مردم حرکت بدن کاندیدا را هم تحلیل میکنند
یکی از مجریان پیشکسوت صداوسیما می گوید اگر مجری مناظرههای انتخابات سال ۸۸ بود، قطعا جوگیر و هیجانزده میشد و عنوان میکند اگر روزی مجری برنامه انتخاباتی شود اولین سوالش از کاندیداها یک بیوگرافی بیپروا خواهد بود.
هرقدر به روزهای برگزاری انتخابات نزدیکتر میشویم، بحث شیوه تولید و پخش برنامههای انتخاباتی مهمتر میشود. مقولهای که در مشارکت بیشتر مردم برای حضور در انتخابات تاثیر بسزایی دارد. محمدجعفر خسروی یکی از مجریانی است که در برنامههای محتلف به گفتوگو با سیاستمداران پرداخته و از جمله افرادی است که میتوان با او درباره ساختار یک برنامه خوب انتخاباتی صحبت کرد. با این مجری گفتوگوی مفصلی انجام دادهایم که بخش مربوط به انتخابات و برنامههای انتخاباتی آن را در ادامه میخوانید و بخش دیگر این مصاحبه در روزهای آینده منتشر می شود:
سنم، سن محافظه کاری است
شما یکی از مجریهای خوب سیما هستید ولی گویا کمی محافظهکارید. درست است؟
خسروی: بله. من سنم، سنم محافظهکاری است و سن تندرویهایم گذشته است.
یعنی دورههای قبل تندوری هم میکردید؟
خسروی: بله. صادقانه بگویم ما در تلویزیون در دولت دو دوره قبل برای بازگویی برخی از عناوین و اشارات و جملات و حرفهایی که میتوانست ایهامی از نقد و کنایه و نظیر این باشد، دستمان بیشتر باز بود و همینها ایجاد فضای تنفس رسانهای برای مخاطب باشد والا با حرف یک گوینده نه وزیری عوض میشود و نه وکیلی و نه یک مواجهه تند و تلخ اجتماعی ایجاد میشود. اتفاقاً این تدابیر تعمیم پیدا میکند که برخی از حرفها را میشود گفت و بدیهی است که حرفهای ما به اندازه حرفهای مقامات رسمی اهمیت پیدا نمی کند.
البته اسم این حرفها تندوری نیست، نقد است...
خسروی: اگر اسم من را میگذارید محافظهکار، اینها میشود تندروی. در آن دوره ما از این حرفها راحتتر میگفتیم و احساس میکنم نسبت به سازمان صداوسیما شکیبایی بیشتر بود. امروز سازمان همان سازمان است، آدمها همان آدمها هستند، ولی به نظرم ناشکیباییهایی در بیرون بیشتر بود، بهتر بگویم و امیدوارم این ناشکیباییها حل شود.
فضای امروز فضای سوء تفاهم است
یعنی تلویزیون تحت فشار بیشتری از بیرون است؟
خسروی: اگر شما درباره تلویزیون میپرسید باید بروید با رئیس تلویزیون صحبت کنید. من راجع به خودم صحبت میکنم. وقتی ما پشت میکروفون حرفهایی میزنیم بازخوردهایی به ما برمیگردد، این بازخوردها در یک مقاطعی حتی بهتر بگویم در امتداد دولت نهم هم بهتر بود. هر چه پیش رفتیم به نظر آمد فضا، فضای سوءتفاهم شده و این فضا ما را به خویشتنداری وا داشت. وقتی تو میگویی الف، طرف چیز دیگر به ذهنش متبادر میشود، وقتی تو نمیتوانی تبادل پیام خودت را مدیریت بکنی و از بازخورد تبادل پیام خودت در امان نیستی همانا بهتر است که نگویی و با مراقبت بگویی و خویشتندار بگویی. چون مهمترین ثمره برخی از این کنایات و اشارات احساس فضای منبسط اجتماعی و رسانهای است والا اینها کارکرد مخرب یا مولد آنچنانی دیگری ندارد. ما رابطه دو طرفه داریم، این بازخوردهابرمیگردد.
شما در جای حساسی ایستادید. شما یک شخصیت حقیقی دارید و یک شخصیت حقوقی، آیا هر کسی میتواند در این قامت بایستد؟ و این حرفها را بزند و نقد بگوید؟
خسروی: اصلاً من برای ماجرای اجرا چنین قامتی قائل نیستم. قضاوت کار حساسی است، معلمی، کار حساسی است. منتها اینکه شما کدام را بر دیگری مقدم بدانید و حساسیتش درک شود اینها با هم فرق دارد. براین اساس مبتنی بر آداب تحلیل جامعه ما، بله مجریگری کار حساسی است. نسبت این حساسیت را چه چیزی ایجاد میکند؟ بازخوردها، اگر این بازخوردها توام با شکیبایی و خویشتنداری، حسنظن، بعد احساس میکنید نه اینقدر هم کار حساسی نیست. همین که میگوییم این کار، کار حساسی است، مثل رفتن روی قله از سنگوارههای یخی حرف بزنیم. نباید اینگونه باشد.
خب مخاطب دارد؟
خسروی:مگر مخاطب چیست.
منظورم این است که نسبت بحث منافع ملی و پیامدهی مجری و انتقال پیام مجری خیلی مهم اس ت.
خسروی: من نمیگویم کار بیاهمیتی است، کار مهمی است و میگویم اینقدر نباید حساس باشیم.
برنامه انتخاباتی را با کمال میل انجام میدهم
برنامه انتخاباتی بدهند انجام میدهید؟
خسروی: بله. با کمال میل. من پیش از این هم در شبکه چهار این کار را انجام دادم. ما یک وظایفی داریم به عنوان مجری که باید آنها را انجام دهیم. من اهل غربالگری هستم. شاخصم این است که کاری که نمیتوانم انجام ندهم. من مهارتی که آقای شهریاری در بعضی از برنامههای تلویزیون دارد، ندارم. اصلاً به من نمیآید و نمیتوانم مثل او بخندم و این یک مهارتی است برای ایشان پس کار ایشان را انجام نمیدهم. درباره برنامههای سیاسی و انتخاباتی قطعاً با علاقمندی این کار را انجام میدهم. انتخابات یک امتیاز است برای ایران همانطور که انقلاب یک افتخار برای ایران است، همانطور که باید با چنگ و دندان نگهش داریم، و در تکمیل و تصحیح و تعالی آن بکوشیم و اینها جزء اعتقادات من است و کسی هم از بیرون نمیآید ویرایش و پیرایش کند. ما خودمان میسازیم، خودمان تصحیح میکنیم و خودمان تعالی میبخشیم، آزمون و خطا برای خودمان است و به خاطر همین و مبتنی بر این نگاه بله هستم.
ولی هوشمندی این است که آنها غربالگری نکنند، مدیر بهرهبردار و مدیر تولید یا مدیر رسانهای فقط برای این کارکرد به سراغ برخی آدمها نیاید. نگاه اگر جزیرهای باشد نیروی عامل خودش از کارکرد خودش خارج میکند. و میشود آدمهای خاص برای کارکرد خاص، آن وقت میشود تابلو و لوگو و اینگونه نباید باشد. به نظر من همه آدمهای رسانه به طور قهری در مورد انتخابات باید به سهمی فعال باشند. چون انتخابات موضوع موسمی نیست. طی چهار سال گذشته مدام آدمها به هم گفتند شما رای دادید شما رای ندادید؟ شما به فلانی رای دادید؟ این یعنی انتخابات همیشه است. این خیلی خوب است.
انتخابات یک موضوع همیشگی و همگانی است و در رسانه هم انتخابات یک موضوع همگانی است.
وقتی نقصانی پیش میآید به همه گزینه ها فکر میکنیم الا سهم خودمان
البته برای برخی از مجریان هم یک نوع پز محسوب میشود که من برنامههای انتخاباتی اجرا نمیکنم.
خسروی: برائت جستن در ما ایرانیها نه فقط در این موضوع نسبت به خیلی چیزها عادت شده مثل اینکه وقتی یک نقصانی پیش میآید به همه گزینهها فکر میکنیم الا سهم خودمان. به جستجوی مقصر میگردیم، گذشتگان را به آسودگی محل انباشت اتهامات خودمان قرار میدهیم. عادت ما شده، اما از چه چیزی میخواهیم برائت بجوییم؟
انتخابات دو بخش دارد یکی مدیریت سامانه انتخابات است که بخشی از آن گزینههای پیشنهادی جامعه هستند و یکی اقبال عمومی است. قطعاً نسبت به هم تاثیر مثبت دارند، هر چه گزینهها بتوانند افکار عمومی را به خودشان بیشتر جذب کنند، اقبال عمومی بیشتر خواهد بود، رابطه مستقیمی دارد. اما کیفیتبخشی ماجرای انتخابات چون بحث کمیتبخشی یک موضوع در مورد انتخابات است چون ماجرای انتخابات ماجرای کمیتگرا است، اما کیفیتبخشی مهمتر است. اما در حوزه کمیتبخشی قضیه سهم خودمان را به عنوان شهروند انجام میدهیم.
دوره قبلی شما در برنامههای انتخاباتی بودید؟
خسروی:نه؛ گفتوگو نداشتم. دوره قبل آقای پورحسین بودند.
برنامههای مستقل چطور؟
خسروی: برنامه روز از نو را داشتیم. و به طور عام در مورد انتخابات کار کردیم و یکی از خوشحالیهای من این است که ما در آن دوره بعد از انتخابات کار کردیم. یعنی دچار سکوت و سرگردانی نبودیم و به طور مشخص چهارشنبه بعد از انتخابات، من یک پلاتو گفتم که بداحه میگفتم و حس شخصی من است و دیگران هم آن را میدیدند. گفتم «به نظر میآید در یک نگاه سرانگشتی آمار آرای مورد ادعای همه نامزدها را اگر با هم جمع بزنیم، از جمعیت رایدهندگان بیشتر میشود.» و این یک سوال است از میان اعداد اعلام شده و تعداد ادعا شده تفاوت وجود دارد. و بعد هم نقلهایی در مورد ماجرای اتفاقات خیابانی بود، نقلهایی بود که گاهی اوقات ضد و نقیض بود. تا اینکه مقام معظم رهبری در یکی از نماز جمعهها سخنرانی کردند و همین سخنان برای من مبنا شد تا به امروز.
اگر برخی سکوتها در انتخابات ۸۸ پیشین اتفاق نمیافتاد شرایط به گونه دیگری رقم میخورد
انتخابات یکی از مهمترین کارهاست و اتفاقاً نباید انتخابات را بدرقه کنیم. باید به استقبال انتخابات برویم و انتخابات را ادامه بدهیم و شاید اگر که برخی از سکوتها در انتخابات پیشین اتفاق نمیافتاد چیزی که در دی ماه صورت گرفت به عنوان روز بصیرت میتوانست در آبانماه صورت بگیرد یا در مهر ماه یا شهریور ماه. بازه زمانی انتخابات تا دی ماه و تعهد این رخداد اجتماعی بخشی از آن برمیگردد به نوع کارکرد رسانه و نخبگان و نظرات آنها. فاصله بین دی ماه و خردادماه را گاهی اوقات برای خودمان تحلیل کنیم. خدا را شکر به دی ماه مختوم شد و میتوانست نزدیکتر هم باشد.
«تحریک» برای دادن رای جواب نمیدهد/مردم تحریک پذیر نیستند
اینکه طولانیتر نشد چقدر رسانهها نقش داشتند؟
خسروی: همه نقش داشتند. رسانهها هم نقش داشتند. البته خیلی خشنود نباشیم، باید پرسید این ماجرا چرا چند ماه به طول انجامید؟ از خودمان بپرسیم و بعد به یاد بیاوریم که به نظر میآید رسانه تنها مسئول ترغیب و حتی تهییج و حتی تحریک برای آمدن پای صندوق نیست و اینکه قهراً باید این اتفاق بیفتد ضمن اینکه مردم ما مردم تحریکپذیری نیستند.
در این باره بیشتر توضیح بدهید.
خسروی: انتخابات خیلی خردمندانهتر از اینهاست. مردم سر رایشان معامله نمیکنند. رایشان را میدهند. این یادآوری است و این خبر دادن است. بله میشود موضوع را به عنوان یک امر فراگیر و یک جشن عمومی و یک همافزایی ملی آمیخته به هیجان کرد و مطبوعتر و خویشاندش کرد. یک جشن و جشنواره ملی ایجاد کرد ولی ماجرای رای دادن تحریک نیست. چه دلیلی دارد که وقتی مقام معظم رهبری نماز میخوانند انبوه جمعیت جمع میشوند و احساس اعتماد به مردم میدهند، این رفراندوم ادواری و یا نظرسنجی ادواری که اجرا میشود، این که در قید تحریک نیست. تحریک واژه سخیفی است.
شاید در این میان رسانهها تحریکی عمل میکنند.
خسروی: رسانهها به خودشان مربوط است. من در اندازه خودم میگویم ما میتوانیم چون رفتاری پرشور و ملی است آمیختهاش کنیم به هیجان، اما مسئولیت ما، اول اطلاعرسانی است؛ دوم تدوین راهبردهای فراگیر ملی است و بعد هم همپایی و همقدمی با مردم در مسیر انتخابات است و مسیر انتخابات به روز انتخابات و نتیجه انتخابات مختومه نمیشود.
مدیریت آقای پورحسین در مناظرههای پیشین فوقالعاده مدبرانه و خردمندانه بود
اگر شما برنامه انتخاباتی داشته باشید ترجیح میدهید جلسه را چگونه اداره کنید؟ یک برنامه جذاب داشته باشید و صریح صحبت کنید یا...
خسروی: من اعتقادم این است که مدیریت آقای پورحسین در مناظرههای پیشین هیجانانگیز نبود، اما فوقالعاده مدبرانه و خردمندانه بود. من اعتقادم این است که هیجانانگیز نبود و به این واسطه خیال میکنم که نسبت هیجانپذیری و جذابیتپذیری یک گفتوگو به طرفین گفتوگو و سرنوشت گفتوگو هم برمیگردد و در یک چنین گفتوگویی سرنوشتسازی بهتر این است که ما خردمندانه رفتار کنیم و بهتر این است که اجازه دهیم مثلث مردم و نامزدها تعیینکننده باشند و از آن یک مربع به اعتبار رکن اجرا نسازیم.
پس معتقدید که اجرای آقای پورحسین بینقص بود...
خسروی:من آقای دکتر پورحسین را مردی باذکاوت و هوشمند و خویشتندار و مبرا از تمایلات فردی در این گفتگو و کاملاً خردمند بودند و از این جهت معتقدم که همین سبب این گفتگوها، آسیبهای اجتماعی نداشت اتفاقاً. اگر تبعات اجتماعی داشت، چون متاثر از ماهیت این مواجهه و این رویارویی است به گفتوگو ربطی ندارد و به این گفتوگوکننده ربطی ندارد.
اگر مجری مناظرههای ۸۸ بودم جوگیر و هیجان زده میشدم
خودتان اگر مجری مناظرهها در سال ۸۸ بودید، چگونه آن را اداره میکردید؟ اصلا علاقهمند به اجرای این برنامهها بودید؟
خسروی:بله علاقمند بودم. من به اندازه آقای پورحسین خویشتندار نیستم من احتمالاً یک مقدار جوگیر و هیجانزده میشدم و یک مقدار در این قضیه نمیتوانستم خودم را نادیده بگیرم و این مثلث را تبدیل به یک مربع میکردم که این غلط است.
برنامه انتخاباتی با نود فوتبال تفاوت دارد
احتمال داشت که عصبانی هم بشوید؟
خسروی: شاید برای گرمتر و جذاب کردن گفتوگو در موقعیتهای مختلف نقشهای مختلف را به عنوان مجری ایفا میکردم ولی به نظر میآید که این برنامه نود فوتبال نیست و یک سرنوشت ملی است و ماجراهای حیاتی است و به نظر من محترمانهترین رفتار این است که مثلث مردم و نامزدها را نگه داریم.البته پسندم این است ولی به اندازه دکتر پورحسین خویشتندار نیستم.
اگر مجری بودم اولین سوالم از کاندیداها یک بیوگرافی بیپروا از خودش بود
اگر قرار باشد شما مجری مناظرات امسال باشید، چه نوع سوالهایی از کاندیداها میپرسید؟
خسروی:یکی از مهمترین کارهایی که باید صورت بدهیم، یک بیوگرافی و شرح حال بیپروا از خود به مردم است و ماقبل از اینکه با برنامه و انگیزه نامزدی مواجه باشیم و با ماجرای انتخابات و مناسبات غایبین حاضر باشیم ما با یک فرد روبرو هستیم و قبل از هر چیزی با شخصیت حقیقی فرد روبرو هستیم و بهتر است قبل از هر چیزی یک شرح بیپروا از احوال آن فرد داشته باشیم.
تعریف شما از بیپروایی چیست؟
خسروی: بیپروا یعنی ما خودمان و نامزد انتخابات ریاست جمهوری، خودش بدون محاسبه برخی از ملاحظات بیپروا و متدبرانه خودش را به مردم معرفی کند.
مردم حرکت بدن و سکوت کاندیدا را هم تحلیل میکنند
و شما کمک میکنید این اتفاق بیفتد؟
خسروی: من تقاضا میکنم. گفتوگوکننده تقاضا میکند و اینکه چه چیزی اتفاق بیفتد، نیاز به پافشاری و موشکافی و طعنه و کنایه این شیوههای گفتوگو نداریم. بالاخره هوشمندی مردم است که تشخیص میدهند که فوقالعاده هوشمند هستند. مردم حتی حرکت بدنشان و سکوتشان را نیز تحلیل میکنند و تشخیص میدهند. و به این واسطه بهتر این است که تقاضا کنم یک معارفه کاملاً صادقانه و صریح صورت بگیرد و بعد میشود به انگیزه حضور پرداخت و میشود به برنامه پرداخت و من در مورد برنامه واقعاً چیزی نمیدانم.
آنچنان که در رسانه حالا کیفیتبخشی از کمیتبخشی مهمتر است، در انتخابات هم کیفیتبخشی از کمیتبخشی الان مهمتر است. کیفیت است که کمیت را تضمین میکند.
ولی همیشه مقام معظم رهبری کمیت را مورد توجه داشتهاند و برایشان مهم بوده است. همیشه هم میفرمایند در انتخابات حضور حداکثری مهم است.
خسروی:کمیت هم مهم است. انتخابات موضوع کمی است ولی چیزی که کمیت را تضمین میکند همیشه دلالت و تاکید و توصیه رهبری است. چه بهتر اینکه مزید بر این خود نامزدها و برنامههای انتخاباتی و کیفیت انتخابات موجب اقبال از آن میشود. ضرورت انتخابات عنصر صرفاً افزایش کمیت نباشد بلکه خود عناصر شکلدهنده انتخابات، تامینکننده افزایش کیفیت انتخابات باشند.
این موضوع بسیار ایدهآل به نظر میرسد.
خسروی: بله. کاملا همین طور است. اما فکر میکنید بعد از برگزاری این همه انتخابات وقتش نرسیده که به این مرحله برسیم؟
ارسال نظر