سقوط بهای نفت؛ باتلاق رقیبان، عبور ایران

روزنامه ایران: ایران را باید برنده اصلی تنش‌های بازار نفت طی سه سال اخیر دانست چراکه کشورمان بعد از تزلزل و کاهش‌های پی‌در پی قیمت نفت توانسته نسبت به دیگر کشورهای صادرکننده نفت خام از جمله عربستان، الجزایر، عراق و ونزوئلا در حوزه بسیار ممتازی قرار بگیرد.

این موضوع را بارها مقام های کشورها و همین‌طور منابع ارزیابی و پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان نظیر صندوق بین‌المللی پول اذعان کرده‌اند. با نگاهی به وضع کشورهای منطقه می‌توان دریافت که کاهش درآمدهای نفتی باعث شده حتی ثبات سیاسی آنها نیز با مشکل مواجه شود به طوری که عربستان در سال ۲۰۱۶ حدود ۱۴۰میلیارد دلار کسری بودجه را تجربه کرد و برای جبران این کسری حتی به فروش سهام «آرامکو» که شرکت ملی نفت عربستان سعودی است، نیز رضایت داد. اکنون ۷۰ درصد طرح‌های عمرانی الجزایر نیز متوقف شده است. عراق باید از بانک‌های خارجی وام بگیرد تا حقوق پرسنل نفتی‌ خود را بدهد اما وضع ایران این گونه نیست و حتی صندوق بین‌المللی پول می‌گوید که ایران در این مدت بسیار موفق بوده است.

علی طیب نیا وزیر اقتصاد هم در نشست شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی در این باره اذعان کرد: در دوران کاهش قیمت نفت، ایران بهترین عملکرد را در کشورهای نفتی داشته است. عربستان ٣٥٠میلیارد دلار از صندوق ذخیره خود برداشت و قطر نیز ١٠ میلیارد دلار در بازارهای بین‌المللی اوراق منتشر می‌کند اما ایران هر سال هم سهم ۲۰درصدی صندوق ذخایر ارزی را واریز کرده است.

امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت در مورد رمز موفقیت ایران نسبت به کشورهای دیگر جهان معتقد است: این از آثار و برکات توافق هسته‌ای و همت صنعت نفتی است که توانسته طی ۳۷ سال بر پای خود استوار بماند و با ظرفیت‌های بومی کار کند.

او در مصاحبه خود با «ایران» گفته بود: اگر ما این نیروی کار و درجه خوب مهندسی را نداشتیم، وضع ما هم الآن مانند سایر کشورها بود، اما می‌بینیم که صنعت نفت حتی در میان صنایع دیگر ایران هم وضعیت بهتری دارد و علت این موفقیت هم زیربنای مناسب مهندسی در این صنعت است. این صنعت با تکیه بر این ظرفیت‌ها توانسته است در شرایط سخت تحریم دوام بیاورد و من شک ندارم که در ۵ سال آینده شرکت ملی نفت ایران یکی از بزرگترین شرکت‌های بین‌المللی نفتی خواهد بود.

مهدی عسلی کارشناس ارشد انرژی نیز می‌گوید: در حال حاضر به دلیل کاهش سهم درآمدهای نفتی از بودجه کشور و همچنین متنوع‌تر بودن درآمدهای ایران، کشورمان نسبت به دیگر کشورهای عضو اوپک شرایط بهتری دارد. اما فریدون مجلسی کارشناس برجسته روابط بین‌الملل و انرژی در این زمینه نکته‌ای را به طنز بیان می‌کند. وی به «ایران» گفت: موفقیت و مقاومت الان ایران در برابر فشارهای ناشی از کاهش قیمت نفت و درآمدهای نفتی را مدیون اشتباهات محمود احمدی‌نژاد و اصلاحات حسن روحانی هستیم.

سیاست‌های اشتباه دولت قبل در تعاملات بین‌المللی منجر به تحریم شد که فشار زیادی به اقتصاد ایران وارد کرد. در آن زمان صادرات نفت خام از ۲میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز به کمتر از یک میلیون بشکه در روز رسید. مفهوم آن کاهش شدید درآمدهای ارزی در کشوری متکی به نفت بود، اما دولت یازدهم برجامی را به سرانجام رساند که به عقیده «فریدون مجلسی» سکوی پرش ایران در میان کشورهای منطقه بود. مجلسی می‌گوید: با اجرای توافق هسته‌ای که دستاورد دولت یازدهم بود توانستیم صادرات نفت خام را مجدداً به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز برسانیم. مفهوم آن دوبرابر شدن صادرات نفت خام در شرایطی که قیمت آن نصف شده است، بود.

خطر ادامه سیاست‌های احمدی‌نژاد

کشور ونزوئلا یکی از اقتصاد‌های فروپاشیده طی سال‌های اخیر به شمار می‌رود. کشوری که بشدت به نفت وابسته و اکنون بزرگترین ضربه را از کاهش قیمت نفت خورده است. البته ضعف ونزوئلا تنها مربوط به کاهش قیمت نفت خام نیست و مشکلات ساختاری اقتصاد این کشور به سقوط آن دامن می‌زند.

مجلسی با بیان اینکه اگر سیاست‌های محمود احمدی‌نژاد ادامه می یافت اکنون ایران ونزوئلایی بیش نبود، گفت: رئیس جمهوری ونزوئلا سیاست‌هایی از جنس سیاست‌های پوپولیستی احمدی‌نژاد دارد. همین موضوع سبب شده تا اکنون ارزش پول ونزوئلا ۴۰۰ برابر کاهش پیدا کند. وی با اشاره به ترس ونزوئلا از اصلاح یارانه‌ها و اعتراض‌های مردم اظهار کرد: مقام های این کشور با مشاهده سقوط چند دولت در منطقه شمال آفریقا و بهار‌عربی از هر تغییر می‌ترسند.

مجلسی عربستان را بازنده اصلی کاهش قیمت نفت دانست و گفت: عربستان در مردابی غرق شد که خودش به بهانه‌های متعدد ایجاد کرده بود.

عربستان بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت خام تولید می‌کند و در مقایسه با تولید ۴ میلیون بشکه‌ای نفت خام ایران از کاهش قیمت نفت بیشتر متضرر می‌شود. عربستان طی دو سال اخیر برای آنکه به خواسته غرب مبنی بر اعمال فشار به ایران و روسیه در بازار نفت عمل کند بیشترین ضرر را متحمل شد.