«سپکا»؛ سگ‌هایی در جستجوی مجرمان

روزنامه شهروند: سبزپوشان نیروی انتظامی گاهی اوقات برای کشف پرونده‌های خود، به سراغ چهارپایان باهوشی به نام سگ می‌روند. سگ‌هایی که آموزش‌های صاحب‌شان آنها را به یک نیروی کارکشته در پلیس آگاهی تبدیل کرده است.

تنها با شنیدن یک اسم رمز می‌روند در دل حادثه و معماهای زیادی را کشف می‌کنند. پرونده‌های زیادی که با کمی بو کشیدن این سگ‌ها و بکارگیری مهارت‌هایی که یاد گرفته‌اند، به سرانجام می‌رسد. معمولا زیاد شنیده‌ایم که از سگ‌ها در نیروی انتظامی برای کشف مواد‌مخدر و پرونده‌های مربوط به آن استفاده می‌شود؛ اما سگ‌ها توانایی‌های دیگری هم دارند. جالب است بدانید که از آنها در پرونده‌های جنایی نیز استفاده می‌شود. پرونده‌های جنایی زیادی که همیشه روی میز کارآگاهان و بازپرسان به چشم می‌خورد. این پرونده‌ها را هم گاهی اوقات سگ‌های باهوش به سرانجام می‌رسانند.

این سگ‌ها حیوانات عجیبی هستند که توانایی‌های بسیاری دارند؛ توانایی‌هایی که باعث شده پلیس را به فکر استفاده از این حیوانات برای کشف جنایت‌های پیچیده بیندازد. جنایت‌ها و حتی آدم‌ربایی‌هایی که هیچ ردپا و سرنخی در آن وجود ندارد.

این سگ‌های باهوش

سگ‌ها می‌توانند همکاری خوب و نتیجه‌بخشی با کارآگاهان جنایی داشته باشند؛ تا جایی‌که سردار محمدرضا مقیمی با اشاره به استفاده پلیس آگاهی از سگ‌های آموزش‌دیده در تشریح جزییات فعالیت سگ‌های پلیس آگاهی در انجام مأموریت‌های پلیسی می‌گوید: «با توجه به این‌که کشف اجساد مقتولان و پی‌جویی جنازه‌ها یکی از وظایف پلیس آگاهی در حل معمای قتل و جرايم مختلف است، از این‌رو سگ‌های آموزش‌دیده‌ای که قادر به پی‌جویی اجساد از محل وقوع جرم یا قتل هستند، می‌توانند کمک زیادی به کشف این اجساد کنند.

همچنین واحد آموزش سگ‌های پلیس موسوم به «سپکا»، با آموزش سگ‌های زنده‌یاب، این امکان را فراهم کرده است که با توجه به شامه قوی این حیوانات آموزش‌دیده، در مأموریت‌های آدم‌ربایی و برخی مأموریت‌های پلیسی دیگر که هدف شناسایی محل فرد زنده‌ای است که اطلاعاتی از مکان وی در دسترس نیست، به پیدا شدن این افراد به کارآگاهان پلیس آگاهی کمک ‌کنند. همچنین سگ‌های این واحد که معمولا از نژادهای «ژرمن شپرد» و «یالینیویز» بوده، دارای اندامی قوی، عضلانی و چالاک هستند و قادر به فرمان‌پذیری با سه زبان فارسی، انگلیسی و آلمانی بوده و مأموریت‌های پلیسی ویژه‌ای را انجام می‌دهند.»

استفاده از سگ‌ها در حوزه‌های مختلف

در ابتدا برای استفاده از این سگ‌ها در نیروی انتظامی از آنها‌ها تست گرفته می‌شود تا ببینند که برای کدام يك از مأموریت‌هایی مثل رهایی گروگانگیری، اغتشاشات و مواد‌مخدر مناسب هستند؛ به‌عنوان مثال برخی از سگ‌ها توانایی بالایی در مأموریت‌های مربوط به گروگانگیری دارند که تحت نظر مربی خود آموزش‌های مرتبط با این نوع مأموریت‌ها را فرا می‌گیرند. برخی از سگ‌ها نیز توانایی خوبی در اکتشاف مواد‌مخدر و دارو دارند و برخی دیگر به دلیل داشتن جثه‌های بزرگ به لحاظ روانی و ایجاد رعب و وحشت برای آرام‌کردن اغتشاشات مناسب و برخی از سگ‌ها نیز برای کشف پرونده‌های جنایی مناسب هستند. آنها بعد از مشخص‌شدن حوزه مناسب، برای دوره‌های مقدماتی و تخصصی انتخاب می‌شوند.

به سراغ نژاد «ژرمن شپرد» سگ‌ها می‌رویم. یک نژاد بسیار باوفا که از لحاظ جثه و اندازه تنوع زیادی داشته و دارای بدنی قوی، عضلانی و چالاک است. همچنین نژاد «یالینیویز» نیز ازجمله سگ‌های باهوش و چالاک است که به علت سرعت و انعطاف‌پذیری بسیار مناسبی که دارد، می‌تواند از موانع مختلف عبور کرده و در مأموریت‌هایی که حرکت و مانور برای انسان دشوار است، مورد استفاده قرار گیرد. سگ‌های یالینیویز تربیت شده می‌توانند برای عملیات رهایی گروگان و شناسایی فرد گروگانگیر در مأموریت‌های محوله یاری‌گر پلیس باشند.

از سوی دیگر سگ‌های ضد اغتشاش نیز در یگان ویژه وجود دارد که با توجه به آموزش‌های تخصصی که دیده‌ است و همچنین با توجه به قابلیت‌های بدنی و انعطاف‌پذیری مناسب، می‌تواند به‌عنوان یک عامل روانی در انواع جمعیت‌ها برای ایجاد رعب و وحشت و پراکندگی جمعیت نقش بسزایی داشته باشد. این سگ‌ها کاملا فرمان‌پذیر هستند و بدون دستور مربی عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهند و این قابلیت را دارند که فرد متهم را شناسایی و اقدام به دستگیری و بازداشت وی کنند.

سگ‌هایی که برای مأموریت ضداغتشاش آموزش دیده‌اند، سگ‌هایی بسیار شجاع و با آمادگی جسمانی بالا هستند و می‌توانند در زمان اغتشاش از آتش و موانع ایجاد شده توسط اغتشاش‌گران نفوذ کرده و مأموریت خود را انجام دهند. این سگ‌ها از هیچ چیزی نمی‌ترسند و واهمه‌ای از صدای تیراندازی و انفجار ندارند. آنها مأموریت خود را به همراه مربی به‌خوبی انجام می‌دهند و در بسیاری از مأموریت‌ها و عملیات‌ها که جان انسان در خطر است، از آنها استفاده می‌شود. از طرف دیگر مربیان نیز ٢٠ تا ٢٥ کلید‌واژه از زبان‌های مورد علاقه خود ازجمله فارسی، انگلیسی یا آلمانی را فرا گرفته و با این کلید‌واژه‌ها با سگ‌های تحت آموزش خود صحبت می‌کنند. معمولا هم لباس‌های مخصوصی برای این سگ‌ها به منظور جلوگیری از هرگونه آسیبی در نظر گرفته می‌شود.

واحدی متفاوت در ناجا

حالا باید دید که این سگ‌ها را در کجا و چگونه آموزش می‌دهند که اینچنین توانمندی‌های خود را در میان سبزپوشان نیروی انتظامی به نمایش می‌گذارند. سگ‌های باهوش موادیاب را ابتدا به محوطه‌ای بزرگ در کمال‌شهر کرج می‌برند. آنجا در نزدیکی پلیس راه چهارباغ، در محوطه‌ای با دیوارهای بلند و چند ساختمان و تعدادی سوله در داخل آن، سگ‌ها را برای کمک‌رسانی به پلیس آموزش می‌دهند. در ‌سال ٧٨ بود که با هماهنگی‌ها و رایزنی‌های زیادی که با کشور فرانسه انجام شد، نخستين مرکز تربیت سگ‌های موادیاب در مهرشهر کرج با حضور ٥ نفر از پرسنل نیروی انتظامی که در یک فراخوان، آمادگی خود را در زمینه مربیگری سگ‌های موادیاب اعلام کرده بودند، کلید خورد.

بعد از آن یگان ویژه نیروی انتظامی به‌عنوان یکی از واحد‌های فعال و زبده در ناجا واحدی استثنایی به نام سپکای یعنی سگ‌های پلیس کنترل اجتماعات راه‌اندازی شد. واحد سپکا در‌ سال ٨٩ بنا به ضرورت‌های موجود در نیروی انتظامی تشکیل شد که هدف آن آموزش و استفاده از سگ‌های پلیس در مأموریت‌های پلیسی ازجمله ضداغتشاش، مواد‌مخدر، رهایی گروگان، زنده و مرده‌یابی و غیره است. واحد سپکا توسط افرادی توانمند اداره می‌شود که به تربیت و آموزش تخصصی سگ‌هایی می‌پردازند که در بسیاری از مأموریت‌ها و عملیات پلیس می‌توانند نقش‌های اثربخشی ایفا کنند.