نامه به ترامپ و قدرت افكار عمومي

مهدی‌ مطهرنیا در روزنامه آرمان نوشت: درحالي كه دولت اوباما روزهاي آخر رياست‌جمهوري خود را سپري مي‌كند و به زودي دونالد ترامپ در آمريكا رسما به قدرت مي‌رسد، برجام به يكي از موضوعاتي تبديل شده كه بسياري منتظرند از اقدام ترامپ درباره آن مطلع شوند.

موضوع برجام يكي از مباحث مورد توجه نخبگان سياسي جامعه آمريكا است، به همين دليل ۳۷ انديشمند آمريكايي كه در ميان آنها برندگان جايزه نوبل هم وجود دارد اخيرا به ترامپ نامه مي‌نويسند و حفظ برجام را به او گوشزد مي‌كنند. نامه اين افراد كه در برگيرنده تخصصهاي مختلف از منزلت‌هاي بالا در آمريكا هستند درباره برجام به رئيس‌جمهور آينده آمريكا از آن جهت اهميت دارد كه ترامپ به عنوان رئيس‌جمهور و به تبع آن مطابق با قانون اساسي اين كشور به عنوان رهبر ايالات متحده در چهار سال آينده تحت فشار افكار عمومي قرار دارد و بايد براساس اين معنا زمينه ايجاد يك فضاي عملياتي مبتني برخواسته‌هاي نخبگان جامعه ملي را فراهم آورد.

اگرچه او مي‌تواند طبق قانون اساسي آمريكا تصميم‌گيرنده نهايي در ارتباط با هر موضوع داخلي و خارجي در چارچوب قدرت برتر رئيس‌جمهور در اركان رسمي قدرت آمريكا باشد، اما در حوزه عمل و اقدام سياسي رئيس‌جمهور تحت نظارت افكار عمومي در دو سطح نخبگان و توده مردم قرار دارد. او به دليل اينكه ‌نمي‌تواند مادام العمر در جايگاه رياست‌جمهوري بنشيند خواه ناخواه بايد پاسخگوي افكار عمومي باشد.

بنابراين بايد بپذيريم درچنين فضايي برجام اهميت دارد و تاثير چنين نامه‌اي بر شعار پاره كردن از سوي ترامپ مشهود خواهد بود. با اين حال اگرچه او در كمپين انتخاباتي از پاره كردن برجام سخن گفت اما بعد از پيروزي و در دوران رئيس‌جمهوري منتخب مردم آمريكا تلاش كرده از زبان مشاوران خود طرح پاره كردن يا لغو برجام را كنار بگذارد.

در عوض به نظر مي‌رسد ترامپ در چارچوب كمك‌هاي كنگره آمريكا به دنبال ايجاد فضايي تحريك‌آميز براي فشار بر ايران است. اقدامي كه باعث شود تهران مواضعي تهاجمي در پيش گيرد و خروج از برجام را در دستور كار قرار دهد. از جمله مي‌توان به طرح تمديد تحريم‌هاي«ايسا» اشاره كرد كه اخيرا رخ داد. بنابراين اين نامه به همراه فشارهاي ديگري كه از جامعه آمريكايي وارد مي‌شود در كنار توصيه‌هاي فعالان رسمي سياست در آمريكا و ديگر نقاط جهان همچون اتحاديه اروپا نشان‌دهنده اين امراست كه برجام در حوزه نظم و امنيت بين‌المللي تاثيرگذار و پر اهميت است.

به هر ترتيب خروج از برجام با توجه به ماهيت حكومتي و بين‌المللي كه دارد براي هر كدام از طرفين به‌ويژه ايران و آمريكا به عنوان بازيگران اصلي اين توافق تبعات منفي را به دنبال خواهد داشت. به نظر مي‌رسد اين انديشمندان به خوبي مي‌دانند اگر ترامپ بخواهد بر اساس ديدگاه‌هاي پسا نومحافظه‌كارانه خود به‌طور راديكال با برجام برخورد كند هزينه‌هاي آن را در نظام بين‌الملل بيش از هر بازيگري بايد آمريكايي‌ها بپردازند.