تورم تک رقمی قابل احساس است؟!

تابناک: در این سال‌ها تورم به جزء لاینفک زندگی اقتصادی ایرانیان تبدیل شده است. در واقع مردم ایران در این سال‌ها عادت کرده‌اند، با هر فراز و نشیب سیاسی و یا اقتصادی از جمله کاهش قیمت نفت و... شاهد افزایش بی‌رویه قیمت‌ها باشند.

با این حال، دولت یازدهم از ابتدای روی کار آمدن، یکی از شعارهای اصلی خود را کاهش تورم ۴۰ درصدی اعلام کرده بود. در همین زمینه، دیروز آقای نوبخت اعلام کرد که تورم بعد از ۲۵ سال تک رقمی شد. بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، تورم کالا و خدمات مصرفی شهری در خرداد ماه سال جاری به ٩.۵ رسید.

بر اساس آمارهای رسمی بانک مرکزی، متوسط نرخ تورم سالانه در ایران طی ۴۰ سال منتهی به ۱۳۹۲ به ۱۹.۳ درصد می‌رسد. کمترین نرخ تورم در این ۴۰ سال مربوط به سال ۱۳۶۴ با ۶.۹ درصد و بیشترین نرخ تورم مربوط به سال ۷۴ با ۴۹.۴ درصد بوده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی، در نیمی از این ۴۰ سال، نرخ تورم سالانه ایران بین ۱۰ تا ۲۰ درصد در نوسان بوده، در ۱۳ سال تورمی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد وجود داشته، در ۴ سال تورم بالای ۳۰ درصد و در ۳ سال هم تورم کمتر از ۱۰ درصد تجربه شده است؛ بنابراین مشاهده می‌شود که سال‌های تورم یک‌رقمی، حتی از سال‌های تورم بالای ۳۰ درصد هم نادر‌تر بوده‌اند.

با این حساب، دولت یازدهم اعتقاد دارد، پس از ۲۵ سال توانسته است که نرخ تورم در کشور را یک رقمی کند؛ هرچند برخی بر این باورند، بررسی آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، تک رقمی شدن تورم تجربه خیلی دور دست برای اقتصاد ایران نبوده است. آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، از اسفند ماه ۸۸ نرخ تورم تک رمقی شده، به طوری که در ماه مذکور تورم به ۸. ۸ درصد می‌رسد. این تورم تک رقمی تا آبان ۸۹ ادامه می‌یابد و رقم ۹.۴ درصد را به ثبت می‌رساند!

همه به یاد دارند که یکی از دعواهای اساسی در مناظره انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۸ و ۹۲ موضوع میزان تورم و راهکارهای رفع آن بود. با این حال اینکه دولت توانسته است بعد از سه سال میزان نرخ تورم را از ۴۰ درصد سال ۹۲ به ۹/۵ تقلیل دهد، جای تشکر دارد؛ اما باید دید کاهش تورم در این سال‌ها توانسته است اهداف اقتصادی کشور را تأمین کند و از سوی دیگر تحدید تورم تأثیری در رفاه اقتصادی مردم داشته است یا خیر؟

آقای روحانی در مبارزات انتخابی سال ۱۳۹۲ جمله معروفی داشت که معیار تورم، جیب مردم است نه بانک مرکزی و مرکز آمار. این سخن دقیق نشان می‌دهد که باید دید آیا در ماه‌های آینده، شاهد تأثیرات این کاهش تورم در زندگی و سطح رفاه مردم خواهیم بود؟

کاهش نرخ تورم در این دوران هرچند یکی از کم‌نظیر‌ترین سیرهای نزولی تورم در تاریخ ایران بوده است، بدون توجه به دلایل این کاهش سریع، نه فقط ممکن است این دستاورد بزرگ به راحتی از دست برود، بلکه خوابیدن در باد این پیروزی می‌تواند تهدیدات مهمی در روشن شدن دوباره موتور قیمت‌ها ایجاد کند. همچنین با اینکه برای سال‌ها رشد نقدینگی به ‌عنوان متهم ردیف اول ایجاد تورم در ایران مطرح بوده است، کاهش اخیر نرخ تورم به ‌واسطه آثار دیگری از جمله کاهش نرخ ارز، بهبود در انتظارات تورمی و منطقی ساختن نرخ سود بانکی حاصل شده است. در واقع کنترل این عوامل نقش مهمی در عبور از پوسته تورم داشته است.

حال پرسش اساسی این است، اگر بپذیریم که میزان تورم در خرداد امسال تک رقمی شده است، چه میزان سیاست‌های اقتصادی دولت منجر به این کاهش شده است. در واقع سیاست‌های انقباضی، رکود اقتصادی، توافق هسته‌ای و.. چه میزان بر کاهش تورم تأثیر داشته است.

پرسش دیگر اینکه بنا بر نظر اکثر تحلیلگران، رکود اقتصادی می‌تواند به کاهش نرخ تورم کمک کند؛ اما آیا این شرایط در حالت رونق اقتصادی نیز قابل دسترس است. در واقع در شرایطی که تولید و میزان نقدینگی در کشور افزایش پیدا کند، این میزان تورم قابل کنترل است؟

در ‌‌نهایت حال که دولت توانسته است به ادعای خود، موضوع تورم لجام گسیخته را حل کند، چه هنگامی زمان مبارزه با رکود اقتصادی است، زیراهرچند بیکاری و برخی از مشکلات اساسی اقتصادی کشور از یک سو به تورم مربوط بود، رکود نیز بال دیگر مشکلات اقتصادی کشور است. حال باید منتظر بود و دید کی شاهد خروج از رکود خواهیم بود و آیا جیب مردم این خروج از رکود و کاهش تورم را درک خواهد کرد؟!