فردو زير چتر «اس - ۳۰۰»

روزنامه شرق:‌ سامانه «اس-‌٣٠٠‌» كه خريد و دريافت آن از روسيه به سريالي دنباله‌دار بي‌شباهت نبود، بالاخره در ایران مستقر شد.

براساس فيلم منتشر‌شده در بخش خبري ساعت ٢١ شبكه يك سيماي جمهوري اسلامي ایران، اين سامانه هم‌زمان با هفته پدافند هوايي در اطراف تأسیسات اتمی فردو مستقر شده است؛ سامانه‌اي كه مي‌تواند ۲۰۰ هدف را شناسایی و کشف کند و هم‌زمان با ۱۲ پرنده متخاصم، اعم از موشک، جنگنده و بالگرد درگیر شود.

در تصاویر پخش‌شده، لانچرهای سامانه موشکی« S٣٠٠-PMU٢» و برخی رادارهای جانبی این سامانه برای اولین‌بار رسما نمايش داده شد. علاوه‌بر‌اين فيلم یادشده نشان‌دهنده استقرار و مانور رادار « BIG BIRD » یا همان پرنده بزرگ نیز بود.

از قرارداد تا تحويل

سامانه موشکی «اس-۳۰۰» یکی از پیشرفته‌ترین‌ها در جهان است و ایران قرارداد خرید این سامانه را سال‌ها پیش با روسیه امضا كرد. اولين‌بار موضوع خريد اين سامانه در دي‌ماه ١٣٨٦ از سوي مصطفي محمد‌نجار، وزير دفاع وقت، طرح و از طرف روس‌ها تكذيب شد. با‌اين‌حال يك سال بعد، تهران و مسكو قراردادي به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار برای معامله پنج سامانه دفاعی «اس- ۳۰۰» امضا كردند. تحريم‌هاي سازمان ملل و فشارهاي بين‌المللي موجب شد مسكو در سال ٢٠١٠ تصميم بگيرد از تحويل اين سامانه به ايران خودداري كند؛ بنابراین مقامات ايراني به دیوان بین‌المللی داوری در ژنو شکایت کردند و خواستار پرداخت غرامتی چهار میلیارد دلاری از سوی روسیه شدند.

نهايتا با پيشرفت مذاكرات هسته‌اي، ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهوري اين كشور، در ژانويه ٢٠١٥ يعني بعد از توافق هسته‌اي، صدور «اس-٣٠٠» را از تعليق خارج كرد و بعد از يك‌سري رفت‌وآمدهاي مقامات ايراني، مانند سردار دهقان به روسيه، نهايتا ايران در اواخر فرودين امسال اين سامانه را در مراسم رژه روز ارتش به نمايش گذاشت.

يكي از مرگبارترين‌هاي جهان

طبق قرارداد ایران و روسیه، ایران چهار گردان سامانه موشکی «اس-٣٠٠» از روسیه خریده و بنا به اعلام مقامات مسئول، تاكنون نيمي از آن را دريافت كرده است. هر گردان «اس-٣٠٠» مدل « PMU٢ » شامل چهار خودرو حامل پرتابگر موشک‌هاست که هر خودرو، چهار پرتابگر دارد و به غیر از پرتابگرها نیز چندین سامانه راداری، پست فرماندهی و ادوات جانبی دیگر را شامل می‌شود.

گفته مي‌شود «اس-٣٠٠ پي‌ام‌يو» يكي از مرگبارترين و پيشرفته‌ترين سامانه‌هاي خانواده «اس-٣٠٠» است و يكي از ويژگي‌هاي مهم آن، زمان آماده‌سازي اين نوع سامانه است كه به گفته روس‌ها حدود پنج دقيقه طول می‌کشد.

یکی از بهترین مدل‌های سری P سامانه موشکی «اس-٣٠٠»، سامانه‌ «پی‌ام‌یو٢‌‌» است که رادار کشف هدف این آن «٦٤N٦E٢ Big Bird » نام دارد و می‌تواند حدود ٢٠٠ هدف را کشف کند. رادار رهگیری این سامانه می‌تواند در شرایط رزمی به‌طور قطعی، هم‌زمان ١٢ هدف را رهگیری کرده و اطلاعات به‌دست‌آمده را به رادار کنترل آتش یا همان رادار درگیری سامانه موشکی منتقل کند؛ ولی با ادوات و تجهیزات به‌روزشده و جدید، طبق اعلام شرکت آلماز- آنتی (تولیدکننده این سامانه موشکی) همین سامانه می‌تواند با ٣٦ هدف به‌طور هم‌زمان درگیر شود.

پدافندي از ميان تهديدها و تحريم‌ها

همه اين توانمندي‌ها يك طرف و دريافت اين سامانه از روسيه يك طرف. برخي از مقامات مسئول، مانند امير اسماعيلي، فرمانده قرارگاه پدافند هوايي ارتش، اعتقاد دارند ورود «اس-٣٠٠» به ایران از خودِ سامانه پدافندی بسیار مهم‌تر است. دليل او براي اين حرف نيز اين بود كه «ایران از میان همه دشمنی‌ها، تهدیدها و تحریم‌ها توانست حق خود را بگیرد».

به‌هر‌ترتيب اين سامانه در حالي به كشور وارد شد كه حتي بعد از دستیابی به توافق ميان ايران و غرب و لغو تحريم‌ها نيز فشارهايي بر روسيه وارد مي‌شد تا «اس-٣٠٠»‌ها به‌سادگي به ايران نرسد. شاهد اين مدعا آن است كه سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در اردیبهشت‌ماه گفته بود واشنگتن بارها مخالفت خود را درباره انتقال سامانه دفاع موشکی «اس-٣٠٠» مسکو به ایران نشان داده است، اما این موضوع خلاف قطع‌نامه ۲۲۳۱، یا توافق اتمی نیست.
استقرار در فردو يا كجا؟

بديهي است كه وقتي حرف از استقرار چنين سامانه قدرتمندي در ميان باشد، محل استقرار آن نيز اهميت ويژه‌اي مي‌يابد. در ابتدای گزارش بخش خبري شبكه يك، با پخش تصاویری از خودروهای حامل تیوب‌های نگهداری موشک‌های هاگ، محل استقرار آنها در کنار تأسیسات هسته‌ای فردو اعلام شد، اما در بخش بعدی گزارش که مربوط به نمایش سامانه موشکی «اس-٣٠٠‌» بود، محل استقرار این سامانه اعلام نشد.

نام تأسیسات فردو (مرکز هسته‌ای شهید علی‌محمدی) در مذاكرات هسته‌اي بسيار به ميان آمد و اكنون ديگر براي همه شناخته‌شده است. اين تأسيسات كه در نزدیکی قم است و از مراکز اصلی فعالیت سانتریفیوژهای ایران به شمار می‌آید، محل توليد اورانيوم با غناي ٢٠ درصد بود؛ اورانیومی كه براساس توافق ایران و ١+٥ در سوم آذر سال گذشته بايد اکسید و رقیق شود؛ زيرا غربي‌ها نگران بودند اورانيومِ با غناي بالا از سوي ايران براي توليد جنگ‌افزار هسته‌اي استفاده شود.

محل استقرار اين سامانه، به گفته مسئولان مربوط، هنوز مشخص نيست. امیر فرزاد اسماعیلی، فرمانده قرارگاه پدافند هوايي ارتش، با بیان اینکه هنوز محل استقرار سامانه پدافندی «اس-٣٠٠» مشخص نیست، مي‌گويد: «اس-٣٠٠ با مکمل قدرتمند و کاملا ایرانی خود با نام باور ۳۷۳ آن چیزی است که ما می‌خواهیم و به‌زودی این دو سامانه در محل ویژه خود مستقر و عملیاتی می‌شوند».

او گفت: «با تغییر رویکردهای سیاسی، ازجمله مذاکرات یا قبل و بعد از مذاکرات در وضعیت دفاعی مراکز هسته‌ای هیچ تغییری رخ نداده است، چون دستاوردهای هسته‌ای دستاوردی ملی است و باید به‌شدت از آنها حفاظت شود». به گفته امير اسماعيلي، در مناطقی که مراکز هسته‌ای وجود ندارد تمرینات پدافند هوایی یک نوبت انجام می‌شود؛ اما در مراکز هسته‌ای این تمرینات چندین نوبت انجام می‌شود.

امن‌ترين آسمان غرب آسيا

شايد محل استقرار سامانه مذكور مشخص نباشد؛ اما در توانايي آن ترديدي نيست. به گفته فرمانده قرارگاه پدافند هوايي ارتش، «اس-٣٠٠» و «باور ٣٧٣‌» برای دشمن بسیار مهلک خواهد بود.

يادآوري مي‌شود كه سردارحسین دهقان، وزیر دفاع، نيز ۲۱ اردیبهشت و پس از بازید از نمایشگاه دستاوردهای قرارگاه پدافند، با اشاره به سامانه موشكي «باور ٣٧٣ » به خبرنگاران گفته بود: «سیستم پدافندی و راهبردی «اس-۳۰۰ » را در خدمت پدافند خاتم‌الانبیا قرار دادیم، البته مشابه همین سیستم با کارکرد و عملکرد همین سیستم را در داخل طراحی کردیم و امسال آن را به خط تولید می‌رسانیم».

به گفته امير اسماعيلي، دانشمندان کشور ما، هم‌اکنون بر لبه تکنولوژی جهان حرکت می‌کنند و تاکنون نیز بدون «اس-٣٠٠ » و با سامانه‌های کاملا ایرانی مانند مرصاد، شلمچه، پیامبر اعظم و سامانه‌های دیگر بومی توانستیم آسمان خود را میان همه تهدیدها، امن‌ترین آسمان غرب آسیا کنیم. او ضمن تشكر از سربازان گمنام امام زمان در وزارت اطلاعات و بیان اینكه براي ورود «اس-٣٠٠ » زحمت بسياري كشیدند، تأكيد كرد: «سامانه‌های پدافندی تلاش ٢ و ٣ نیز در راه است و ایران دیگر نیازی به «اس ٤٠٠ » ندارد».