ازدواج در ایران ۱۶ ساعت دیرتر شد!
با اجرايي شدن آييننامه گذراندن دوره مشاورهاي پيش از ازدواج، گذراندن ۱۶ ساعت مشاوره پيش از ازدواج براي جوانان اجباري ميشود و در صورتي امكان ثبت عقد زوجين در دفاتر ثبت ميسر ميشود كه زوجين اين دوره آموزشي را بگذرانند.
ورود مسئولان دولتي به مسئله ازدواج جوانان به صورت رسمي از سال ۸۸ كليد خورد. سازمان ملي جوانان در اين سال از سامانه آموزش الکترونیکی ازدواج با عنوان اختصاري «ساج» رونمايي كرد.
قرار بود با راهاندازي اين سامانه به جواناني كه اين دورهها را با موفقت طي كنند، گواهينامه تخصصي «ازدواج» اعطا شود. به گفته مسئولان سازمان ملي جوانان داشتن اين گواهينامه به معناي اين بود كه جوانان الفباي زندگي را ميدانند و درك متقابل از يكديگر دارند.
در همان مقطع محسن زنگنه، رئيس سازمان ملي جوانان استان تهران عنوان كرد كه «بهدنبال این هستیم که تا ۲ سال آینده اگر پسری به خواستگاری دختری رفت، دخترخانم «به شرطی» جواب بدهد که خواستگار این دورهها را گذرانده باشد.»
وجود ۵ /۲۴ میلیون جوان در کشور که ۱۳میلیون نفر آنها درسال ۸۸ در سن ازدواج قرار داشتند باعث شد تا آموزشهاي از راه دور در سازمان ملي جوانان راهاندازي شود. حضور ۴۰ نفر از استادان برجسته كشور در حوزه مشاوره به عنوان اعضاي هيات علمي اين سامانه از نكاتي بود كه در نخستين روزهاي رونمايي از سامانه ساج مطرح شد و اين خبر، اولين و آخرين خبري بود كه از حضور اساتيد در اين سامانه مطرح شد، چرا كه ظاهرا كمبود بودجه باعث شد تا اين اساتيد رغبتي به حضور در اين سامانه نداشته باشند و حضور آنها در حد خبر باقي بماند.
استقبال بينظير از اين طرح خبر ديگري بود كه در همان روزها رسانهاي و عنوان شد كه ۳ هزار جوان در نخستين روز راهاندازي اين سامانه در آن ثبتنام كردهاند كه براي ثبتنام در اين طرح علاوه بر پرکردن فرم ثبتنام، اسکن عکس و کارت ملی، واریز مبلغ صد هزار ریال نيز در وجه سامانه ساج الزامي بود.
به اين ترتيب مبلغ ۳۰ ميليون تومان در يك روز به حساب اين سامانه واريز شد. به گفته محسن زنگنه، رئيس سازمان ملي جوانان استان تهران افرادي كه د راين سامانه ثبتنام كرده بودند در پايان هر هفته بايد در آزموني شركت كرده و پس از پايان دوره ۳ ماهه به آنها گواهينامه معتبر ازدواج اعطا ميشد.
اما بعد از فروكش كردن تب خبري رونمايي ساج، هيچ آمار ديگري از نحوه عملكرد و بازتاب فعاليتهاي آن به رسانهها راه پيدا نكرد و ساج در سكوت خبري به خوابي زمستاني فرو رفت كه به نظر ميرسد بعد از گذشت بيش از ۳ سال از راهاندازي آن هنوز اين خواب زمستاني ادامه دارد.
لايحه پيشگيري از طلاق موضوع ديگري بود كه در سالهاي گذشته براي كاهش طلاق در جامعه مطرح شد. لايحهاي كه از طرف مركز امور زنان و خانواده رياستجمهوري مطرح شد اما پس از برگزاري نخستين جلسه در اين رابطه اين لايحه نيز مسكوت گذاشته شد و هيچ نتيجهاي از آن تاكنون منتشر نشده است.
طرحي كه عقيم ماند
حالا و پس از گذشت بيش از ۳ سال از تولد ساج و گذشت ۲ سال از تصويب آييننامهاي كه جوانان در شرف ازدواج را ملزم به گذراندن ۱۶ ساعت دوره مشاورهاي قبل از ازدواج ميكرد، مسعود اميني، مديركل دفتر ازدواج و تعالي خانواده وزارت ورزش و جوانان از اجرايي نشدن اين مصوبه گلايه كرده و ميگويد: «درسال ۸۸ آیین نامهای درهیات وزیران مبنی برگذراندن ۱۶ ساعت دوره مشاورهای قبل از ازدواج تصویب شد و سه دستگاه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان نظام مشاوره و روان شناسی و سازمان بهزیستی به عنوان متولیان اجرای این آیین نامه مشخص شدند.»
وي با اشاره به اين موضوع كه در حال حاضر زوجهاي جوان بايد دو ساعت آموزش عمومي را تحت نظارت سازمان بهزيستي بگذرانند، ميگويد: «قرار است دو ساعت مشاوره قبل از ازدواج به ۱۶ ساعت دوره مشاورهای - آموزشی افزایش یابد و از زمانی که این آییننامه اجرایی شود زوجهای آماده ازدواج ملزوم به گذراندن این دوره آموزشی - مشاوره سراسری ۱۶ ساعته هستند و تا زمانی که این دوره را پشت سر نگذرانند امکان ثبت عقد زوجین در دفاتر ثبت ازدواج میسر نیست.»
مدیر کل دفتر ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان از تدوین بسته مربوط به سرفصلهای گذراندن ۱۶ ساعت دوره مشاورهای قبل از ازدواج در وزارت ورزش و جوانان خبر داده و ميگويد: «سرفصلهای این دوره مشاوره آموزشی توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی جوانان سابق مشخص شدهاند و همه اموری را که یک زوج باید بدانند در این بسته پیشبينی شده است.»
وی همچنین به پیشنهاد وزارت ورزش و جوانان اشاره كرده و تاكيد ميكند: «وزارتخانه پیشنهاد کرده است که دوره آموزشی - مشاورهای به گونههای مختلف انجام گیرد یعنی وزارت بهداشت به صورت الکترونیکی از طریق درگاه خود این آموزش را انجام دهد و گواهینامهای صادر شود یا اینکه حضوری باشد.»
امینی با تاکید بر اینکه دورههای مشاورهای برای زوجهای آماده ازدواج کاملا رایگان برگزار میشود، ميگويد: «در صورت مصوب شدن آیین نامه آموزشهای پیش از ازدواج برای جوانان در آستانه ازدواج مشکل خاصی وجود ندارد و تنها هماهنگی میان سه دستگاه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان نظام مشاوره و روان شناسی و سازمان بهزیستی باقی میماند.»
مبارزه با سايتهاي همسريابي، شايد وقتي ديگر
در حالي كه سازمان متولي ازدواج جوانان به تعلل در اين موضوع متهم شده، سايتهاي همسر يابي يكه تاز ميدان شدهاند و در غياب فعاليت سازمان ملي جوانان سابق و خواب زمستاني وزارت ورزش و جوانان هر روز بيشتر از گذشته جوانان در شرف ازدواج را جذب ميكنند. اين در حالي است كه تاكنون ۸۶ سايت همسريابي كه به صورت فعال و نيمه فعال به كار خود ادامه ميدهند، توسط وزارت ورزش و جوانان شناسايي شدهاند اما هنوز بر سر برخورد قانوني با اين سايت هاحرف و حديثهاي بسياري وجود دارد.
آخرين نقل قول در اين زمينه نيز از سوي مسعود اميني،مديركل دفتر برنامهريزي ازدواج و تعالي خانواده وزارت ورزش و جوانان مطرح شد. وي معتقد است: «مراجع قانوني براي برخورد با سايتهاي همسر يابي نيازي به ابلاغ وزارت ورزش ندارند و تنها مرجع قانوني برخورد با اين سايتها كميته تعيين مصاديق عناوين مجرمانه است كه بايد اقدامات رسمي با توجه به قانون انجام شود چرا كه اين کمیته از تمامی اطلاعات مربوط به سایتهای همسریابی آگاه است و اسامی و دفاتر آنها را نیز شناسایی کرده است و وظیفه مراجع قانونی است که با فعالیت غیررسمی سایتهای همسریابی برخورد کنند.»
ازدواج مقولهای است که به غیر از آموزش یا ایجاد مراکز همسریابی نیازمند نگاهی جامع و کارشناسانه از سوی مسئولان امر است. شاید بخش زیادی از مشکل ازدواج، با آگاهیبخشی به جوانان و خانوادهها مرتفع شود اما باید توجه داشت که مشکلات اقتصادی، بیکاری و مسائل مالی هنوز یکی از دلایل عمده و مهم درخصوص بالا رفتن سن ازدواج، پایین بودن نرخ آن و بسیاری از طلاقهایی است که رخ میدهد.
راهاندازي سامانههايي مثل ساج و برگزاري دورههاي مشاوره ۱۶ ساعته اگر چه ايدههاي خوبي هستند كه ميتوانند روي كاغذ تحسين بسياري از كارشناسان را بر انگيزانند اما زماني كه به مرحله اجرايي ميرسند پايشان لنگ ميزند و د رعمل به نتيجه دلخواه نميرسند. يك عمر زندگي مشترك زير يك سقف را نميتوان با ۱۶ساعت مشاوره و اعطاي گواهينامه به زوجين تضمين كرد.
نظر کاربران
ئيس سازمان ملي جوانان استان تهران عنوان كرد كه «بهدنبال این هستیم که تا 2 سال آینده اگر پسری به خواستگاری دختری رفت، دخترخانم «به شرطی» جواب بدهد که خواستگار این دورهها را گذرانده باشد.»
همین طوری سخت تر کنین تا همین چند درصد ازدواج رو هم از دست بدین
شرطهایی که اینا واسه ازدواج میذارن از شرطهایی که خانواده عروس میگن سختره