تسخیر سفارت آمریکا به روایت ۴ روزنامه
می‌گویند روایت‌ها و حقیقت‌های به‌جامانده از تاریخ و گذشتگان را باید در کتاب‌ها خواند، اما گزافه نیست اگر بگوییم تاریخ معاصر را می‌شود و حتی بهتر است در بایگانی روزنامه‌ها جست‌وجو کنیم؛ اتفاقات و حوادثی که گاهی کمتر از نیم‌قرن از زمان انجامشان گذشته است و هنوز تازگی و آثار به‌جامانده از آن را می‌توان حس کرد.
روزنامه شرق - علی ایوبی: می‌گویند روایت‌ها و حقیقت‌های به‌جامانده از تاریخ و گذشتگان را باید در کتاب‌ها خواند، اما گزافه نیست اگر بگوییم تاریخ معاصر را می‌شود و حتی بهتر است در بایگانی روزنامه‌ها جست‌وجو کنیم؛ اتفاقات و حوادثی که گاهی کمتر از نیم‌قرن از زمان انجامشان گذشته است و هنوز تازگی و آثار به‌جامانده از آن را می‌توان حس کرد. روزنامه‌ها که گاه بی‌رحمانه متهم می‌شوند عمرشان یک‌روزه است و فردای چاپ جزء دورریختنی‌ها به حساب می‌آیند، دقیقا همان نقطه اتصال ما به حوادث و رویدادهای معاصر هستند.
خبرنگاران روزنامه در همان روز حادثه با تیزبینی نکات و اتفاقاتی را ثبت می‌کنند که ممکن است در طول زمان از چشم تاریخ‌نگاران بزرگ جا بماند. تسخیر سفارت آمریکا در سال ٥٨ که از سوی جمعی از دانشجویان پیرو خط امام صورت گرفت و امام خمینی آن را «انقلاب دوم» خواند، یکی از این حوادث مهم تاریخی دوران معاصر ایران و انقلاب است. اشغال این سفارتخانه که بعدها «لانه جاسوسی» لقب گرفت، ٤٤٤ روز به طول انجامید و رابطه تهران - واشنگتن را که از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ٥٧ به تیرگی گراییده بود تا امروز در بن‌بست نگه داشته است. در این گزارش به بازخوانی اخبار اتفاقات سه روز اول این تسخیر در آبان‌ماه ٥٨ در چهار روزنامه سراسری؛ یعنی «کیهان»، «اطلاعات»، «جمهوری اسلامی» ارگان حزب جمهوری اسلامی و «انقلاب اسلامی» به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی ابوالحسن بنی‌صدر، پرداخته‌ایم.
یکشنبه ١٣ آبان
با توجه به اینکه اشغال سفارت آمریکا در تهران در صبح روز ١٣ آبان اتفاق افتاد و روزنامه جمهوری اسلامی صبح و سه روزنامه کیهان، اطلاعات و انقلاب اسلامی عصر چاپ و توزیع می‌شدند، تنها روزنامه‌ای که خبر اشغال سفارت آمریکا را منتشر کرد، کیهان است که توانسته بود به رقیب قدیمی خود؛ یعنی روزنامه اطلاعات به قول ژورنالیست‌ها خبر بزند. عملیات تسخیر سفارت آمریکا از ساعت ١١ صبح شروع شد و با توجه به اینکه ساعت توزیع روزنامه‌ها در تهران حدود ساعت چهار بعدازظهر بوده است، بااین‌حال روزنامه کیهان توانسته در این زمان کوتاه و در چاپ سوم، گزارش کاملی به خوانندگان خود ارائه کند.
کیهان در بالای صفحه اول خود و در کنار لوگو این روزنامه این تیتر را زده است: «سفارت آمریکا به اشغال دانشجویان درآمد». در پایین همین صفحه نیز در گزارشی به این واقعه پرداخته شده است: صبح امروز گروهی که در جمع تظاهرکنندگان دانشگاه حضور داشتند و از خیابان طالقانی عازم دانشگاه بودند، جلو سفارت آمریکا، شروع به دادن شعارهای ضدامپریالیستی کردند و از بالای در و دیوار سفارت خود را به محوطه سفارت رساندند و آنجا را اشغال کردند.
این جریان در ١١ صبح امروز اتفاق افتاد و گروهی که وارد سفارتخانه شده‌اند بین ١٥ تا ٣٠ نفر هستند، جریان اشغال سفارت به کلانتری هفت و کمیته انقلاب منطقه شش اطلاع داده شد و پاسداران این کمیته اقدامات فوق‌العاده‌ای را برای خارج‌کردن تظاهرکنندگان آغاز کردند. گوهری مسئول ارشاد کمیته انقلاب منطقه شش در ساعت ١٢ و ١٥ ظهر امروز در این مورد به خبرنگار کیهان گفت: «نظر به مسئله راهپیمایی اقدامات احتیاطی لازم را انجام دادیم و گروهی از پاسداران این منطقه و گروهی دیگر که مربوط به منطقه دیگر بودند پشت دیوارهای سفارت آمریکا گماردیم تا آنان از واردشدن به داخل سفارت جلوگیری کنند. ولی علیرغم تلاش برادران پاسدار هجوم مردم برای داخل‌شدن به سفارت باعث شد تا گروهی وارد سفارت شوند.
از طریق کمیته اقدامات لازم برای خارج‌کردن مهاجمان و تظاهرکنندگان صادر شده است و چون پاسداران ما اجازه ورود به داخل سفارتخانه را ندارند به این خاطر تلاش آنان بر این است که از ورود اشخاص جلوگیری نمایند. از سوی دیگر چون امروز یکشنبه است و سفارت آمریکا تعطیل رسمی می‌باشد، ظاهرا کسی در داخل سفارتخانه نبوده است و ما هنوز نمی‌دانیم به چه اقدامی کسانی را که داخل سفارت شده‌اند، از آنجا بیرون کنیم و در این رابطه منتظر اخذ دستور از مقامات بالا هستیم». کمیته منطقه شش هم دراین‌باره گفت: «طبق اطلاعات رسیده در پی اشغال سفارت، افراد سفارت برای جلوگیری از ورود تظاهرکنندگان به داخل سفارت شروع به پرتاب گاز اشک‌آور کرده‌اند».
یک مقام بلندپایه در وزارت امور خارجه هم در تماس تلفنی با کیهان درباره اشغال سفارت آمریکا از سوی گروهی ناشناس گفت: «نخست‌وزیری و سپاه پاسداران و شهربانی اقدامات لازم را از طریق سفارت انجام داده‌اند. تاکنون عده‌ای از این تظاهرکنندگان وارد زیرزمین سفارت شده‌اند و از طرف سفارت هم با پرتاب گاز اشک‌آور اقدام به متفرق‌کردن آنها شده است. تظاهرکنندگان مشغول قرائت بیانیه خود هستند. پاسدارها و افراد شهربانی و کمیته‌ها مشغول جلوگیری از ورود آنان به داخل ساختمان هستند». او همچنین گفت که کاردار سفارت آمریکا در تهران ساعت ١١:٣٠، ضمن تماس با وزارت امور خارجه خبر حمله تظاهرکنندگان به سفارت را گزارش داد. یکی از متحصنین هم که در داخل سفارت بود پس از خارج‌شدن به خبرنگار کیهان گفت: «ما به‌عنوان اعتراض به سیاست آمریکا اینجا را اشغال کردیم و گروهی از دانشجویان در محوطه متحصن شده‌اند و اعلام کرده‌اند تحصن آنها ادامه خواهد داشت».در ادامه این گزارش هم آمده است: با وجودی که باران می‌بارد کسانی که انتظامات سفارت را برعهده گرفته‌اند با دقت کافی مشغول حفاظت از سفارت هستند.
«آخرین خبر» این روزنامه درباره این حادثه نیز حاکی است: تا ساعت یک بعدازظهر این گروه چهار نفر را به‌عنوان نماینده انتخاب کرده‌اند تا وضع را مورد بررسی قرار دهند. خبرنگار کیهان همچنین با «گلدن‌پیر»، کاردار سفارت انگلیس در تهران، تماس گرفته و او گفته است: «ما از طریق بی‌سیم با سفارت آمریکا تماس گرفتیم و متوجه شدیم که حدود ٢٠٠ نفر وارد سفارت آمریکا شده‌اند. افراد مزبور کاملا یک اعتراض صلح‌آمیز را به نمایش گذاشتند و به‌عنوان اعتراض وارد سفارت آمریکا شده‌اند. سفارت کاملا آرام است و افراد سفارت به کار خود مشغول می‌باشند. افراد به حال تحصن در داخل سفارت می‌باشند و تحصن افراد فوق هیچ ناراحتی را متوجه کارکنان نکرده و کاملا مسالمت‌آمیز بوده است».
روزنامه کیهان همچنین در صفحه دوم خود نوشت در ساعت یک بعدازظهر امروز صدای جمهوری اسلامی ضمن پخش خبر اشغال سفارت آمریکا، اطلاعیه شماره یک دانشجویان مسلمان پیرو امام را پخش کرد. در این اطلاعیه آمده بود: «ما دانشجویان مسلمان پیرو امام خمینی از موضع قاطعانه امام در مقابل آمریکای جهان‌خوار به‌منظور اعتراض به دسیسه‌های امپریالیستی و صهیونیستی سفارت جاسوسی آمریکا در تهران را به تصرف درآوردیم تا اعتراض خویش را به گوش جهانیان برسانیم».
دوشنبه ١٤ آبان
تیتر اول روزنامه اطلاعات به سفر ابراهیم یزدی به الجزایر و تقاضای رسمی ایران از وزارت خارجه آمریکا برای استرداد شاه مخلوع و فرح اختصاص دارد: «ایران رسما از آمریکا خواستار استرداد شاه خائن شد»؛ اما در بالای این صفحه، تیتر «قاطع‌ترین و کوبنده‌ترین اقدام ضدامپریالیستی جوانان انقلابی ایران» دیده می‌شود که به اشغال سفارت آمریکا اشاره دارد. در بالای همین صفحه نیز عکسی است که عده‌ای را با مشت‌های گره‌کرده نشان می‌دهد درحالي‌که پرچم آمریکا را آتش زده‌اند و زیر آن نوشته شده: مداخلات و توطئه‌های آمریکا علیه انقلاب، آن‌قدر ادامه یافت تا سرانجام کاسه صبر مردم انقلابی ما تمام شد و خشم آنها به صورت شراره‌های آتش بر پرچم این کشور افتاد. همچنین در تیتری دیگر اعلام کرد: «در سفارت آمریکا اسناد مربوط به حوادث کردستان و خرمشهر به دست جوانان انقلابی افتاد».
اطلاعات در خبری دیگر در این صفحه نوشت: «دانشجویان ایرانی در آمریکا خود را با زنجیر به مجسمه آزادی بستند». در این خبر آمده حدود ٣٠ نفر از دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا به عنوان اعتراض به حضور شاه مخلوع در نیویورک در بالای مجسمه آزادی خود را به زنجیر کشیدند. همچنین در سه عکس که در نیم‌تای پایین صفحه چاپ شده است حال‌وهوای محوطه بیرونی سفارت و برگزاری نماز جماعت جوانان انقلابی را نشان داده که به امامت حجت‌الاسلام موسوی‌خوئینی‌ها برگزار شده بود.
این روزنامه در سرمقاله خود با عنوان «در نبرد ضد استعماری به پیش!» که بدون نام است، این‌گونه نوشته است: «عاقبت کاسه صبر جوانان آگاه و انقلابی ما لبریز شد و خشم خود را در اشغال دلیرانه لانه جاسوسی آمریکا آشکار کردند و بر تمام تعارفات دیپلماتیک که لعابی از سازشکاری و مماشات داشت نقطه پایان نهادند». در ادامه این سرمقاله آمده: «در این دور تازه، مبارزه ما باید به محو کامل تمام وابستگی‌ها بینجامد. از یاد نبریم که برای این مبارزه، ما به اتحاد تمام نیروها نیاز داریم و هر شکافی در این صفوف متحد، پیروزی ما را علیه استعمارگران به تأخیر می‌افکند. مبارزه ما در این مرحله جدید، باید آگاهانه و سنجیده و معقول جهت گیرد، ادامه یابد و به سامان برسد. در این راه رهنمودهای امام پرچم ما و صفوف متحد خلق پشتیبان ماست، نقش مطبوعات آزاد، سازمان‌های مترقی در بسیج و سازماندهی این مبارزه بیش از هر زمان، حس می‌شود و ضرورت می‌یابد».
روزنامه اطلاعات در پایین این سرمقاله هم با چاپ چند بریده از روزنامه‌های گذشته خود و مطلبی که تیتر آن «هشدارهای مکرر درباره توطئه» است، نوشته: «اطلاعات از تیرماه گذشته بارها و بارها از توطئه‌های امپریالیسم آمریکا برای درهم‌شکستن انقلاب ایران خبر داده است. خبرهایی مستند و هشداردهنده... اینک خوشبختانه پرده‌ها بالا رفته، دست آمریکا رو شده و وزارتخانه خارجه رسما تقاضای استرداد شاه خائن را کرده است».
در گوشه پایین این صفحه یک تیتر دیگر هم به چشم می‌خورد: «پان‌آمریکن پروازهای خود را به ایران قطع کرد». در این خبر کوتاه آمده است: «قطع این پروازها از دیشب صورت گرفت ولی هنوز رسما اعلام نشده است که این اقدام مربوط به اشغال سفارت آمریکا می‌باشد یا علت دیگری که ذکر شده است».
همچنین این روزنامه در صفحه دوم خود در گزارشی اشغال سفارت آمریکا را شرح داده است و سعی کرده تا حاشیه‌های این اتفاق را هم بیان کند. اطلاعات نوشت: «به محض انتشار خبر تصرف سفارت آمریکا در اکثر نقاط شهر تهران جوان‌ها و دانشجویان به خیابان ریختند و به نشانه شادی همدیگر را در آغوش گرفتند، تبریک گفتند، شیرینی پخش کردند و با مشت‌های گره‌کرده شعار دادند و همبستگی خود را با دانشجویان پیرو خط امام اعلام کردند. همچنین دانشجویان مسلمان در پیاده‌روی روبه‌روی سفارت آمریکا نماز جماعت برپا کردند و پرچم آمریکا نیز در چند نوبت به آتش کشیده شد. هم‌زمان با این تظاهرات از در ورودی سفارتخانه سرودهای انقلابی فلسطینی پخش می‌شد».
در صفحه آخر این روزنامه نیز بیانیه‌های حزب جمهوری اسلامی، جنبش انقلابی مردم مسلمان ایران «جاما»، حزب توده ایران، جنبش مسلمانان مبارز، مجاهدین انقلاب اسلامی، کردهای مقیم مرکز، جمعیت ایرانی تعاون و دادسرای انقلاب در حمایت از اشغال سفارت آمریکا چاپ شده است.
ستاد خبری کیهان
کیهان برای این اتفاق خاص یک ستاد خبری تشکیل داده که در سفارت اشغال‌شده آمریکا مستقر شده است. این روزنامه در این روز، گزارش‌ها و عکس‌های ستاد خبری کیهان در سفارت آمریکا را با تیتر «آخرین گزارش‌ها از گروگانگیری و اشغال انقلابی سفارت آمریکا» منتشر کرده است. در پایین آن هم عکسی از تجمع‌کنندگان در شامگاه شب قبل را چاپ کرده که پرچم آمریکا را آتش زده‌اند. همچنین متن کامل اطلاعیه‌های دانشجویان مسلمان پیرو خط امام نیز در این شماره از روزنامه آمده است. در یکی از این اطلاعیه‌ها دانشجویان مسلمان سید احمد خمینی را به سفارت دعوت کردند و در اطلاعیه دیگری دانشجویان تسخیر‌کننده سفارت هرگونه ارتباط با احزاب، گروه‌ها و سازمان‌ها را تکذیب کردند.
در خبر کوتاهی نیز که در صفحه دو چاپ شده بود از قول آیت‌الله خلخالی آمده: «اصل اشغال لانه جاسوسی به اصطلاح سفارت آمریکا را کاملا تأیید می‌کنم و به عنوان تأیید این حرکت در سفارت آمریکا حاضر خواهم شد». آیت‌الله بهشتی هم در سخنان خود در جلسه خبرگان قانون اساسی به حمله به سفارت آمریکا اشاره کرده و گفته بود: «ما به آمریکا گفته‌ایم که با فرد، شخص امام، رجال انقلابی، شورای انقلاب یا دولت انقلابی طرف نیستید. شما با یک ملت طرف هستید. ملت ایران حق خود را شناخته و اگر همه چهره‌های سرشناس ما را هم بکشید انقلاب باز هم به پیش می‌رود».
این روزنامه در همین صفحه در عکسی از حضور ده‌ها خبرنگار، فیلم‌بردار و عکاس ایرانی و خارجی خبر داده که گزارش لحظه‌به‌لحظه اشغال سفارت را به سراسر جهان مخابره می‌کنند. ستاد خبری روزنامه کیهان در خبری که از ساعت ١١ این روز به دست آورده، اعلام کرده قرار است دانشجویان مسلمان پیرو امام بعدازظهر امروز یک مصاحبه مطبوعاتی در محل سفارت برگزار کنند.
همچنین کیهان در مطلبی در صفحه سه، با تیتر «سفارت آمریکا چگونه اشغال شد»، گزارش این تسخیر را مرور کرده است. در قسمتی از این گزارش آمده: «دانشجویان به محض ورود به داخل ساختمان سفارتخانه، کنترل و مراقبت از ساختمان را برعهده گرفتند. این عده بازوبندهای خاصی به بازویشان بسته‌اند و عکس امام خمینی نیز روی سینه‌شان نصب شده است. کلیه کارمندان و کارکنانی که هنگام اشغال سفارتخانه آنجا بودند، خودشان را تسلیم کردند. دانشجویان حدود صد نفر را به گروگان گرفته‌اند. اشغال سفارت بدون هیچ‌گونه درگیری صورت گرفته است اما اشغال ساختمان سفارت حدود سه ساعت طول کشید که با مقاومت مأموران و پرتاب گاز اشک‌آور همراه بود.
دانشجویان گروگان‌ها را چشم‌بسته به زیرزمین سفارت برده و در این محل زندانی کرده‌اند». همچنین به گزارش ستاد خبری کیهان حال تمامی گروگان‌ها خوب است و دانشجویان با آنها رفتار مسالمت‌آمیزی دارند و حتی خود کارکنان سفارت نیز به این موضوع اذعان کرده‌اند. در ادامه این گزارش هم آمده: «کارکنان ایرانی سفارتخانه گروگان گرفته نشده‌اند و دانشجویان بلافاصله بعد از استقرار در سفارتخانه آنها را آزاد کرده‌اند. دانشجویان همچنین کمیته‌های: اسناد، عملیات، خدمات و اطلاعات را در داخل سفارت تشکیل داده‌اند».
خبرنگار کیهان با وزارت خارجه هم تماس گرفته و درباره اشغال سفارت سؤال پرسیده بود. سخنگوی وزارت خارجه نیز در پاسخ گفته بود: «هنوز جزئیات دقیقی از اشغال سفارت آمریکا به ما نرسیده است. گزارشاتی که به ما داده‌اند، ضدونقیض بوده است. کسانی که سفارت را اشغال کرده‌اند، گفته‌اند سفارت را به‌راحتی اشغال کرده‌اند و کارکنان سفارت مدعی‌اند که این عده پس از حمله به سفارت و کارکنان آن، سفارت را به اشغال خود در آورده‌اند. به محض اطلاع از جزئیات این خبر و کسب اطلاعات تازه در زمینه اشغال سفارت، مراتب از طریق مطبوعات و رادیو تلویزیون به آگاهی همگان خواهد رسید».
مسئول کمیته منطقه شش نیز در گفت‌وگو با خبرنگار این روزنامه گفته است: «دانشجویانی که سفارت را اشغال کرده‌اند، حدود ٤٠٠ نفر هستند که عضو انجمن‌های دانشجویان مسلمان دانشگاه‌های تهران، ملی، صنعتی و پلی‌تکنیک هستند».
موسوی‌خوئینی‌ها: به دانشجویان ملحق شدم
روزنامه انقلاب اسلامی تیتر اول خود را به بیانیه دانشجویان مسلمان پیرو امام اختصاص داده بود: «ای امام دیگر تاب تحمل نداشتیم». همچنین بالای صفحه و در کنار لوگو روزنامه، قسمت کوتاهی از بیانیه آیت‌الله منتظری را چاپ کرده است که به نظر می‌رسد درباره اشغال سفارت آمریکا از سوی ایشان صادر شده است. در این بیانیه آمده بود: «چند روز قبل امام فرمودند که باید ملت ایران موضع خود را در مقابل آمریکا مشخص کند و این کار یک نوع تشخیص موضع است و آمریکا بداند که نمی‌تواند با احساسات ملت ایران بازی کند».
این روزنامه همچنین مصاحبه‌ای با حجت‌الاسلام موسوی‌خوئینی‌ها کرده که در زمان اشغال سفارت آمریکا در سال ٥٨ از همراهان دانشجویان پیرو خط امام بود. او در این گفت‌وگو که داخل سفارت انجام شده است، گفته بود: «ساعت ١١ در محل کارم در جام جم (رادیو و تلویزیون) بودم که به من اطلاع دادند یک گروه از دانشجویان مسلمان می‌خواهند سفارت آمریکا را در اعتراض به دولت آمریکا به تصرف خود در آورند. زمانی به اینجا رسیدم که سفارت در اختیار دانشجویان بود. از آنجا که آنان را می‌شناختم و می‌دانستم که صددرصد در خط امام هستند و به هیچ گروه و دستهای وابسته نیستند، به آنان ملحق شدم و تا پایان این حرکت اینجا خواهم ماند». موسوی‌خوئینی در ادامه گفته بود: «ما امیدواریم که دولت بیدار شود و این حرکت را به عنوان اولین زنگی که ملت ایران به صدا در آورده است، بشنود و هرچه‌زودتر موضع سیاسی خود را به‌خصوص در رابطه با آمریکا تصحیح کند و موضع‌گیری قاطع نماید».
این روزنامه سرمقاله خود با عنوان «آمریکا و انقلاب» که از محتوای آن مشخص است نویسنده آن روی خوشی به این حرکت دانشجویان نشان نداده و همچنین از دولت بازرگان هم دل خوشی ندارد، آورده است: «این امر آشکار می‌کند که میان سیاست خارجی دولت و تمایلات عمومی سازگاری وجود ندارد چراکه نمی‌توان گفت دولت از این کار آگاه بوده و بدان رضا داده است.
مصاحبه‌های رادیو- تلویزیونی نمایندگان دانشجویان نیز حکایت دارد که اشغال سفارت نوعی اعتراض به رویه دولت در سیاست خارجی به‌خصوص در رابطه با آمریکاست. حال پرسیدنی است که وقتی سیاست خارجی مطلوب نیست، چرا مستقیم عمل نمی‌شود تا آن را تغییر دهد؟ وقتی جانب‌داران خط امام به این کار دست می‌زنند، یعنی دولت را به هیچ می‌گیرند و این دولت منصوب امام است.
این اقدام به اعتبار بین‌المللی دولت تا جایی که باید صدمه وارد می‌کند. شرح عواقب زیان‌بار این امر، زائد به‌نظر می‌رسد». نویسنده بدون نام این سرمقاله در ادامه نوشته است: «جنبه مثبت آن هم این است که این اقدام یک بار دیگر این حقیقت را بر همگان آشکار می‌سازد که وقتی دولت کاری را بایسته و لازم است، انجام نمی‌دهد، آن کار به‌وسیله دیگران انجام خواهد شد».
انقلاب مردمی قانون ویژه خود را دارد
روزنامه جمهوری اسلامی با تیتر «اشغال انقلابی سفارت آمریکا»، به استقبال این واقعه رفته است، همچنین با چاپ عکسی از محوطه سفارت آمریکا، این خبر را اعلام کرده است که کارکنان سفارت اسناد محرمانه را در آتش سوزاندند. در بالای صفحه هم قسمتی از بیانیه‌های مجاهدین انقلاب، حزب جمهوری اسلامی و حوزه علمیه قم را آورده و این قسمت از بیانیه دانشجویان مسلمان پیرو امام نیز منتشر شده است: «ملت مسلمان ایران بیایید به ندای امام پاسخ دهید که می‌گوید: بیایید متحد شویم و دست جنایت‌کاران چپ و راست را که در رأس آن آمریکاست قطع کنیم».
این روزنامه سخنان امام خمینی در اجتماع دانش‌آموزان در قم را که به مناسب گرامیداشت ١٥ خرداد با ایشان ملاقات کرده‌اند، با این تیتر منتشر کرد: «امام: توطئه‌ها را در هم می‌شکنیم».
امام خمینی در این سخنرانی با اشاره به اینکه آنها که طرفداری از قدرت‌های بزرگ می‌کنند، اگر دست برندارند ما با آنها طور دیگر رفتار می‌کنیم، گفتند: «انگلستان بختیار را پناه داده و آمریکا آن جرثومه فاسد (شاه مخلوع) را در پیش خود نگهداری می‌کند. ما نخواهیم گذاشت توطئه‌های آنان به ثمر برسد، ملت ما برای همه‌چیز آماده است، توطئه‌ها را می‌شکنیم و جرثومه‌های فاسد را یا اصلاح می‌کنیم یا طرد».
سرمقاله این روزنامه به بحث اشغال سفارت آمریکا اختصاص دارد و این حرکت را تأیید کرده است. در این سرمقاله که تیتر آن، «اصل انقلابی تولی و تبری و خشم مشتعل توده‌های ما» است، آمده: «ممکن است این عمل در عرف ادب دیپلماتیک کار پسندیده‌ای نباشد و این حتمی است که دستگاه‌های تبلیغاتی غربی از جمله آمریکا و انگلیس و اسرائیل سعی خواهند کرد این عمل را وحشیانه و ناقض حقوق بین‌المللی جلوه بدهند؛ ولی ما می‌گوییم انقلاب مردمی قانون ویژه خود را دارد و این قانون را خلق‌های مستضعف جهان خوب می‌فهمند و خلق‌های دردمند جهان سوم که نزدیک یک قرن است در زیر چکمه‌های امپریالیستی‌ها لگدمال و خونین، چشم به راه آفتاب رهایی دوخته‌اند و با دستهای خالی به جنگ با این غول‌های آدم‌خواره پرداخته‌اند، پیام دانشجویان مسلمان را خواهند شنید و چه باک که عده‌ای مبادی آداب برآشوبند که آنها سال‌های سال برای شنیدن فریادهای خلق‌های مستضعف گوش خود را فروبسته‌اند».
سه‌شنبه ١٥ آبان
روزنامه اطلاعات در این روز به چاپ سوم رسید و تیتر یک خود را به استعفای دولت موقت اختصاص داد: «دولت بازرگان استعفا کرد»؛ اما در پایین آن با تیتر «آخرین تحولات حادثه اشغال سفارت آمریکا در تهران»، به موضوع تسخیر سفارت پرداخته و در پایین صفحه اول با چاپ چهار عکس از گروگان‌ها اتفاقات درون سفارت را شرح داده است؛ در یکی از عکس‌ها چند آمریکایی با چشمان بسته دیده می‌شوند که در زیر آن نوشته شده است: «گروگان‌ها به محل مطمئنی در سفارت منتقل شده‌اند و دانشجویان از آنها مراقبت می‌کنند».
در صفحه دوم این روزنامه در گزارشی سعی شده تحولات دیروز و امروز صبح این واقعه پوشش داده شود؛ این گزارش این‌گونه شروع شده است: «دانشجویان مسلمان پیرو امام، سومین روز اقامت خود در سفارت آمریکا را در حالی آغاز کرده‌اند که از زمان ورود آنان به داخل سفارت تظاهرات مردم در بیرون محوطه سفارت به حمایت از آنان قطع نشده است. بسیاری از جوانان که با همراه‌داشتن پتو و لباس‌های گرم خود را تجهیز کرده بودند، دو شب گذشته را در خیابا‌ن‌های اطراف سفارت آمریکا به صبح رساندند.
بلندگوی دانشجویان مستقر در سفارت در این دو روز مرتبا به پخش آیاتی از قرآن مجید، سرودهای انقلابی و اعلامیه‌های دانشجویان مشغول است و مردم نیز با دادن شعارهایی چون «قرارداد نظامی آمریکا لغو باید گردد» و «مرگ بر امپریالیسم آمریکا» از آنان پشتیبانی می‌کردند».
همچنین در ادامه این گزارش سخنان دو سخنگوی دانشجویان که سفارت را به اشغال درآورده‌اند در برابر بیش از ٥٠ نفر از خبرنگاران داخلی و خارجی بیان شده است.
یکی از این دو دانشجو که اسمی از آنها برده نشده، در آغاز این کنفرانس خبری چند نمونه اسلحه و گاز اشک‌آور را به خبرنگاران نشان داد و گفت: «اینها نمونه‌ای از تجهیزاتی است که از سفارت به دست آمده است. این نمونه‌ها شامل مسلسل ام-٣، کلت ٣٨، گاز اشک‌آور و تفنگ دور‌زن بود».
این سخنگو در پاسخ وزارت خارجه آمریکا که اعلام کرده بود آمریکایی‌های مانده در سفارت را گروگان تلقی نمی‌کند، گفته بود: «تسخیر سفارت آمریکا یک بازی نیست، این لانه جاسوسی آمریکا بزرگ‌ترین دشمن خلق‌های جهان است که به تصرف ما درآمده است.
اینها گروگان ما هستند و تا زمانی‌که به خواسته‌های خود دست نیابیم، گروگان باقی خواهند ماند.
مسئله ما یک مسئله دانشجویی صرف نیست که احتمالا شکست بخورد یا به انحراف کشیده شود؛ این مسئله در ارتباط با توده مردم است و تا به نتیجه نرسد، پایان نخواهد یافت».
یکی دیگر از این سخنگوها هم درباره چگونگی تصرف سفارت گفته بود: «تصرف سفارتخانه غیرمسلحانه بود و دانشجویان در هر مرحله به اطلاع آمریکاییان مقیم محل سفارت رسانده‌اند که قصد کشتن آنها را ندارند».
این سخنگو عکسی از امام خمینی را که سوراخ سوراخ شده بود به خبرنگاران نشان داد و اظهار كرد این عکس در اتاق یکی از مقامات بلندپایه سفارت نصب شده بود و کارکنان سفارت به بازی و تفریح، زوبین‌های پردار به‌سوی آن پرتاب می‌کردند. همچنین این سخنگو درباره سؤال یکی از خبرنگاران که پرسیده بود آیا در خارج از سفارت هم دستگیری آمریکایی‌ها ادامه دارد، گفته بود: «چنین نیست و دانشجویان در خارج از سفارت کسی را دستگیر نمی‌کنند؛ البته این طبیعی است که مردم ایران اگر کاردار سفارت آمریکا را ببینند، او را دستگیر کرده و به اینجا خواهند آورد».
در این صفحه اطلاعیه جامعه مدرسین و طلاب حوزه علمیه قم در حمایت از دانشجویان پیرو خط امام نیز چاپ شده است، همچنین در خبری دیگر با تیتر «آمریکا به عملیات نظامی متوسل نمی‌شود»، از قول سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا آورده است: «آمریکا در نظر ندارد درخواست دانشجویان ایرانی اشغال‌کننده سفارت آمریکا در تهران را درمورد بازگرداندن شاه مخلوع به ایران برای محاکمه برآورده کند. ما از دولت ایران انتظار داریم که آنها اقدام‌هایی برای رفع این بحران به‌عمل آورند».
در صفحه آخر این روزنامه نیز پیام دانشجویان مسلمان پیرو امام از محل سفارت اشغالی آمریکا به رهبری انقلاب اسلامی منتشر شده؛ در این پیام خطاب به امام خمینی آمده است: «در جهت اجرای فرمان تو و با اعتقاد به پیروزی راه تو که راه خداست بر آن شدیم که گامی هرچند کوچک برداریم و با اشغال سفارت مزدوران آمریکایی در ایران بیانگر خشم خداوند تو و خلق مسلمانمان باشیم».
همچنین در این صفحه خبری چاپ شده مبنی بر اینکه: «ساعت ١٥:٤٠ دیروز حاج‌سیداحمد خمینی، فرزند امام خمینی وارد محوطه سفارت آمریکا شد و مورد استقبال دانشجویان و حجت‌الاسلام موسوی‌خوئینی‌ها قرار گرفت. دانشجویان پیرو خط امام در اعلامیه شماره ٩ خود از حجت‌الاسلام احمد خمینی دعوت کرده بودند تا برای آگاهی از چگونگی اوضاع داخل سفارت، به دانشجویان بپیوندد.
احمد خمینی در پاسخ به سؤال خبرنگاری که پرسیده بود آیا قبل از اقدام دانشجویان از آن اطلاع داشته، گفت: «نه ابدا».
او همچنین گفت: «تمام مردم ایران از این عمل پشتیبانی می‌کنند».
سیداحمد خمینی اشغال سفارتخانه‌های دیگر را منع کرد
روزنامه کیهان در این روز به چاپ سوم رسیده است. این روزنامه در صفحه اول خود عکس چند نفر از گروگان‌های آمریکایی را که چشمانشان بسته بود چاپ کرده و در زیر آن با تیتر درشت نوشت: «ایران قرارداد همکاری با آمریکا را لغو کرد».
همچنین در نیم‌تای پایین این صفحه عکسی از حجت‌الاسلام احمد خمینی را منتشر کرد که در بالای دیوار سفارت اشغال‌شده آمریکا ایستاده و مورد استقبال قرار گرفته است، در بالای این عکس هم نوشته شده: «حجت‌الاسلام سیداحمد خمینی اشغال سفارتخانه‌های دیگر را منع کرد».
در صفحه دوم نیز خبری با این تیتر دیده می‌شود: «دکتر یزدی: درباره اشغال سفارت ما در درجه اول آمریکا را مقصر می‌دانیم». ابراهیم یزدی که در آن زمان وزیر خارجه دولت مهدی بازرگان بود با دعوت از خبرنگاران به بیان دیدگاه‌های خود در مورد این حادثه پرداخت. دکتر یزدی گفته بود: «معتقد هستیم که اگرچه طبق مقررات بین‌المللی دولت ایران موظف به حفاظت جان و مال اتباع خارجی است و ما به عنوان دولت از وقوع چنین حادثه‌ای ابراز تأسف می‌کنیم و نهایت کوشش خودمان را نیز به کار خواهیم برد تا این مسئله به صورت رضایت‌بخشی حل شود، معذالک مسئولیت حوادث را مستقیما متوجه دولت آمریکا می‌دانیم».
در حالی صحبت‌های ابراهیم یزدی در مورد تلاش برای حل این حادثه بیان شده که تیتر همین شماره از روزنامه کیهان این بود: «استعفای دولت بازرگان تقدیم امام شد».
در صفحه سوم این روزنامه نیز سخنان «علی آگاه»، کاردار سفارت ایران در آمریکا چاپ شده که در یک کنفرانس خبری اعلام کرده سفارت ایران در آمریکا تهدید به بمب‌گذاری شده است. او گفته بود: «امنیت سفارت ایران در مسئولیت آمریکاست و اینکه تعدادی تلفن‌های تهدید‌آمیز و از جمله یک تهدید بمب‌گذاری دریافت شده است. در این رابطه امنیت سفارت ایران تقویت شده است و در خارج از سفارت، نیروی حفاظتی سفارت نیز افزایش یافته است».
کیهان همچنین اطلاعیه شماره ١٣ دانشجویان مسلمان پیرو راه امام مستقر در سفارت آمریکا را نیز منتشر کرد. در این اطلاعیه خطاب به کاردار فراری سفارت آمریکا آمده است: «به شما کاردار سفارت آمریکا به عنوان جاسوسی که جاسوسی آمریکا را در ایران هدایت می‌کردید اخطار می‌کنیم هرچه زودتر خود را تسلیم دانشجویان مسلمان مستقر در سفارت نمایید. مطمئن باشید تماس‌های طولانی تلفنی دیروز شما با واشنگتن از نقطه نامعلومی در تهران هیچ راه‌حلی را برایتان نخواهد گشود چون اراده ملت ما بازیچه روابط سیاسی شما نخواهد بود و تا رسیدن به خواست واقعی خویش پایداری خواهد کرد».
در سال ٢٠١٢ «بن افلک» بازیگر و کارگردان آمریکایی، فیلم سینمایی «آرگو» را براساس فرار این کاردار از سفارت آمریکا ساخت. بن افلک که خود نقش اصلی فیلم را بازی می‌کرد در این فیلم به داستان شش دیپلمات آمریکایی پرداخت که در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا از منزل سفیر کانادا در تهران به خارج از ایران می‌گریزند. آرگو در آن سال جایزه اسکار بهترین فیلم را دریافت کرد.
می‌گویند ممکن است جناح‌های افراطی جمهوری‌خواه به قدرت برسند
روزنامه انقلاب اسلامی، این سخن امام‌خمینی را تیتر یک خود کرده است: «در ایران باز انقلاب است، انقلابی بزرگ‌تر از اول». در کنار این تیتر هم سخن دیگری از امام آورده شده است: «باید جوانان ما با کمال قدرت پیش بروند و اصلا از توطئه‌ها نترسند».
در سرمقاله این روزنامه با تیتر «عکس‌العمل آمریکا» که بدون نام منتشر شده است در مورد حادثه تسخیر سفارت آمریکا این‌گونه آمده است: «می‌گویند انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نزدیک است و اگر اعتبار و حیثیت دستگاه اداری دموکرات‌ها در جهان بیش از حد پایین بیاید، جناح‌های افراطی جمهوری‌خواه به قدرت خواهند رسید و داستان دوره مصدق دوباره تکرار خواهد شد.
شاید ایادی رژیم سابق با قرینه‌سازی به خیال‌پردازی نیز پرداخته‌اند که «مسئله ایران» از نو تأثیرات لازم را در تحول جدی افکار عمومی آمریکا می‌گذارد و دستگاه اداری جدید از راه جبر و خشونت وضع را در ایران به سود آنها تغییر خواهد داد... و حق آن است که اشغال سفارت آمریکا، غیر از عمل یک گروه کوچک، برای یک مقصد معین است. این عمل اعتراض تمامی یک ملت است، شانتاژ نیست، اعتراض است، اعتراض به سیاست ویرانگری که طی ٣٠ سال در ایران عمل کرده است و هنوز نمی‌گذارد مردم ما خود بر سرنوشت خویش حاکم شوند».
در صفحه سوم روزنامه انقلاب اسلامی، چند عکس از گروگان‌های زن و سیاه‌پوست آمریکایی چاپ شده است، همچنین دیدار احمد خمینی از سفارت تسخیرشده را با این تیتر پوشش داده‌اند: «این کار تضعیف دولت نیست زیرا تمام مردم یکپارچه این عمل را تکرار می‌کنند و دولت هم لابد از مردم است».
در خبر دیگری که در صفحه ١٦ این روزنامه منتشر شده، آمده است: «ستاد دانشجویان مسلمان دانشگاه شیراز با همکاری سپاه پاسداران کنسولگری آمریکا در خیابان ارم را اشغال کردند. مردم پس از اشغال و آتش‌زدن پرچم آمریکا خواستار تأسیس کنسولگری فلسطین در این محل شدند.
مردم پس از جست‌وجو در داخل عمارت دستگاه تلکسی که هنوز مشغول به کار بود پیدا کردند و نقشه‌ها و اطلاعاتی در مورد وضع جغرافیایی مناطق مختلف فارس و مناطق نفتی خوزستان و نیز مطالب تبلیغاتی به زبان فارسی و انگلیسی به دست آمد».
همچنین این روزنامه در خبر دیگری در همین صفحه آورده: «جیمی کارتر، رئیس‌جمهور آمریکا که ایام تعطیلات را در خارج از واشنگتن سپری می‌کرد در بازگشت به کاخ سفید به خبرنگاران گفته است که به‌زودی راجع به اشغال سفارت آمریکا در ایران و درخواست دانشجویان مبنی بر تحویل‌دادن شاه مخلوع بیانیه‌ای صادر می‌کند».
خیانت‌های زیرزمینی در کار است
روزنامه جمهوری اسلامی، در صفحه اول خود عکسی از امام خمینی را چاپ کرده و در کنار آن این‌گونه تیتر زده است: «امام: اگر شاه را برنگردانند، ما با آنها طور دیگری رفتار می‌کنیم». در زیر این تیتر هم این جملات از امام خمینی به چشم می‌خورد: «در این انقلاب شیطان بزرگ آمریکاست»، «آن مرکزی که جوانان ما گرفتند، آن‌طوری که اطلاع داده‌اند، مرکزی جاسوسی و توطئه بوده است» و «امروز خیانت‌های زیرزمینی در کار است که در همین سفارتخانه طرح‌ریزی می‌شود»؛ این سخنان را امام خمینی روز گذشته در شهر قم و در دیدار با کارمندان بیمه مرکزی بیان کرده بودند.
همچنین این روزنامه در گزارشی با تیتر «انعکاس خارجی اشغال سفارت آمریکا» به بازتاب‌های خارجی این حادثه پرداخته است. در این گزارش آمده: «مردمی که به تماشای یک فیلم در مورد انقلاب اسلامی (در یک سینمای نیویورک رفته بودند) به سوی محل اقامت شاه مخلوع دست به تظاهرات زدند و خواستار محاکمه و مجازات وی شدند».
در این گزارش نقل‌قولی هم از نامزد ریاست‌جمهوری بیان شده که گفته بود: «اشغال سفارت آمریکا در تهران نمونه‌ای دیگر از فقدان پرستیژ آمریکا در جهان است» و نیز این خبر از وزارت خارجه آمریکا نقل شده است که اخراج و برگرداندن شاه مخلوع را مطالعه می‌کند.
این روزنامه در خبر دیگری نیز آورده است که «حمله به سفارت انگلیس خنثی شد». در پایین آن نیز به نقل از حجت‌الاسلام احمد خمینی آمده است: «اطلاع حاصل شده است که عوامل سیا و موساد، سازمان‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس قصد دارند سفارتخانه‌های دیگر مانند سفارت سوریه و انگلستان را اشغال کنند اما من تأکید می‌کنم که دیگر سفارتخانه‌ها حتی سفارت انگلستان را نباید اشغال کرد».
همچنین جمهوری اسلامی در «آخرین خبر» خود، اطلاعیه مجاهدین انقلاب اسلامی با عنوان «اشغالگران اخراج شدند» را کار کرده است که در آن به مردم درباره اشغال سفارتخانه‌های دیگر هشدار داده شده بود.
در این اطلاعیه که بالای آن نوشته شده «هشدار به مردم: توطئه ضد انقلاب را خنثی کنیم» آمده است: «از کلیه هم‌وطنان مسلمان و مبارز درخواست می‌شود از هرگونه اقدامی که جو عصیان و فشار موجود علیه امپریالیزم جهان‌خوار آمریکا را به انحراف کشاند، بپرهیزند و هشیارانه مراقب باشند که ضدانقلاب و فرصت‌طلبان با استفاده از نام آنان این توطئه کثیف را به اجرا نگذارند».
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
اگه جلوشونو نمیگرفتن الان یه کشور مستعمره بودیم وضعمون از افغانستانم بدتر بود.