«ترامپ رئیس‌جمهور» متفاوت با «ترامپ کاندیدا»
رقابت داغ انتخاب چهل و پنجمین رئیس جمهوری امریکا با شگفتی پیروزی دونالد ترامپ جمهوریخواه بر هیلاری کلینتون دموکرات به پایان رسید. انتخابی که بدون شک پیامدهای خارجی آن بر عرصه بین‌الملل کمتر از آثار داخلی آن نخواهد بود.
است.
تعلیق موقت سیاست خاورمیانه‌ای امریکا
دیپلماسی امریکا، بدون تغییر اساسی
صادق ملکی؛ کارشناس مسائل منطقه
نباید انتخاب ترامپ را یک شوک ارزیابی کنیم. نتیجه انتخابات امریکا تأثیر راهبردی بر سیاست‌های امریکا در خاورمیانه، شرق دور و به طور کلی در سیاست‌های جهانی امریکا ندارد. آنچه در رقابت هالیوودی این دوره از انتخابات ریاست جمهوری امریکا شاهد بودیم بیش از آنکه تبیین‌کننده سیاست خارجی آتی امریکا باشد، متوجه جذب آرای مخاطبان داخلی بود. حال آنکه سیاست‌های امریکا در خارج از مرزهایش حاصل انتخاب‌های سیستماتیک است. زیرا این سیستم است که امریکا را اداره می‌کند و نه یک رئیس جمهوری؛ چه جمهوریخواه باشد و چه دموکرات. همچنین بعید است شعارهای تندی که «دونالد ترامپ» در تبلیغات انتخاباتی‌اش مطرح کرد، اجرایی و عملیاتی شوند. علاوه بر اینکه تاریخ معاصر نشان داده است کسانی که شعارهای تند می‌دهند بیش از دیگران آمادگی برای سازش دارند. بنابراین نباید شعارهای ترامپ را به بعد از ریاست جمهوری او تعمیم داد. برای سیستم سیاسی امریکا آنچه اهمیت بیشتری دارد تأمین منافع امریکاست و از همین حیث ثبات استراتژیک در خاورمیانه بر دموکراسی و حقوق بشر رجحان دارد. بنابراین اگر تصور کنیم سیاست‌های امریکا در دوران ترامپ دچار تغییرات اساسی می‌شود، دچار اشتباه
محاسباتی شده‌ایم. هرچند ممکن است او شیوه‌های متفاوتی را برای اجرای سیاست‌های اساسی امریکا پی بگیرد. چنانکه دموکرات‌ها ادبیات نرم تری به‌کار می‌برند، اما سیاست‌های تحریمی که در دوران آنها علیه ایران وضع شد چیزی کم از سیاست‌های تهاجمی جمهوریخواهان نداشته است.
سه چالش جدی «ترامپ» در دیپلماسی
محمد مرندی؛ استاد دانشگاه
دومین مانع او اجماعی است که میان رسانه‌های جمعی، اتاق فکرها و کانون‌های حکومتی امریکا در خلال رقابت‌های انتخاباتی علیه او به وجود آمد که از این منظر نیز تصمیم‌گیری‌های مهم او درعرصه سیاست خارجی از جمله درباره ایران را با چالش جدی مواجه خواهد ساخت.
از سوی دیگر کشورهای اروپایی هم به دلیل زاویه گرفتن ترامپ از سیاست‌های این کشورها مانند گذشته با او همراه نخواهند بود. این شکاف‌ها در نهایت کار او را برای اتخاذ تصمیم‌های دشوار و اقدام به تحرکات تند و تیز در عرصه سیاست خارجی سخت خواهد کرد.
محدودیت‌های ساختاری
الهه کولایی؛ استاد دانشگاه
بسیاری از شعارها و وعده‌هایی که دونالد ترامپ مطرح کرده است، در جریان رقابت‌های انتخاباتی و اساساً مربوط به این دوره از فعالیت سیاسی او بوده است. همچنین نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که آنچه او مطرح کرده است، در همان ایام تبلیغات نیز با مخالفت بسیاری از چهره‌های جمهوریخواه روبهرو شده بود. در مجموع، نگاهی به روند سیاسی در امریکا و تجربه گذشته، حکایت از آن دارد که تحقق شعارها و وعده‌های انتخاباتی در مسیر اجرایی شدن با محدودیت‌های ساختاری روبهرو خواهد شد. به عبارت دیگر، این‌گونه نیست که ترامپ بتواند همه مباحث مطرح شده در جریان رقابت را به عنوان اهداف سیاست داخلی و خارجی خود دنبال کند. باوجود این، تردید نمی‌توان داشت که انتخاب او، امریکا و بسیاری کشورها را به مرحله جدیدی از تحولات داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی رهنمون خواهد کرد.
همسانی نگاه اصلاح‌طلبان و اصولگرایان
آذر منصوری؛ فعال سیاسی
میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل، درباره تحولات داخلی امریکا یا سیاست‌های این کشور نسبت به ایران، اختلاف نظر جدی وجود ندارد. چنانکه دیدیم این دو طیف سیاسی، منهای طیف تندرو، نسبت به برجام نیز به اشتراک نظر رسیدند. این در حالی است که اساساً در رویکرد دو نامزد رقیب در امریکا در رابطه با ایران، تفاوت مشهودی وجود نداشت. باوجود این، برایند رسانه‌های تندرو ایران در زمان رقابت‌های انتخاباتی در امریکا، موید این واقعیت است که این طیف چندان به حضور هیلاری کلینتون در کاخ سفید متمایل نبود، همچنان که رویکرد این طیف به برجام نیز متفاوت با رویکرد اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل بود. این امر نشان می‌دهد که اصلاح‌طلبان و میانه‌روها، نگاه واقع‌بینانه‌ای به سیاست خارجی، برجام و امریکا دارند و انتظار می‌رود در آینده نیز این توافق نظر، با صدای رساتری بیان شود تا از سیاست خارجی ایران، صدایی یکسان در جهان منتشر شود.
مواضعی به اقتضای رقابت
علی خرم استاد دانشگاه
سیاست‌های آتی رئیس جمهوری امریکا را نمی‌توان از موضعگیری‌هایی که او در بحبوحه رقابت‌های داغ انتخاباتی‌اش با هیلاری کلینتون اتخاذ کرد،مورد ارزیابی قرارداد. ترامپ بنا به مقتضیات این رقابت، برجام را که مهم‌ترین دستاورد حزب رقیبش به حساب می‌آمد، زیر سؤال برد و مدعی پاره کردن آن شد. اقدامی که نه عملی و نه حقوقی است چراکه او خود بخوبی می‌داند که این توافق توسط قطعنامه 2231 شورای امنیت تثبیت شده و نه تنها وی بلکه هیچ فرد دیگری نمی‌تواند براحتی آن را نقض کند. مگر اینکه با بهانه‌های واهی در روند اجرای آن خلل ایجاد کند. حال آنکه این اقدام ترامپ هم با بازخورد منفی اروپایی‌هایی مواجه خواهد شد که از سیاست‌های او دوری می‌جویند. بنابراین امریکای دوره ترامپ دیگر قادر نخواهد بود به سان گذشته با بهانه‌های دیگری از جمله مسائل حقوق بشری اتحادی فراگیر علیه ایران شکل دهد.
ترامپی نو در کاخ سفید
غلامرضا تاجگردون نماینده مجلس
درباره نتیجه انتخابات اخیر امریکا اولین و بدیهی‌ترین نکته این است که ترامپ در مقام یک رئیس جمهوری بسیار متفاوت از ترامپ در مقام یک نامزد انتخاباتی خواهد بود و اگر قصد رصد جدی معادلات امریکا در آینده را داریم، باید تصویر ساخته شده از رئیس جمهوری منتخب امریکا را قدری از ذهن دور کنیم چرا که بدون شک ساختار قدرت در امریکا نه تنها اجازه تحقق بسیاری از وعده‌ها را به ترامپ نخواهد داد بلکه حتی این فرصت را نیز برای او فراهم نمی‌کند که به برخی از آنها فکر کند چرا که قطعاً وعده‌هایی نظیر دیوارکشی بین مرز امریکا و مکزیک بیشتر از یک برنامه شبیه یک جوک تبلیغاتی است. همین وضعیت درباره برجام هم صدق می‌کند. ترامپ نه تنها برجام را پاره نخواهد کرد که حتی در این مقطع فاصله گرفتن امریکا از اروپا شاید به نفع اجرای برجام هم باشد.
نگاه متفاوت «ترامپ» به امنیت خارجی
فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین‌الملل
مهم‌ترین موضعگیری رئیس جمهوری جدید امریکا در قبال ایران در نگاه او نسبت به برجام بروز یافت. ترامپ در خلال سخنرانی‌های انتخاباتی خود بی توجه به آنکه برجام یک سند توافق چندجانبه بین‌المللی و نه دوجانبه است، مدعی پاره کردن آن شد. سندی که با مهر تأیید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نمی‌تواند با اقدام یکجانبه یک دولت نقض شود. با وجوداین به نظر می‌رسد ترامپ با عهده‌دار شدن مسئولیت ریاست جمهوری به مختصات این توافق و تحولات سیاست خارجی امریکا وقوف بیشتری خواهد یافت و مواضع عقلایی‌تری اتخاذ خواهد کرد. اما نکته ای که نباید درباره او غافل شد آن است که او نوعی نگاه امنیتی نسبت به مسائل سیاست خارجی دارد که به معنای آن خواهد بود دیگر مانور نظامی اطراف ناوهای جنگی این کشور خالی از هزینه نخواهد بود.
کار سخت ترامپ در اجماع‌سازی علیه ایران
حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل
ترامپ در قبال ایران و موضوع برجام دو راه در پیش روی دارد؛ یا سیاست انزوا در پیش گیرد و راه خود را از اروپا جدا کند، یا برجام را اجرایی کرده و موضوع های دیگری همچون مسائل حقوق بشر یا ادعای حمایت ایران از تروریسم را در دستور کار خود برای باز کردن پرونده جدیدی علیه ایران به کار گیرد. اقدامی که در اجماع سازی اروپا برای همراهی با آن نسبت به دموکرات‌ها توفیق کمتری خواهد داشت. چرا که از یک سو ایران به اروپا نزدیک شده و ازسرگیری مذاکرات حقوق بشری میان طرفین راه ترامپ را برای به جریان انداختن این پرونده سخت خواهد کرد. از سوی دیگر ترامپ مواضع انعطاف ناپذیری در عرصه سیاست خارجی اتخاذ کرده است. تأکید او برامریکا گرایی و منافع صرف این کشور که به کاهش تعامل با اروپا منجر می‌شود، باعث واگرایی طرفین خواهد شد. از این رو ترامپ دیگر نمی‌تواند براحتی در ضدیت با ایران همسویی جهانی ایجاد کند.
برجامی که ترامپ نمی‌تواند پاره کند
تفاوت میان ترامپ و کلینتون و به طور کلی جمهوریخواهان و دموکرات‌ها یک واقعیت کتمان‌ناپذیر است. دموکرات‌ها عموماً سیاست‌های خود را حرفه‌ای‌تر دنبال می‌کنند و جمهوریخواهان صریح‌تر و خشن‌تر هستند اما درباره سرنوشت برجام بعد از ریاست جمهوری ترامپ دو مانع اساسی در ضوابط حقوقی برای تحقق وعده پاره کردن آن وجود دارد؛ اول اینکه برجام تعهد دولت امریکا است و الزاماً ربط مستقیمی به اوباما و ترامپ ندارد و از همین جهات بدنه کارشناسی دولت فدرال اجازه لغو آن توسط ترامپ را نخواهد داد. ثانیاً برجام توافقی دوجانبه میان امریکا و ایران نیست و در آن 5 کشور دیگر هم سهیم بودند. از همین حیث ضربه زدن مستقیم به برجام توسط ترامپ نه تنها زمینه لغو آن را فراهم نمی‌کند، بلکه بستر اتحاد امریکا و شرکای غربی‌اش در این حوزه و ایجاد اختلافات جدید بین اروپا و امریکا را فراهم می‌سازد.
مرتضی صفاری نماینده مجلس
ریل ثابت سیاست خارجی امریکا
سید حسین نقوی حسینی نماینده مجلس
اساساً ما برای تعقیب سرنوشت خود نباید تصمیم خود را ناظر به اتفاقات آن سوی جهان در امریکا کنیم. بر این اساس آمدن ترامپ یا کلینتون الزاماً نباید در نگاه و سیاست کلی ما نقش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد و در عمل هم این گونه است، اما فراتر از این ریاست جمهوری ترامپ در امریکا بیش از آنکه تأثیر خارجی داشته باشد، تأثیر داخلی خواهد داشت. ترامپ حتی اگر تمام تلاش خود را به کار ببندد هم نخواهد توانست ریل سیاست خارجی امریکا را به طور جدی تغییر دهد. در امریکا حتی هم‌حزبی‌های او هم مخالفش هستند. اینکه او انتخابات را برده به این معنا نیست که در مقام رئیس جمهوری هر کاری می‌تواند بکند. او در مقام یک رئیس جمهوری برای دست زدن به سیاست‌های انتحاری مانند پاره کردن برجام با موانع داخلی و ساختاری زیادی برخورد خواهد کرد که هیچ گاه اجازه این کار را به او نمی‌دهند.
ارسال نظر