مردم نگران گرانی در رمضان

روزنامه آرمان- امیر داداشی: کمتر از ۱۰ روز به شروع ماه مبارک رمضان زمان باقی مانده است. از آن جایی که درصد قابل توجهی از مردم ایران پیرو دین اسلام هستند و از قوانین آن تبعیت می‌کنند، ماه رمضان تاثیر عمیقی بر سبک زندگی مردم دارد.

این تاثیر نه فقط در سبک زندگی فردی و اجتماعی، بلکه در اقتصاد هم به وضوح مشاهده می‌شود، چرا که تغییر در سبک زندگی مردم موجب تضعیف بازار برخی از اقلام می‌شود و در کنار آن بازار برخی اقلام نظیر زولبیا، بامیه، خرما، گوشت، برنج، لبنیات و ... رونق پیدا می‌کند. برخی مشاغل نیز تنها در ماه مبارک رمضان رونق می‌گیرند تا علاوه بر تامین نیاز روزه‌داران، گذران معیشت چندین ماه خود را تامین کنند.

نگاهی به حال و هوای اقتصادی ایران در ماه رمضان طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که همچون بسیاری دیگر از کشورهای اسلامی در ایران نیز در این ۳۰ روز از سال، دوران متفاوت‌تری نسبت به بقیه سال در اقتصاد سپری می‌شود و در واقع این روزها، زمان فعالیت‌های خاص اقتصادی هستند. واقعیت این است که در ماه رمضان بخش‌هایی مانند بازار مواد خوراکی و مواد مصرفی روزهای پررونقی را تجربه می‌کنند. در واقع باید گفت که در این ماه ذات فعالیت‌های اقتصادی تغییر می‌کند.

شاید در این ماه برخی از بخش‌های اقتصادی با کاهش فعالیت مواجه شوند، اما افزایش مخارج مربوط به کالاهای مصرفی، افت کسب و کار در دیگر بخش‌ها را جبران می‌کند و طی این ماه برخی از بخش‌های اقتصادی فعالیت بیشتری پیدا می‌کنند. برای مثال، همانطور که گفته شد هزینه‌های مربوط به مواد خوراکی نسبت به ماه‌های دیگر افزایش می‌یابد و فروشگاه‌ها هم اگرچه صبح‌ها مشتری چندانی ندارند و فروش آنها کساد است اما با غروب آفتاب، آنها نیز به مراتب فعال‌تر می‌شوند یا برخی مشاغل مانند فروش آش و برخی غذاهای دیگر در این ماه بیش از هر ماه دیگری رونق پیدا می‌کند.

البته افزایش هزینه‌ها در برخی از بخش‌ها نیز مشکلات مربوط به خود را ایجاد می‌کند که اصلی‌ترین آنها ایجاد فشار تورمی است. افزایش تقاضای مواد خوراکی در ماه رمضان و روزهای منتهی به آن، تعادل‌ شکل‌گرفته در بازار را دچار تغییر می‌کند. دولت‌های دیگر اسلامی که همچون ایران ماه رمضان را برپا می‌دارند و اقتصاد آنها متاثر از قوانین اسلامی است معمولا به وسیله روش‌هایی مانند نیروهای نظارتی و فشار به خرده‌فروشان برای بالا نبردن قیمت، با فشار تورمی ماه رمضان مقابله می‌کنند و جلو گران‌شدن محصولات را می‌‌گیرند. در کشورهای دیگر، بازرسان بازار نه تنها با خرده‌فروش‌هایی که قیمت‌ها را افزایش داده‌اند، برخورد می‌کنند بلکه در مواقعی که پای کالاهای اساسی در میان باشد، ممکن است کار گران‌فروشان به زندان هم کشیده شود.

گرانی متاثر از تورم خارجی

در سال‌های اخیر مشکل دیگری نیز به مشکلات بازار ایران به‌ویژه در ماه رمضان افزوده شده و آن افزایش قیمت جهانی مواد خوراکی است. در واقع جنس تورمی که اکنون کشورهای مسلمان به‌ویژه ایران با آن روبه‌رو هستند، نسبت به سال‌های گذشته متفاوت است. قبل‌تر مسئولان باید تلاش می‌کردند تا تورم ناشی از وضعیت اقتصاد داخل را مهار کنند، اما اکنون تورم خارجی نیز بر مشکلات داخلی افزوده شده است.

البته در دولت یازدهم تورم داخلی کنترل شده و کشور به سمت نرخ تورم تک‌رقمی حرکت می‌کند و همچنین هنوز در پسابرجام کالای خارجی چندانی وارد کشور نشده است، در نتیجه تورم خارجی شاید تاثیر چندانی بر اقتصاد ایران نداشته باشد. همچنین رشد بهای مواد غذایی در کشورهایی مانند امارات متحده عربی و قطر که تورم کلی به خاطر رکود بخش املاک مهار شده، شاید دغدغه چندانی ایجاد نکند، اما در کشورهای دیگری مانند عربستان سعودی، کویت و عمان، به فشار تورمی دامن می‌زند.

مردم نگران گرانی نباشند!

همه ساله با نزدیک شدن به ایام خاص همچون عید نوروز و ماه مبارک رمضان بارها و بارها جمله کلیشه‌ای «مردم نگران گرانی نباشند» از سوی مسئولان به گوش می‌رسد. این بار هم رسانه‌ها از تولید و ذخیره‌سازی کافی محصولات مورد نیاز رمضان برای خانوارها خبر داده‌اند. اما سال‌های گذشته مردم در بازار واقعیت دیگری را تجربه کرده‌اند، چراکه بازار در نبود اهرم‌های نظارتی قوی و مشکلات ساختار بازرسی، یکه‌تاز میدان است و در این میان مشتریان بدون حمایت و متولی ویژه به حال خود رها می‌شوند. به هر حال بازار ایران همزمان با سایر کشورهای مسلمان در آستانه تجربه یکی دیگر از بازه‌های اوج فروش و رونق خود است. ماه رمضان نزدیک است، اما برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، در ایران اوج فروش بازار با فروش و تخفیف‌های ویژه همراه نیست.

درست در شرایطی که تقاضا برای برخی اقلام ویژه ماه رمضان مانند خرما، ‌آش، حلیم، لبنیات و کالاهای اساسی به‌طور قابل توجهی بالا می‌رود و بنا به عرف بازار سایر کشورها، انتظار می‌رود تولیدکنندگان با در نظر گرفتن تخفیف‌های ویژه و قیمت‌های رقابتی، بیشترین بهره‌برداری ممکن از پیک بازار را داشته باشند در ایران جریان معکوسی به راه افتاده و به محض افزایش تقاضا، پیشنهاد گرانی از سوی تولیدکنندگان و فروشندگان محصولات مطرح می‌شود. به نظر می‌رسد در ایران سود فروش یک قاعده بیشتر ندارد و آن گران کردن کالا تا جایی است که امکان دارد. در این میان ساختار نظارتی بازار گرفتار چالش‌های اساسی از واحدهای صنفی غیرمجاز گرفته تا جریمه ناچیز برای گرانفروشان است.

افزایش تصاعدی قیمت خرما

با گذشت ۲۱ روز از ماه شعبان رئیس اتحادیه مرغداران گوشتی با بیان اینکه قیمت مرغ در روزهای اخیر حدود ۵۰۰ تومان ارزان شده است، اظهار داشت: نرخ مرغ زنده به صورت نقدی بین سه هزار و ۷۰۰ تومان تا سه هزار و ۸۰۰ تومان و به شکل مدت دار حدود سه هزار و ۹۰۰ تا چهار هزار تومان است. رئیس اتحادیه فروشندگان لبنیات نیز از ثبات قیمت محصولات لبنی در ماه رمضان خبر داد و گفت: در زمینه قیمت شیر، کاهش قیمت به دلیل ارائه تخفیف وجود ندارد.

اما برخی مواد همچون ماست و پنیر، مشمول تخفیفاتی از سوی برخی کارخانه‌ها به ویژه کارخانه‌های مطرح شده‌اند. همچنین مسئولان با بیان اینکه کار ذخیره‌سازی و توزیع خرما برای ایام ماه مبارک رمضان بر عهده بخش خصوصی است، معتقدند: امسال هم سردخانه‌ها مملو از خرما است و هیچ مشکلی برای تامین خرمای مورد نیاز مردم در این ایام وجود ندارد. رئیس انجمن ملی خرمای کشور در این باره بیان داشت: حدود ۴۰ درصد از خرمای تولیدی کشور در ماه رمضان به مصرف می‌رسد.

گذشته از این اقلام، قیمت برنج هم که در چند وقت اخیر افزایش یافته بود، بین چهار تا پنج درصد کاهش یافته و در حال حاضر هر کیلو برنج ایرانی بین ۱۰ هزار و ۲۰۰ تومان تا ۱۱ هزار تومان به صورت عمده به فروش می‌رسد. البته خرما مانند دیگر اقلام با ثبات قیمت همراه نیست. در این زمینه آقاطاهر به افزایش قمیت خرما در ماه رمضان اشاره کرد. به گفته او هر کیلو خرما در این ماه به قیمت هشت هزار تا ۹هزار تومان به مصرف‌کننده عرضه می‌شود. او خاطرنشان ساخت: قیمت‌های اعلام‌شده مربوط به عمده‌فروشی است و در واحدهای خرده فروشی تا ۱۵ درصد به این قیمت اضافه می‌شود.

در مجموع به نظر می‌رسد که خرمافروشان در این یک ماه بیشتر درآمد مورد نیاز خود در یک سال را تامین می‌کنند و بیش از محصولات دیگر از این ماه بهره‌مند می‌شوند. این در حالی است که مهر و آبان ماه سال گذشته قیمت هر کیلو خرمای مضافتی، بسته به کیفیت، هزار و ۵۰۰ الی ۲ هزار و ۵۰۰ تومان بوده که متاسفانه در حال حاضر با توجه به نزدیک شدن به ایام ماه مبارک رمضان قیمت هر کیلو خرما ۹ هزار الی ۱۰هزار تومان است.