبه‌روييم. اطلاعاتي كه به دست آورديم نشان مي‌دهد در غرب تهران از درياچه آزادي تا وردآورد بين ٧ تا ١٧ مترسطح آب زيرزميني پايين رفته، اين در حالي است كه در همان منطقه، بزرگ‌ترين ساخت و سازها و مجتمع‌ها و برج‌ها را ساخته‌ايم. اين مساله نشان‌دهنده اين است كه تبعات جبران‌ناپذيري براي همان ساخت و سازها به وجود مي‌آيد.

تهران، ‌پرترافيك‌ترين شهر دنيا

او با اشاره به ترافيك تهران افزود: تهران با بحران شديد ترافيك روبه‌رو است. طبق بررسي جامعي كه يك موسسه معتبر بين‌المللي وابسته به سازمان ملل انجام داده، تهران؛ پرترافيك‌ترين شهر جهان شناخته شده. به طور متوسط هر شهروند تهراني روزانه ٢ساعت و ٣٣ دقيقه از وقتش را در ترافيك از دست مي‌دهد. شهر بعدي لس آنجلس است كه يك ساعت و ٢٠ دقيقه وقت شهروندانش در ترافيك از دست مي‌رود. اين مساله براي ما كه جامعه‌اي فرهنگي هستيم غم‌انگيز است. هر تهراني ٢١ دقيقه وقت دارد تا با خانواده‌اش باشد، اما بيش از ٢ ساعت و نيم وقتش با ترافيك تلف مي‌شود. براي حل ترافيك، شهرداري بدترين راه را انتخاب كرد و به سمت ساخت بزرگراه و تونل‌هاي بيشتر رفت. صدر را دو طبقه كرد، تونل و تقاطع غيرهمسطح بيشتري ساخت و چراغ سبز نشان داد براي اينكه مردم با خودروهاي‌شان در شهر ويراژ بدهند.

در حالي كه به جاي خودرو محوري، بايد به سمت آموزه‌هاي انسان‌محور مي‌رفت، به سمت اينكه هزينه استفاده از خودروي شخصي انقدر بالا برود كه مردم خودشان گزينه‌هاي ديگر را انتخاب مي‌كردند. از ٢/١٧ ميليون تردد روزانه، فقط ١٣ درصدش با مترو انجام مي‌شود. پرسش اصلي اين است كه شهرداري چگونه مي‌تواند با ١٠ هزار و ٢٠٠ ميليارد تومان تونل نيايش و صدر را بسازد اما نمي‌تواند همان را خرج گسترش حمل و نقل ريلي كند در حالي كه مي‌توانست ٤٠٠ ميلياردش را صرف ساخت مسيرهاي ايمن دوچرخه‌سواري يا مسيرهاي ايمن پياده‌روي كند.

به سمت تجهيز ناوگان اتوبوس و مترو برود تا شهر از آلودگي صوتي خلاص شود؛ شهري كه به‌شدت دارد از آلودگي صوتي رنج مي‌برد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد آلودگي صوتي زير پل سيدخندان ٨٢ دسي بل و اتوبان كرج ٩١ دسي بل ثبت شده در حالي كه حداكثر توان تحمل آلودگي صوتي ٦٠ تا ٦٥ دسي بل است. كمترين عارضه آلودگي صوتي كندذهني كودكان است، ناراحتي‌هاي گوارشي، پرخاشگري و عدم تحمل است. چرا تهران به يكي از نزاع خيزترين شهرهاي دنيا تبديل شده است.

ضرورت حركت به سمت آموزه‌هاي مدرن شهرسازي بحث ديگري است كه درويش به آن پرداخت. او در اين خصوص گفت: ما به سمت آموزه‌هاي مدرن شهرسازي نرفتيم، كاري كه در وين، اسلو و آمستردام اتفاق مي‌افتد. آنها هم مي‌توانستد به سمت ايجاد بزرگراه‌هاي بيشتر، توليد خودروها و سوخت فرامدرن بيشتري بروند، اما فهميدند اين، نمي‌تواند مشكل‌شان را حل كند. اينها همه مجموعه‌اي از مسائلي است كه وقتي كنار بحران جدي زباله در تهران بگذاريم، پررنگ‌تر مي‌شود. ما توانستيم تنها ٧ درصد از ٧٥٠٠ تن زباله را تفكيك از مبدا كنيم، اين رقم بسيار ناچيز است.

از اين ٧٥٠٠ تن فقط ٢٠٠ تنش وارد زباله سوز چيني غيراستانداردمان مي‌شود. فقط ٢٠ درصد زباله‌ها دارند بازيافت مي‌شوند، چون تفكيك از مبدا صورت نگرفته، زباله‌هاي بازيافت‌شده هم نتوانسته‌اند تاييديه موسسه تحقيقات خاك و آب جهاد كشاورزي را بگيرند و در كشاورزي مورد استفاده قرار گيرند. به گفته درويش، به اين مشكلات، بايد تغيير كاربري ٥ هزار هكتار از باغات تهران و تبديل‌شان به برج، تحت مصوبه «برج باغ» را هم اضافه كنيم. تصاوير ماهواره‌اي نشان مي‌دهند پهنه ٧٠٠ كيلومتر مربعي كه نامش تهران است در اين سال‌ها بيش از ٧٠ درصد پوشش گياهي‌اش را از دست داده است.

شورا و شهرداري هيچ‌وقت نگاه محيط زيستي نداشتند

محمد حقاني، ‌رييس كميته محيط زيست شوراي شهر تهران نيز، ‌وضعيت محيط زيست تهران را اسف‌بار خواند و به «اعتماد» گفت: من هيچ‌وقت نگاه شهرداري و شوراي شهر را نگاه زيست محيطي به شهر نمي‌دانم. شهري كه زماني درختان و باغاتش چنان اسم به در كرده بود كه به نام چنارستان مي‌شناختند و اكثر باغات جنبه اقتصادي داشتند در واقع اين صاحبان اين باغات به باغداري و كشاورزي مشغول بودند، متاسفانه به علت برنامه‌ريزي‌هاي غلط و عدم مديريت و راهبردهاي غلط، اكثر باغات تهران از بين رفت. متاسفانه بايد بگويم طرح «برج باغ»ها كه قرار بود ٣٠ درصد سطح اشغال بدهند و از نخستين سال شوراي دوم به تصويب رسيد، طرحي نابجا و غلط و ضد محيط زيستي بود، حتي آن ٣٠ درصد هم اجرا نشد. قرار بود شهرداري اين مصوبه را كه ٣٠ درصد از باغ را در بخشي كه فاقد درخت است اشغال كند و بقيه باغ و درخت‌هايش را نگه دارند، اجرا كند.

شهرداري همين طرح ناقص را كه اشكالات فراواني داشت، اجرا نكرد در بعضي جاها ٤٥ تا ٥٠ درصد سطح اشغال داشت و در جايي حتي صددرصد سطح اشغال. خيلي جاها شاهد اين اتفاق بوديم كه مالك از اول آمده بود باغ را كاملا خاكبرداري كرده ‌بود. حقاني همچنين اتوبان‌سازي را عملي ضد محيط‌زيست دانست و گفت: در دنيا خيلي‌ها بودند اين مشكل را داشتند اما حل كردند. بر اساس تعداد خودروهايي كه داريم اتوبان مي‌سازيم و در واقع از مردم درخواست مي‌كنيم كه با ماشين تك‌سرنشين به خيابان‌ها بيايند. ساخت پل، اتوبان و خيابان‌هايي كه مردم را به آوردن ماشين شخصي تشويق مي‌كند.

به جاي اينكه طرح حمل و نقل عمومي و زيرساخت‌هاي آن را افزايش دهيم، وسايل انبوه‌بر در اختيار مردم بگذاريم كه از سوخت پاك استفاده مي‌كنند، حمل و نقل ريلي با اولويت مترو بسازيم، اتوبان و پل ساختيم. به گفته حقاني، ‌يك پنجم متروي تهران را هم هنوز در حال حاضر نداريم. اتوبوس‌هاي‌مان بايد ١٠ تا ١٢ هزار دستگاه باشد، در حالي كه ٧ هزار تاست و نيمي از آنها هم فرسوده و آلاينده‌اند. از ٤، ٥ ميليون خودرو و ٢، ٣ ميليون موتوسيكلت كه نه برقي‌اند، نه هيبريدي و نه انژكتوري كه همه‌شان كاربراتوري‌اند، ٦ تا ٧ برابر يك خودروي معمولي آلودگي دارند. در خصوص از بين رفتن باغات شهر بايد بگويم مثلا در خيابان وليعصر چند درخت از بين رفته، چند تا از آن ٥٠ هزار درخت قبل باقي مانده. به سختي شايد ٦ هزار درخت باشد. نگهداري شهر در معرض تهديد و تخريب است.