جان دادند تا مرد شوند

روزنامه شرق - شهرزاد همتی: رفته بودند که مرد شوند؛ با پوتین‌های خاکی و صورت‌های خسته از دوره طاقت‌فرسای آموزشی، سربازهای وطن بودند؛ سربازهای پادگان «٠٥» کرمان، نیمه‌های شب، وقت برگشتن به خانه، همان وقتی که دل توی دلشان نبود که به آغوش مادر پناه ببرند، مرگ را بغل کردند. رفته بودند که مرد شوند، دوره خشم شب و نگهبانی و کلاغ‌پر تمام شده بود.

آخرین سلفی‌شان را هم گرفتند و سوار اتوبوس شدند. نخوابیده بودند شاید، نخوابیده بودند تا آخرین لحظه‌های باهم‌بودن سربازی را بدون حضور فرمانده بلند‌بلند بخوانند. ساعت، ساعت آزادباش بود، رها و بی‌خیال روی صندلی‌های ناراحت اتوبوس جا خوش کرده بودند و کیلومترها را می‌شمردند برای رسیدن به خانه.

ساعت آزادباش بود، خندیدن آزاد بود و کسی به‌خاطر سرپیچی از دستور، انفرادی نمی‌رفت و اضافه‌خدمت نمی‌خورد...؛ شاید با هم شوخی کرده باشند، شاید سر روی شانه هم گریه کرده باشند. وقتی از پیچ جاده نی‌ریز می‌گذشتند... همان وقتی که راننده پنج نفر دیگر را هم اضافه سوار می‌کند، آنها به عادت بی‌خیالی وقت‌های آزادباش، ندید گرفته بودند.

آنها خیالشان راحت بود، چون اتوبوس را پادگان برایشان گرفته بود...؛ حوالی نیمه‌شب دوم تیر، میان خواب و بیداری، راننده به آنها می‌گوید ترمز بریده است و بعد همه‌چیز عوض می‌شود. کمی بعد خبرها رنگ خون می‌گیرد...؛ اولین پیغام‌ها همین‌قدر کوتاه و البته مفهوم بودند: واژگونی دو دستگاه اتوبوس حامل سربازان پادگان «صفر پنج» کرمان ۸۰ مجروح و ۱۹ کشته بر جا گذاشت.

یک دستگاه اتوبوس که از کرمان به سمت شیراز در حرکت بود، ساعت یک بامداد در گردنه «لای‌رز» نی‌ریز به دره سقوط کرد که بر اثر این حادثه ١٩ سرنشین کشته و ٢٩ نفر مجروح شدند.
«من سرباز صفر- پنج کرمان هستم و به‌همراه هم‌خدمتی‌های خود قصد رفتن به مرخصی پایان دوره را داشتیم»؛ این جمله یکی از مصدومان حادثه بود، یکی از همان سربازانی که توی اتوبوس جان‌دادن دوستانش را دیده بود.

در قاب تلویزیون خودش را این‌طور معرفی می‌کند، من سرباز صفر پنج کرمان هستم...؛ سربازها در گفت‌وگوی تلویزیونی از وضعیت بد اتوبوس و رانندگی ناشیانه راننده صحبت می‌کنند، راننده‌ای که بار قاچاق را با سربازها حمل می‌کرده، سربازهایی که در له‌له گرما، فقط به فکر خانه و مرخصی بودند. یکی، دو روز بعد از حادثه بود که سیل پیام‌های تسلیت و پیگیری‌ها سرازیر شد. حادثه ساعت دو نيمه‌شب سه‌شنبه اتفاق افتاد؛ اما پیام‌های تسلیت و دستورها برای پیگیری از عصر روز پنجشنبه شروع شد، رئیس‌جمهور تسلیت گفت و به وزارت بهداشت و دفاع دستور رسیدگی به وضعیت خانواده قربانیان و بازماندگان را دادند، رئیس مجلس، رئیس قوه قضائیه، وزیر دفاع و وزیر بهداشت و دیگر مسئولان هم بعد از آن، پیام‌های تسلیتی برای اين حادثه فرستادند. همچنین در همین روز راه‌آهن هم برای جابه‌جایی سربازان با قطار اعلام آمادگی کرد. پیام‌ها و اعلام آمادگی‌هایی که بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی از آن با عنوان نوشداروی بعد از مرگ سهراب ياد کردند، همچنين سؤال‌هایی با این مضمون مطرح شد که چرا برای جابه‌جایی سربازان باید از وسایل نقلیه غیراستاندارد که کار قاچاق هم می‌کند استفاده شود.

پسرعموی یکی از مصدومان که عصر جمعه تازه از مسجد بازگشته بود، درباره نحوه اطلاع پیداکردن خانواده از درگذشت فرزندشان به «شرق» می‌گوید: «اول اینکه اسمی از ما نبريد، به اندازه کافی تحت فشار هستیم؛ اما فقط اینکه عمویم به بیمارستان و پادگان سرزد و فهمید بچه‌اش پرپر شده. جان سرباز که ارزشی ندارد، نامش را با خودش دارد؛ سرباز!»

نماینده ویژه وزیر بهداشت درباره دلایل اين حادثه، پس از بررسی وضعیت مصدومان حادثه واژگونی اتوبوس سربازان اظهار کرد: «ساعت ١:٢٠ و ٢:١٧ بامداد چهارشنبه، سانحه واژگونی اتوبوس‌های حامل سربازان در محور سیرجان به نی‌ریز اتفاق افتاده که خوشبختانه ٢٦ آمبولانس و یک دستگاه اتوبوس آمبولانس در کمتر از ١٠ دقیقه در محل حادثه حاضر شده بودند». ایرج حریرچی تصریح کرد: «دو اتوبوس شخصی، این سربازان وظیفه را که بيشترشان مدرک تحصیلی لیسانس در رشته‌های عمران و الکترونیک داشتند، منتقل می‌کردند که سرعت این اتوبوس‌ها بالا و غیرمجاز بوده و یکی از اتوبوس‌ها نیز هشت مسافر قاچاق از اتباع خارجی داشته و دو نفر در صندوق بودند که در دم فوت کردند. او در ادامه افزود: این اتوبوس‌ها در چندین محل توقف مي‌كنند و اجناسي قاچاقی مانند سیگار تحویل مي‌گيرند و توقفی را که مسافران تقاضا کرده بودند انجام ندادند و طبق اعلام پلیس راهنمایی و رانندگی، عامل حادثه سرعت بالا و ناتواني راننده در کنترل وسیله نقلیه بوده است».

از ارتش بپرسید

سردار موسی کمالی، جانشین منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح، در پاسخ به سؤال «شرق» درباره جزئیات واقعه پیش‌آمده، گفت: «سؤالات را از ارتش بپرسید، آنها در این رابطه پاسخ‌گو هستند. ما پیش از این حرف‌هایمان را زده‌ایم، منتظر پیگیری‌ها هستیم و اطلاعات بیشتر و جزئی‌تر را از ارتش بخواهید».

همچنین خدامی‌نژاد، مسئول روابط‌عمومی وزارت دفاع، در پاسخ به مي‌گويد: «اصل موضوع به وزارت دفاع مرتبط نمی‌شود، زيرا این سربازان نه نیروهای وزارت دفاع هستند، نه از طرف وزارت دفاع اعزام شده‌‌اند؛ اما با توجه به اینکه وزارت دفاع وظیفه پشتیبانی از نیروهای مسلح را دارد و با توجه به اینکه رئیس‌جمهور دستور پیگیری داده‌‌اند، اكنون وزارت دفاع در حال پیگیری ماجراست و شرح این پیگیری‌ها در سایت وزارتخانه منعکس خواهد شد».

همه خبرها حاکی از آن بود که خانواده مصدومان از رسیدگی بیمارستان علوم پزشکی شیراز راضی نیستند و به گفته خانواده‌ها رسیدگی بسیار دیر انجام شد؛ اما دکتر ایمانیه، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در گفت‌وگو با «شرق» درباره روند امدادرسانی به مجروحان این حادثه گفت: تصادف برای دو اتوبوس اتفاق افتاده بود، یک اتوبوس حوالی شهرستان نی‌ریز که در محل حادثه ١٦ نفر کشته شده بودند و با وجود اينکه اتوبوس بیشتر از ٤٠ نفر ظرفیت نداشته؛ اما ٥٩ نفر سوار اتوبوس شده بودند و بین راه هم مسافر قاچاق سوار کرده بوده و از این ٥٩ نفر ١٦ نفر در محل حادثه و سه نفر در محل ورودی بیمارستان فوت می‌شوند.

٤٠ نفر باقی می‌مانند که هفت نفر در نی‌ریز و هفت نفر در استهبان مداوا شدند و مرخص شدند و باقی‌مانده به شیراز اعزام شدند. اتوبوس دوم که ٤٧ مسافر داشته و نزدیک شهرستان سروستان که حدودا ٦٠ کیلومتری شیراز است تصادف می‌کند و به‌دليل سرعت زیاد این اتفاق می‌افتد و خوشبختانه این اتوبوس فوتی نداشته و ٢٩ مصدوم به بیمارستان شهید رجایی شیراز و ١٨ نفر به بیمارستان نمازی شیراز اعزام می‌شوند. در مجموع ما ٢٨ مصدوم در بیمارستان داریم که ١٤ نفرشان در «آی‌سی‌یو» بستری هستند و پنج نفر از آنها شرایط جسمانی خوبی ندارند و در کما به سر می‌برند. ١٢ نفر در بخش‌های بیمارستان بستری شده‌‌اند، یک نفر در بیمارستان نمازی شیراز بستری شده و یکی از بیماران هم به درخواست خود خانواده به بیمارستان خصوصی اردیبهشت منتقل شده است.

او تأکید کرد: «بازدیدی به‌همراه معاون نیروی زمینی ارتش انجام شد و از بیماران دیدار کردند و قائم‌مقام وزیر بهداشت هم به بیمارستان آمدند و در مجموع پاسخی که داده شد، رضایتمندی بیماران بود و ما درحال‌حاضر به وسیله خاصی برای درمان بیماران نياز نداريم. ما در کمتر از ١٠ دقیقه آمبولانس‌ها را به مرکز حادثه فرستادیم و معتقدیم هیچ‌گونه کار اساسی‌ای ‌نیست که فراموش کرده باشیم».

همچنین مسعود رضایی، نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدار درباره پیگیری نمایندگان درباره حادثه پیش‌آمده و پیگیری نمایندگان مجلس عنوان کرد: «ما به‌همراه نمایندگان دیگر استان فارس به دیدار مصدومان بستری شده در بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی رفتیم و متأسفانه آنها از شرایط بیمارستان راضی نبودند و می‌گفتند رسیدگی به آنها بسیار دیر انجام شده.

شرایط و لباس‌های آنها خاکی و نامناسب بود و گفته می‌شد بیمارستان امکانات کافی برای رسیدگی به بیماران را ندارد. حتی یکی از سربازان در حاشیه این دیدار گفت: حتی برای زدن مسکن هم به دیدار آنها نیامده‌‌اند و البته شرایط خوبی هم نداشتند.» او همچنین درباره پیگیری علت حادثه نیز تأکید کرد: «نمی‌خواهم تا روشن‌نشدن ماجرا صحبت‌های هیجانی بکنم؛ اما خود سربازان تأکید كردند اتوبوس متعلق به ارتش نبوده و سربازها با اتوبوس دیگری به مرخصی اعزام شده‌‌اند، بهتر است برای نتیجه‌گیری درباره علت این اتفاق کمی صبر کنیم».

سربازهای آموزشی «٠٥» با دو ماه خدمت، کارت پایان خدمت سربازی‌شان را گرفتند، حالا در میان انداختن تقصیر به گردن دیوار کوتاه‌تر، در میان سیل پیام‌های تسلیت و فرستادن دسته‌گل به مراسم، فقط آغوش خالی مادرها می‌ماند و سربازهایی که رفته بودند مرد شوند.