جشنواره موسیقی فجر امسال متحول خواهد بود

روزنامه شهروند: سی‌ودومین جشنواره موسیقی فجر ٢٢ دی‌ماه امسال آغاز می‌شود. این دوره از جشنواره همانند دوره گذشته با مدیریت حمیدرضا نوربخش کار خود را پی خواهد گرفت.

آنها که حضور در جشنواره‌ موسیقی در دوره‌های قبلی را تجربه کرده‌اند، می‌گویند حضور نوربخش و بخش قابل توجهی از هنرمندان شناخته‌شده موسیقی در حوزه‌های مختلف، خط‌مشی، خروجی و شفافیت را در این اتفاق موسیقایی دستخوش تغییرات بسیاری کرده است. خیلی‌ها به تغییرات ایجادشده می‌بالند و البته هستند کسانی که معتقدند روش اتخاذشده در برگزاری دوره گذشته جشنواره موسیقی فجر به سبب ابقای نوربخش در سمت مدیریت این جشنواره در دوره کنونی هم ادامه خواهد داشت و با تعاریف آنها از فستیوال موسیقی فاصله بسیاری دارد.

در این بین، اهمیت تحلیل تغییرات اتفاق افتاده احتمالا بیش از تعلق خاطر افراد به گروه برگزار‌کننده یا منتقدان آنهاست. در شرایطی که براساس اعلام برگزارکنندگان، جشنواره موسیقی امسال حدود یک ماه زودتر از سال‌های گذشته برگزار می‌شود، به نظر می‌رسد آنها سخت مشغول کار هستند. از رایزنی برای تعیین سایت فروشنده بلیت گرفته تا رایزنی برای حضور گروه‌های خارجی و البته اصلاح وضع و شیوه داوری در مقایسه با سال‌های گذشته تا ماندن بر مسیری که مدیر جشنواره و همکارانش پای فشردن در آن را راهی برای تبدیل جشنواره موسیقی فجر به فستیوالی قابل اعتنا می‌دانند، بخشی از کارهایی است که نوربخش و تیم برگزار‌کننده سی‌ودومین جشنواره موسیقی فجر تا امروز انجام داده‌اند.

با وجود این، تغییر همیشه کار سختی بوده و در بسیاری از موارد در مقابلش مخالفان بسیاری صف‌آرایی کرده‌اند. در این بین بسیاری از نقدها از سر دلسوزی کارشناسانه است و برخی از آنها هم از سر نداشتن اطلاعات کافی. روز گذشته گزارشی در خبرگزاری فارس منتشر شد که به بخشی از این انتقادها پرداخته بود.

نویسنده از برخی شنیده‌ها خبر داده بود که حکایت از حضور دوباره پورناظری‌ها در تیم اجرایی جشنواره موسیقی فجر دارد. از سوی دیگر، اعلام شده بود محمدحسین توتونچیان، مدیر سایت ایران‌کنسرت برای در دست گرفتن انحصار بلیت‌فروشی این دوره پیشنهادی یک‌میلیاردی ‌(به‌عنوان پیش‌پرداخت) ارایه داده است. اعطای بخش قابل توجهی از ١٤ جایزه باربد به برگزارکنندگان یا هیأت داوران جشنواره، اختلاف مالی موجود در قرارداد هنرمندان و دلایل بازگشت حمیدرضا نوربخش به مدیریت جشنواره فجر آن هم در شرایطی که او ماه‌ها بعد از اتمام دوره قبلی اعلام کرده بود دیگر این مسئولیت را نمی‌پذیرد، مواردی است که هم در گزارش خبرگزاری فارس و هم در رویکرد برخی از رسانه‌ها مورد سوال قرار گرفته است.

«من تعجب می‌کنم چرا برخی از امور به‌عنوان یک کشف مطرح می‌شود!» حمیدرضا نوربخش، مدیر سی‌ودومین جشنواره موسیقی فجر این جمله را درباره مسائل مطرح شده در حوزه بلیت‌فروشی بیان کرد و به ما گفت: «امسال درست مثل ‌سال گذشته به همه سایت‌های بلیت‌‌فروشی فعال در کشور نامه‌ای ارسال کردم و از آنها خواستم پیشنهادهای خودشان را بفرستند.»

آن‌طور که مدیر جشنواره فجر می‌گوید، پرداخت مبلغی تحت عنوان پیش‌پرداخت، یکی از شرایط حضور سایت‌های بلیت‌فروشی در جشنواره سی‌و‌دوم است: «این شرط‌ سال گذشته هم برقرار بود. ‌سال گذشته از سایت‌های فروشنده بلیت جشنواره موسیقی یک‌‌میلیارد و ٢٠٠‌میلیون تومان پیش‌پرداخت گرفته شد. این پیش‌پرداخت هم بخشی از مشکلات مالی جشنواره را تا رسیدن بودجه حل می‌کند و از سوی دیگر، مبلغی است برای تضمین فروش تا سایت‌های بلیت‌فروشی تلاش بیشتری برای فعالیت هرچه بهتر داشته باشند.»

از نظر مدیرعامل خانه موسیقی، این مسأله اصلا چیز عجیب و غریبی نیست: «هم سایت ایران‌کنسرت پیشنهادش را به مدیریت جشنواره ارایه داده و هم بقیه فعالان در این حوزه. هنوز هم به جمع‌بندی نرسیده‌ایم اما اگر به این نتیجه برسیم که انحصارا بلیت‌‌فروشی را در اختیار یک سایت قرار دهیم باید دلیلی داشته باشیم و اگر تصمیم بگیریم این امکان به چند سایت مختلف داده شود باز هم باید دلیلی در بین باشد. البته هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم و من هر نوع نتیجه‌گیری در این زمینه را تکذیب می‌کنم.»

مدیر جشنواره سی‌ودوم با بیان این‌که آنها که امروز دلسوزی می‌کنند و حتما هم در این مسیر صادق هستند، چرا در سال‌های گذشته حساسیت نشان ندادند، افزود: «خوب است که همه به منافع جشنواره بیندیشند. من هم از شفافیت اعراض ندارم، اما خواهش می‌کنم پیزهای معمول را بولد نکنند. از نظر من پیشنهاد فلان فرد برای بلیت‌فروشی اصلا چیز عجیبی نیست.»

نوربخش در پاسخ به این سوال که درباره حضور تعدادی از اعضای هیأت برگزار‌کننده و هیأت داوران در لیست برندگان جایزه باربد چه نظری دارد، گفت: «اصلا هدف ما حضور همه فعالان عرصه موسیقی نسل جوان و پیشکسوت در امر داوری جایزه باربد بود. وقتی ٩٠ داور در این هیأت حضور داشتند، طبیعی است که آنها فعالان عرصه هستند. امکان حذف این فعالان از رقابت تنها به دلیل حضورشان در هیأت داوران ممکن نبود. تنها کاری که ما انجام دادیم، این بود که هر داور در مورد کاری که خودش ارایه داده بود حق رأی نداشته باشد و همین کار را هم انجام دادیم، اما حذف کلی این افراد امر محالی است.»

او در ادامه با بیان این‌که نتایج ارایه شده بخش داوری برای قاطبه افراد قابل قبول بود و احتمالا کسی از شنیدن نام برندگان مبهوت نشده، گفت: «البته آیین‌نامه داوری، آیین‌نامه کاملی نبود و امسال سعی کرده‌ایم با توجه به نقاط ضعف و قوت آن را کامل‌تر کنیم و امیدواریم امسال کم‌نقص برگزار شود. تعداد داوران هم طبیعتا به گستردگی‌ سال گذشته نیست.»

از جمله موارد دیگری که برای برخی از فعالان رسانه‌ای سوال ایجاد کرده، بازگشت تهمورس و سهراب پورناظری به مدیریت جشنواره فجر است، آن هم درحالی‌که هر دوی این هنرمندان بعد از پایان جشنواره ‌سال گذشته اعلام کردند دیگر مسئولیت مدیریتی در جشنواره فجر نمی‌پذیرند، اما حالا اعلام شده ممکن است این دو مدیریت بخش بین‌الملل جشنواره موسیقی فجر را به عهده بگیرند. نوربخش در این‌باره گفت: «من از همه کسانی که انگیزه حضور و نقش‌آفرینی در برگزاری هرچه بهتر جشنواره را دارند، دعوت می‌کنم حضور داشته باشند. باید بگویم بخش بین‌الملل جشنواره مستقیما با نظارت من مشغول فعالیت است و قطعا مسئولیت برگزاری‌اش به کس دیگری داده نخواهد شد.»

تفاوت دستمزد اعطا شده به گروه‌های مختلف شرکت‌کننده در جشنواره سی‌ویکم موسیقی فجر هم ازجمله موارد مناقشه‌برانگیزی بود که بحث در مورد آن همچنان ادامه دارد. منتقدان از دامنه پرداخت‌های کاملا متفاوتی سخن می‌گفتند که حکایت از پرداخت دستمزد ٣‌میلیون تومانی به گروه‌های موسیقی نواحی و دستمزد ٢٠٠‌میلیون تومانی به برخی گروه‌ها همچون گروه موسیقی کامکارها داشت. حمیدرضا نوربخش در این‌باره گفت: «ملاک جشنواره برای پرداخت دستمزد، بلیت‌‌فروشی بوده و هست. این مسأله اصلا به معنای ارزش‌گذاری نیست و همه از اهمیتی که شخص من برای موسیقی نواحی قایل هستم، آگاهند. با وجود این، چون جشنواره منابع مالی به شدت محدودی دارد و حتی می‌توان گفت در مقایسه با سال‌های گذشته با اضافه شدن آیین‌نامه پرداخت بیمه این توانایی کمتر هم شد، ما بنای پرداخت دستمزد را بر میزان بلیت‌‌فروشی گروه‌ها گذاشتیم. بنابراین هر گروهی که بلیت‌فروشی بیشتری داشته باشد، دستمزد بیشتری هم دریافت می‌کند.»

نوربخش با حوصله به این سوالات پاسخ داد و سعی کرد تا حد امکان نکته ناگفته‌ای را باقی نگذارد. به نظر می‌رسد حالا که چیزی تا آغاز جشنواره سی‌ودوم موسیقی فجر نمانده، صبوری بیشترین کاری است که از دست دغدغه‌مندان حوزه موسیقی برمی‌آید. تغییرات اتفاق افتاده در جشنواره موسیقی غیرقابل انکار است. این تغییرات اگر به همان کیفیتی که قصد انجامش وجود دارد به فرجام برسد، می‌تواند جشنواره موسیقی را به فستیوالی پویا تبدیل کند. سال گذشته بسیاری از هنرمندانی که حاضر نبودند در جشنواره موسیقی فجر برنامه اجرا کنند پا به عرصه گذاشتند و احتمالا بسیاری از آنها در این دوره هم خنیاگری خواهند کرد.