خستگی ذهنی ما را بی‌اراده می‌کند

مجله دیجی کالا - زهرا غلامی: حتما همه‌ی ما این احساس را تجربه کرده‌ایم که پس از یک فعالیت ذهنی شدید یا فکر کردن بیش از حد مغزمان به شدت احساس خستگی می‌کند؛ درست همانطور که بدن‌مان پس از یک ورزش سنگین خسته و کوفته می‌شود.


حالا ظاهرا گروهی از محققان یکی از قسمت‌های مغز را که در روز پر استرس و پر از مشغله‌ی ذهنی خسته می‌شود، شناسایی کرده‌اند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که این وضعیت بر قدرت اراده‌ی ما تاثیر می‌گذارد. بنابراین، شاید وقتی از نظر ذهنی خسته هستیم، نباید تصمیمات مهم بگیریم.

پیش از این چند مطالعه انجام شده که نشان داده‌اند قدرت تصمیم‌گیری ما محدودیت‌هایی دارد و تحت شرایط خاصی از جمله انجام یک کار خیلی سخت، تضعیف می‌شود. در این جور مواقع ما به سختی می‌توانیم تصمیمات خوب بگیریم، مثلا وقتی قدرت اراده‌مان ضعیف می‌شود، شاید نتوانیم در مقابل خوردن کیک مقاومت کنیم.

«باستین بلین» و همکارانش در آزمایش کوچکی از داوطلبان خواست تا به مدت ۶ ساعت کارهایی انجام دهند که به حافظه فشار می‌آورد. در این میان، این افراد در فواصل زمانی معینی می‌توانستند انتخاب کنند که یا همان لحظه پول کم یا با کمی صبر پول بیشتری بگیرند.

با گذر زمان، افراد بیشتر از روی غریزه رفتار می‌کردند و پاداش آنی را برمی‌گزیدند. اما این اتفاق در گروهی که وقت‌شان را با کارهای آسان مثل خواندن و بازی کردن گذراندند تکرار نشد.

محققان از مغز کسانی که مشغول به کارهای سخت بودند، MRI گرفتند و در قسمت خاصی از مغز افزایش فعالیت مشاهده کردند. این قسمت از مغز تصمیم‌گیری ما را کنترل می‌کند.

تحقیقات قبلی هم نشان داده کودکانی که قدرت اراده‌ی بیشتری دارند، در بزرگ‌سالی افراد موفق‌تری می‌شود. بلین می‌گوید با کنترل بهتر غریزه می‌توانیم در نهایت ثروت و سلامت بیشتری داشته باشیم.

این ایده که قدرت اراده‌ی ما می‌تواند تضعیف شود، جای بحث دارد، چرا که بعضی از محققان نتوانسته‌اند به نتایج مشابهی برسند. بلین می‌گوید شاید در آن تحقیقات به اندازه‌ی کافی قوه‌ی ذهنی افراد را به کار نگرفتند و آنها را خسته نکردند. وقتی گروه او همین آزمایش را برای مدت کوتاه‌تری انجام دادند، تاثیری روی قدرت اراده‌ی افراد مشاهده نکردند.