آنچه برای آشتی ایران و عربستان مورد نیاز است
سران ایران تمایل بیشتری برای برقراری روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی نشان میدهند و در این خصوص بسیاری از قدرتهای دیگر، بهویژه در خلیجفارس برای کمک به تهران آمادگی دارند.
تشدید وخامت روابط دو کشور و دشواری آن از سال ۲۰۱۵ آغاز شده بود، یعنی زمانی که در ایام حج حدود ۸۰۰ زائر بیتالله الحرام جان باختند که از میان آنها ۴۶۴ زائر، ایرانی بودند. تهران سعودیها را بیکفایت دانست و و خواستار تامین امنیت مردم خود شد. در ریاض بر این عقیده بودند که ایران بیش از اندازه این مساله را سیاسی کرده است. قطع روابط دیپلماتیک تنها موجب وخامت و بدترشدن اوضاع شد. بنابراین در سال ۲۰۱۶ زائران ایرانی از سفر حج محروم شدند. با این حال، یک سال بعد گفتوگوها در این باره از سرگرفته شد. در پایان فوریه نمایندگان دو کشور مذاکراتی را درباره دورنمای حضور ایرانیان در حج ترتیب دادند. بسیاری از کارشناسان منطقه تصور میکردند این امر نشانه مثبتی برای مناسبات ایران و عربستان باشد. البته این علامت منحصربهفرد نبوده است. به گفته حسن روحانی رئیسجمهور ایران، حدود ۱۰ کشور اعلام آمادگی کردهاند که بهعنوان میانجی بین تهران و ریاض وارد عمل شوند (یا اقدام به میانجیگری کردهاند). یکی از اولین کشورهایی که در این باره اعلام آمادگی کرد، عراق بود. پس از عراق، کویت هم اقدام به میانجیگیری کرد. در پایان ژانویه شیخ صباح خالد الصباح،
وزیر امور خارجه این کشور به رئیسجمهور روحانی پیامی از امارات فرستاد که در آن، درباره امکان گفتوگو بین تهران و همسایگان عربی آن صحبت شده بود. بنابراین، کویت ماموریت خود را برای آغاز مذاکرات با ایران به انجام رساند؛ شورای همکاری کشورهای عرب خلیجفارس انجام این ماموریت را درماه دسامبر به این کشور محول کرده بود. در مقابل این اقدام، نخستین سفر روحانی به کشورهای عربی از سال ۲۰۱۳ صورت گرفت (در اواسط فوریه ۲۰۱۶ روحانی سفری را به عمان و کویت ترتیب داده بود). البته، بعید است این سفر بدون موافقت ضمنی عربستان سعودی باشد.
درنگ سعودیها
سعودیها رویدادهای منطقه را رهبری میکنند، اما دراین باره بهطور رسمی سکوت اختیار کردهاند. چنانچه مذاکرات مربوط به حج درنظر گرفته نشود، این تصور پیش میآید که آنها خیال آشتیکردن با ایرانیها را ندارند. عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان در ماه ژانویه ادعا کرد «روابط ما با ایران دچار تنش شده است و این نتیجه سیاستهای تهاجمی و خصمانه ایران است. چه خوب بود که با ایران در صلح و هماهنگی زندگی میکردیم، اما برای تانگو حضور دو نفر الزامی است»، این اظهارات عادلالجبیر یکی از رایجترین اظهارات از سوی ریاض بوده است.
شواهد حاکی از آن است که فعلا در روابط دو کشور هیچ تغییر اساسی روی نداده است و همه چیز در رسانههای عربستان سعودی تحت کنترل قرار دارد. آنها مانند گذشته نسبت به ایران با احتیاط برخورد میکنند. بهطوریکه برای اولین بار از سال ۱۹۹۰ به این سو، سفر وزیر امور خارجه عربستان سعودی به بغداد ازسوی این رسانهها به صورت یک بعدی تفسیر شد. آنها سفر وی را اینگونه تفسیر کردند: ریاض تصمیم گرفت به انحصار ایران در عراق پایان دهد و این کشور را به آغوش برادرانه کشورهای عربی بازگرداند.
عامل روسیه
«الشرقالاوسط» همچنین تاکید دارد که مسکو هم تهران را برای برقراری روابط حسنه با ریاض تشویق میکند. روسیه و شخص رئیسجمهور پوتین نقش مهمی در امضای توافق مربوط به کاهش تولید نفت بین کشورهای اعضای اوپک ایفا کرده است. به این منظور رسیدن به توافق در میان اعضای اوپک و قبل از همه میان عربستان سعودی و ایران، که برای چند ماه از رسیدن به یک موضع مشترک امتناع میورزیدند، ضرورت داشت. برای روسیه عادی شدن روابط بین این کشورها در حقیقت بسیار مهم است البته نه فقط بهخاطر موضوع نفت. بهای توافق بین ریاض و تهران، تضمین ثبات اوضاع در سوریه و بلکه سایر کشورهای منطقه است (هرچند سوریه برای مسکو در درجه اول اهمیت قرار دارد). افزون براین، دورنمای همکاری اقتصادی با ریاض برای کسبوکار روسیه جذاب است، با این حال فعلا سعودیها در این راستا بهدلیل شراکت نزدیک مسکو و تهران و مساعی مشترک آنها در سوریه با احتیاط عمل میکنند.
آنچه به توافق کمک میکند
اکنون عربستان در انتظار برای آشکار شدن استراتژی خاورمیانهای ترامپ است. اینکه آیا وی از اقدامات خصمانهاش مقابل رئیسجمهور قابل پیشبینی و متعادل ایران که ثابت کرده است میشود با او کار کرد، دست برمیداردیا اینکه بیثباتی اوضاع در منطقه را ترجیح خواهد داد.
نظر کاربران
مارینا بلنکایا تحلیلگر روسی چقدر جالب در مورد مسایل موجود بین ایران و عربستان قضاوت کرده است.من از قضاوت تحلیلگر روسی به این نتیجه رسیدم و قبلا هم در اینترنت نظر مسئولان عربستان را مطالعه کردم که عربستانی ها اعتقا دشان براین است که در اینده ایران به عربستان حمله کرده و حکومت را از دست انها گرفته و بر ان کشورفرمان روایی خواهند کرد و همچنین بر کشور های همسایه عربی دیگر .تا مسئولان کشور ایران به مسئولان و مردم عربستان و سایر کشورهای عربی ثابت نکنند که ایران چنین قصدی ندارد دشمنی عربستان و سایر کشورهای عربی با ایران ادانه خواهد داشت.باید هر دو کشور قضیه شیعه و سنی را کنار بگذارند و ان اختلافی که در صدر اسلام از نظر حکومتی بوده را فراموش کنیم و قضاوت انرا به خدای بزرگ بسپاریم که خداوند بزرگ از بهترین قضاوت کنندگان است. ما مسلما نها باید با یاد اوری مسایل قرنهای گذشته نباید زندگی کنیم چون مسایل عصر جدید و گذشته با هم فرق می کنند.شیعه و سنی هیچ برتری نسبت به یکدیگر ندارند برتری مسلمانها نسبت به یکدیگر تقوای انهاست.اگر تعصبات شیعه و سنی را کنار بگذاریم و فقط به مسلمان بودن هم افتخار کنیم همه اختلا فات موجود بین یکدیگر خیلی راحت حل خواهد شد.نباید حس برتری نژادی نسبت با یکدیگر داشته باشیم .هیتلر هم یک زمانی نژاد المانی را نژاد برتر دنیا قلمداد می کرد ولی دیدیم که به چه مصیبتی گرفتار شدند!در صورت وجود وحدت واقعی بین مسلمانها امریکا و اسرائیل هیچ غلطی نمی توانند بکنند.