ماجرای گروگان‌ گيری ظريف

اما این نوع رفتارها از سوی یک طیف خاص سیاسی، یک موضوع را به ذهن می‌رساند؛ «تلاش براي گروگان‌گيري سياست‌ خارجي و ديپلماسي، براي نيل به اهداف سياسي و جناحي».

این نماینده منتسب به جبهه پایداری ابتدا وعده داده بود فایل صوتی وزیر خارجه را روز شنبه برای خبرنگاران پخش کند، روز شنبه گفت اجازه نمی‌دهند و درِ کمیسیون امنیت ملی را بسته‌اند و وعده روز یکشنبه را داد. دیروز هم نهایتا قرار شد با تعدادی از نمایندگان بدون حضور خبرنگاران فایل صوتی پخش شود؛ خودش با ١١ نماینده اصولگرای دیگر رفتند و گوش دادند و سهم خبرنگاران متني بود که کریمی‌قدوسی آن را پیاده کرده بود. این روند فعالیت نماینده مشهد در مجلس بود برای تأیید ادعای خودش در رابطه با انتشار سخنان «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه در کمیسیون امنیت ملی. او تلاش مي‌كند اين گمان را القا كند که صحبت‌های وزیر خارجه درباره برجام گفته شده؛ در‌حالی‌که به گفته نمایندگان اشاره ظریف به تمدید قانون داماتو (ایسا) از سوی آمریکا بوده است. چهارشنبه هفته پیش «کریمی‌قدوسی» عضو کمیسیون امنیت ملی، سخنانی را از قول ظریف منتشر کرد که وزارت خارجه آن را «کاملا نادرست، مخدوش و گزینشی»، «تنظیم‌شده به منظور بهره‌برداری‌های خاص» و «ناروا و دور از شئون اخلاقی» دانست. دوشنبه هفته گذشته «محمدجواد ظریف» در کمیسیون امنیت ملی حاضر شده بود که نقوي‌‌حسيني، سخنگوي اين كميسيون، به خاطر محرمانه‌‌بودن جلسه درباره آن حرفی نزد. اما سخنگوی کمیسیون در چند روز گذشته که عضو کمیسیون امنیت ملی بابت جلسه دوشنبه جنجال به پا کرده، موضع سکوت را انتخاب کرده و در برابر سؤال خبرنگاران یک حرف را تکرار می‌کند: «من گزارشم را درباره جلسه داده‌ام».

«حشمت‌الله فلاحت‌پیشه» عضو کمیسیون امنیت ملی در این رابطه به «شرق» می‌گوید: «در آنجا اين بحث مطرح شده كه تمامي مباحث محرمانه است». او افزود: «ما نشست‌هاي ماهانه با وزير خارجه داريم كه يك ماه ما ميزبان و يك ماه وزارت خارجه ميزبان شام كاري است». او افزود: «در اين نشست اعلام مي‌شود چه بحث‌هايي طبقه‌بندي و محرمانه است. اين از مباحثي است كه من انتظار دارم به يك موضوع اختلافي بين مجلس و دولت بدل نشود؛ تا الان رابطه ما خوب بوده و انتظار مي‌رود رسانه‌ها ترميمي عمل كنند». فلاحت‌پیشه ادامه داد: «در آن جلسه آقاي ظريف مباحثي طرح كرده كه رسانه‌اي‌شدن آن به صلاح نيست. عين اين جملات كه من مي‌گويم را بگويم بنويس؛ اعتقادم بر اين است كه اصل قضيه نبايد انجام مي‌شد. انتظارم اين است كه رسانه‌ها هم مقداري همراهي كنند.»

ظهر دیروز وقتی جلسه علنی نوبت صبح مجلس به پایان رسید، کریمی‌قدوسی در راهروی مجلس در پاسخ به خبرنگارانی که گفتند چه زمانی برویم فایل را گوش کنیم، گفت «اجازه ندادند شما بیایید». از صبح هم شنیده می‌شد که خبرنگاران در این جلسه حضور نخواهند داشت و تعدادی از نمایندگان فایل صوتی را خواهند شنید. ولی برخلاف اینکه انتظار می‌رفت این نمایندگان از یک طیف خاص نباشند، ١١ نماینده‌ای که با «کریمی‌قدوسی» صوت را گوش دادند، گعده‌ای ١٢نفره بود از یک طیف خاص اصولگرایان؛ یعنی «حسینعلی حاجی‌دلیگانی»، «عباس گودرزی»، «سیدجواد حسینی‌کیا»، «محمدعلی پورمختار»، «قاسم جاسمی»، «سیدناصر موسوی‌لارگانی»، «احد آزادی‌خواه»، «ابوالفضل ابوترابی»، «فرهاد فلاحتی»، «محمدجواد ابطحی»، «حسن نوروزی» و «جواد کریمی‌قدوسی». آنها خودشان نوار را گوش دادند و پای متن پیاده‌شده‌ای را که کریمی‌قدوسی از روز شنبه مشغول پیاده‌کردنش بود، امضا و متن را تأیید کردند.

پس از این جلسه، کریمی‌قدوسی برگه‌های حاوی سخنان ظریف را در اختیار خبرنگاران قرار داد و همچنین متن را در کانال تلگرامی خود منتشر کرد. طبق آنچه در این متن آمده، ظریف درباره تمدید تحریم‌های موسوم به «ایسا» (تحریم‌های داماتو) و نحوه تعاملش با «جان کری» همتای آمریکایی‌اش درباره جلوگیری از قانون‌شدن و اجرای «ایسا» صحبت کرده. در این متن حتی ساعات تماس تلفنی ظریف و «جان کری» هم برای نمایندگان گفته شده است. اما یکی از نکات مهمی که در این متن وجود دارد، راهکار اوباما برای اجرائی‌نشدن «ایسا» از قول ظریف است. شاید با انتشار این متن، مقصود سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به اقدام کریمی‌قدوسی بیشتر معلوم شود؛ بهرام قاسمی این اقدام را «جناحی و سیاسی‌کردن مسائل ملی خلاف مصالح کلی کشور و امنیت ملی» دانسته بود.

اما ماجرای انتشار سخنان مورد اعتراض برخی نمایندگان هم قرار گرفته است. روز گذشته در نوبت عصر جلسه علنی مجلس، «مصطفی کواکبیان» نماینده تهران در تذکری گفت: «در یکی از جلسات کمیسیون‌ها، فایل صوتی اظهارات وزیر به رسانه‌ها کشیده شده و برخلاف منافع عمومی و اخلاق، دروغی به دکتر ظریف نسبت داده‌اند». به گزارش «ایلنا» او بدون اشاره به نام کریمی‌قدوسی گفت: «دکتر ظریف در آن جلسه گفتند که درباره تحریم‌های ایسا اشتباه کردم که فکر کردم آقای جان کری اجازه تأیید آن از سوی کنگره را نمی‌دهد اما این مطالب به گونه‌ای منتشر شد که گویا آقای ظریف اقدامات خود درباره کل برجام را اشتباه خوانده است». عضو کمیسیون امنیت ملی افزود: «این رفتار واقعا تحریف سخنان وزیر امور خارجه است و این در حالی است که بنده در آن جلسه حضور داشتم و سه بار تأکید شد که مباحثی که مطرح می‌شود، از آن کمیسیون امنیت است و نباید خارج شود». مدیرمسئول روزنامه «مردم‌سالاری» ادامه داد: «حتی بنده به مزاح گفتم مراقب باشید این مسائل فردا تیتر یک روزنامه مردم‌سالاری نشود و همه دوستان هم خندیدند و قرار نبود این مسائل به بیرون کشیده شود».

لاریجانی با قطع‌کردن این بخش از صحبت‌های کواکبیان به مزاح گفت: گویا تقصیر خودتان بوده که این مسائل به بیرون درز کرده است.

کواکبیان ادامه داد: «به‌هرحال این مسئله باعث می‌شود که هیچ وزیری مسائل محرمانه‌ای که باید نمایندگان ملت در جریان آن باشند را با اعضای کمیسیون مربوطه درمیان بگذرد و بنابراین خواهشمندم پیگیری کنید تا مشخص شود چه کسی این فایل صوتی را به بیرون از کمیسیون انتقال داده است». با پایان سخنان کواکبیان، کریمی‌قدوسی خواستار بیان تذکر شد، ولی لاریجانی اجازه نداد و به دستور کار مجلس برگشت و خطاب به کریمی‌قدوسی گفت: «عجله نکنید؛ لطفا کمی آرام باشید تا فرصت لازم به دست آید».

در ادامه جلسه، کریمی‌قدوسی فرصت پیدا کرد که تذکرش را بگوید؛ او گفت: «آقای ظریف در این جلسه جمع‌بندی خود را نسبت به نقض برجام از ناحیه آمریکا مطرح کرد و من متن نوار را پیاده کردم و در اختیار رسانه‌ها قرار دادم. این یک مطلب محرمانه نیست، بلکه دانستن این مطالب باعث تقویت انسجام و عزم و ایستادگی ما می‌شود». به گزارش «ایرنا» او ادامه داد: «وقتی مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در فضای رسانه‌ای دنیا پخش می‌شود چه اشکالی دارد که ما مطالبی را که در کمیسیون امنیت مطرح می‌شود به اطلاع مردم برسانیم؟ فضاسازی‌های صورت‌گرفته در روزهای اخیر جفا در حق همه نمایندگان است. همکاران ما این نوار را گوش دادند و با آنچه پیاده شده بود تطبیق دادند و آن را امضا کردند».

پس از سخنان کریمی‌قدوسی، «بهروز نعمتی»، نماینده مردم تهران در مجلس در تذکری گفت: «صحبت‌های کریمی‌قدوسی به‌حاشیه‌کشاندن مجلس است. در جلسه‌ای که بنده و تعداد دیگری از نمایندگان نیز حضور داشتیم موضوع صحبت آقای ظریف به طور کامل استماع شد و آقای ظریف در آن جلسه درباره یکی از استراتژی‌های که گرفته، از میان سه استراتژی، درخصوص رفتارهای آمریکا، گفتند که ما اگر استراتژی شماره یک را به کار می‌گرفتیم بهتر بود و من در این خصوص اشتباه کردم».او با بیان اینکه «ظریف نگفت در موضوع کل برجام اشتباهی صورت گرفته است»، گفت: «برخی رفتارها به‌هیچ‌وجه صحیح نیست؛ در آن جلسه اعلام می‌شود که موضوع جلسه خصوصی و محرمانه است و آقای ظریف بارها این موضوع را تکرار می‌کند و دستور آن جلسه غیرقابل انتشار بود و یکی از بحث‌هایی که همیشه در مجلس مطرح می‌شد، این بود که از گزارشات روزنامه‌ای وزرا انتقاد می‌شده است». نماینده مردم تهران در مجلس افزود: «حالا که مسئله محرمانه مطرح شد نیز این‌گونه با آن برخورد شد و کشیده‌شدن محتوای این جلسات به روزنامه‌ها کار درستی نبود و من از رئیس قوه مقننه می‌خواهم که این مسائل را مورد توجه قرار دهد؛ چراکه انتشار این صحبت‌ها موجب بی‌اعتمادی به مجلس می‌شود».

در همین حال «کمال دهقانی»، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس به «ایسنا» گفت: «کریمی‌قدوسی باید با رعایت قوانین، اطلاعات جلسه محرمانه با ظریف را منتشر نمی‌کرد». او افزود: «کمیسیون امنیت ملی مجلس دوشنبه در جلسه‌ای موضوع اقدام کریمی‌قدوسی در انتشار صحبت‌های آقای ظریف را مورد بررسی قرار داده و مصوباتی برای جلوگیری از اقدامات مشابه در دستور کار خواهد داشت». دهقانی توضیح داد: «‌جلسه کمیسیون امنیت ملی با آقای ظریف جلسه خودمانی بود... در آن جلسه اصل موضوع برجام نبود بیشتر توضیحات ناظر بر تحریم‌های داماتو و تحریم‌های ضدایرانی موسوم به ایسا بود و ربطی به برجام نداشت. اما آقای کریمی‌قدوسی که در جلسه نبود، صحبت‌های آقای ظریف را به گونه‌ای منتشر کرد که انگار ایشان گفته در برجام اشتباه کرده که چنین چیزی صحت ندارد».

دهقانی تأکید کرد: «آقای کریمی‌قدوسی باید عرف قانون را رعایت می‌کرد و مطالب محرمانه به بیرون درز نمی‌کرد. به‌خصوص كه ایشان در جلسه حضور نداشت و آنچه برداشت کرده برداشتی از صحبت آقای ظریف است که با اصل آن مطابقت ندارد». امروز باید منتظر جلسه کمیسیون امنیت ملی بود تا درباره انتشار سخنان ظریف توسط کریمی‌قدوسی اظهارنظر و اقدام کند؛ کمیسیونی که اعضای آن هم انتقادات زیادی به این رفتار کریمی‌قدوسی، عضو دیگر کمیسیون دارند.

نكته اول در اين ماجرا بحث سياسي و اخلاقي است. بحث‌هاي امنيت ملي در هر كشوري پنج تا ١٠ سال شكل طبقه‌بندي‌شده دارد. اكثر كشورها به هيچ عنوان مسائلي را كه باعث تشويش اذهان و تضعيف موضع آن كشور مي‌شود يا به منكوب‌شدن شخصيت‌هاي اصلي كشورشان در دنيا منجر مي‌‌شود، پخش نمي‌‌كنند. صرف‌نظر از راست يا دروغ‌بودن صحبت‌هاي منتشرشده، بايد گفت زماني نمايندگان مجلس به عنوان منتخبان ملت بايد در جريان مسائل باشند اما گاهي لازم نيست كه برخي مسائل در كل كشور يا خارج از كشور پخش شود. به اضافه اينكه، اين اتفاق هم مجلس را بي‌اعتبار و هم مسئولان را بي‌اعتماد مي‌كند. گاهي لازم است مسئولان، مسائل كلان را با نماينده‌ها طرح كنند اما با اين اتفاق، نمايندگان خود را بي‌اعتبار می‌کنند و شأن نمايندگي را كاهش مي‌دهند چراكه باعث مي‌شوند از شنيدن و در جريان قرارگرفتن مسائل كلان كليدي محروم بمانند. بازنمايي اين اتفاق اين است كه وقتي به مجلس مي‌رويد، مراقب باشيد.

به اين ترتيب مسئولان امنيتي و نظامي ديگر جرئت نمي‌كنند نمايندگان را در جريان مسائل كليدي و كلان قرار دهند. اولين خطر و ضربه را از اين اتفاق، خود مجلس مي‌خورد. كيان مجلس مورد هدف قرار مي‌گيرد و مجلس كوچك مي‌شود. نكته دوم بحث حقوقي ماجراست. ماجرا اين است كه ما نمي‌دانيم صحبت‌هاي منتشرشده واقعا به نقل از آقاي ظريف است يا نه. اگر ايشان حرف نزده باشد و منتشركننده با قصد اينكه نسبت به دولت و آقاي ظريف اذهان را تحريك كند، مطالبي را منتشر كرده، در اين صورت عمل ايشان از مصاديق ماده ٣٩٨ قانون مجازات اسلامي و نشر اكاذيب است اما اگر وزير خارجه آن حرف‌ها را گفته ولي محرمانه بوده و قرار نبوده منتشر شود، بايد ديد مقررات مجلس دراين‌باره چه مي‌گويد؟ بايد به قوانين مجلس درباره انتشار مفاد كميسيون امنيت ملي مراجعه كرد و در نهايت هيأت نظارت بر رفتار نمايندگان بايد نظر بدهند. اگر در قوانين آن صحبت‌ها صريحا عنوان محرمانه يا خيلي محرمانه داشته، اقدام نماينده منتشركننده، افشاي اسناد و مطالب طبقه‌بندي‌شده است.