«شهر آفتاب»؛ خیلی دور خیلی نزدیک!

پایگاه تحلیلی - خبری رصد: نمایشگاه بین المللی کتاب تهران یکی از بزرگترین رویداهای فرهنگی کشور است که بیست ونهمین دوره آن از ۱۵ تا ۲۵ اردیبهشت ماه امسال برگزار خواهد شد. پس از ۹ دوره برگزاری در مصلی تهران که خود جایگزین نمایشگاه بین المللی تهارن شده بود این بار مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب میزبان این ضیافت۱۰ روزه فرهنگی است.مجموعه ای که در بزرگراه خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی(ره) قرار دارد.

صاحبخانه شدن پس از ۹سال خوش نشینی

«تسنیم» در گزارشی با اشاره به این تغییر مکان دوباره نوشته است:« سال‌هاست خانه به دوشی نمایشگاه کتاب تهران نقل محافل اهل فرهنگ و صفحات رسانه‌هاست و هر کسی به نوبه خود تلاش دارد تا با دلایل متقن اثبات کند نمایشگاه کتاب تهران نیازمند خانه دائمی است تا بتواند پس از سال‌ها برگزاری به جایگاه شایسته‌اش برسد».

در کنار این، چینش هر ساله شهرک نمایشگاه کتاب تهران در مصلی که نیروی مادی و معنوی بیش از ۷۰ نهاد را به جز مجموعه وزارت ارشاد می‌طلبد و صرف هزینه‌های میلیاردی از اجاره مصلی گرفته تا تأمین برق،‌ آب،‌ خطوط تلفن،‌ بانک و …. ایجاب می‌کرد که فکری عاجل برای این گره که رفته رفته به گره کوری در فرهنگ بدل می‌شد،‌ کرد.

پروژه شهر آفتاب در سال۸۰ با محوریت حرم حضرت امام خمینی(ره) و در جنوب استخوان بندی اصلی شهر تهران و در ضلع جنوب غربی حرم مطهر با در نظر گرفتن موقعیت این منطقه و ضرورت ایجاد توازن شهری میان شمال و جنوب شهر ، طراحی شد. اراضی مجموعه شهر آفتاب شامل ۳۲ هزار هکتار است و مهمترین عناصر ارتباطی آن بزرگراه خلیج فارس و فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) و خط راه آهن تهران-جنوب و خط یک و سه مترو است.

اصلی ترین دغدغه ای که پس از اعلام موافقت با انتقال نمایشگاه کتاب تهران از مصلی به شهر آفتاب در میان اهالی نشر و همچنین افکار عمومی به وجود آمده، بعد مسافت مربوط به مکان جدید است که اواخر سال گذشته از سوی مسئولان شهرداری تهران اعلام شد با ریل گذاری ایستگاه متروی شهر آفتاب این ایستگاه به همراه سه ایستگاه دیگر مترو شامل ایستگاه های شاهد، حرم مطهر و کهریزک، کار جا به جایی بازدیدکنندگان از نمایشگاه کتاب را از نقاط مختلف تهران به مجموعه شهر آفتاب انجام خواهند داد.

پروژه شهر آفتاب در سال۸۰ با محوریت حرم حضرت امام خمینی(ره) و در جنوب استخوان بندی اصلی شهر تهران و در ضلع جنوب غربی حرم مطهر با در نظر گرفتن موقعیت این منطقه و ضرورت ایجاد توازن شهری میان شمال و جنوب شهر ، طراحی شد

از مهم ترین عملکردهای پیش بینی شده در شهر آفتاب احداث مجموعه های نمایشگاهی از جمله نمایشگاه بین المللی تهران بود که به منظور ایجاد یک مرکز بین المللی امروزی و پیشرفته و کاهش مشکل ترافیک و عدم دسترسی های لازم در زمان برگزاری نمایشگاهها در دستور کار قرار گرفت.

طرح مقدماتی احداث نمایشگاه بین المللی شهر آفتاب در دهه ۷۰ مورد توجه مدیریت شهری قرار گرفت که با مصوبه شورای شهر در سال ۸۴ شهرداری مکلف به انجام امور مقدماتی ایجاد این نمایشگاه شد.

آن گونه که اعتماد نوشته است، این روزها تحویل بخش‌های ساخته‌شده به مسوولان نمایشگاه در وزارت ارشاد شروع شده است و خبرها می‌گویند که سالن‌های سه‌قلو در هفته دوم فروردین تحویل دستگاه بهره‌بردار شده و ظرف همین هفته بقیه بخش‌های این سالن که در واقع اصلی‌ترین سالن نمایشگاهی امسال است تحویل وزارت ارشاد خواهد شد. شهرداری هم قول داده که تمامی فضاهایی که زیر پوشش نمایشگاه کتاب تهران خواهد رفت تا ٢٠ فروردین ماه به مسوولان وزارت ارشاد تحویل داده خواهد شد.

امسال هم بخش‌هایی از نمایشگاه کتاب در فضای باز برگزار می‌شود که در این بخش‌ها هم ناشران حوزه‌های مختلف مستقر می‌شوند. برای این بخش نیز سازه‌های موقت در نظر گرفته شده است و به گفته مسوولان تمام سازه‌های موقت سفارش داده شده از خارج از کشور وارد شده‌اند؛ سازه‌هایی که اعلام شده بیشتر آنها از کشور ترکیه وارد شده و به تایید کارشناسان فنی نمایشگاه رسیده‌اند.

تخصیص یارانه برای خرید کتاب یکی از تسهیلاتی است که در دوران نمایشگاه کتاب فراهم می‌شود. مسوولان نمایشگاه گفته‌اند که امسال افزایش ۵٠ درصدی یارانه‌های خرید کتاب خواهند داشت. با این حساب، سهم معاونت فرهنگی ارشاد از ٨ میلیارد تومان در سال گذشته به ١٢ میلیارد در سال جاری رسیده است و ٣٠٠ هزار دانشجو و طلبه از این یارانه حمایتی برخوردار خواهند شد. اما امسال علاوه بر دانشجویان، دانش‌آموزان هم برای نخستین‌بار یارانه حمایتی دریافت می‌کنند که سقف آن ۵٠ هزار تومان در نظر گرفته شده است که نیمی از آن را معاونت فرهنگی ارشاد تقبل کرده است.

در همین حال «ایبنا» به نقل از ستاد خبری بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از جزئیات سومین نشست ستاد برنامه ریزی این نمایشگاه خبر داد. جلسه ای که در آن سید عباس صالحی در قامت رییس این رویداد فرهنگی گفت:«نمایشگاه کتاب یک کل است و باید از نگاه‌های جزئی‌نگر در نمایشگاه پرهیز کرد زیرا مخاطبان و بازدیدکنندگان از نمایشگاه درباره کلیت نمایشگاه اظهار نظر خواهند کرد از این رو وظیفه داریم تا هم از بعد بین‌المللی و هم از بعد داخلی و فروش ناشران در نمایشگاه مسایل را مورد ارزیابی قرار دهیم».

لطمه خوردن به این نمایشگاه باعث رویگردانی مخاطبان نمایشگاه کتاب خواهد شد و این اعتماد، بعدها به راحتی به دست نخواهد آمد

وی افزود:«گزارش‌های ارائه شده از سوی کمیته‌های مختلف نشان می‌دهد که روند پیشرفت در شهر آفتاب رو به جلو بوده است. همچنین با توجه به تغییر مکان نمایشگاه دغدغه‌های تازه‌ای برای برخی از کمیته‌ها به منظور جانمایی غرفه‌ها و سالن‌ها ایجاد شده است که باید تلاش شود با هماهنگی با یکدیگر این دغدغه‌ها مرتفع شوند».با این حال هنوز مشکلات زیادی برای میزبانی بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور دارد؛ که تردیدهایی را در مناسب بودن این انتقال در زمان حاضر پدید می آورد».

آفتابی که نصفه و نیمه طلوع کرده است!

به گزارش ایسنا، یکی از ایرادات «شهر آفتاب» برای برپایی نمایشگاه کتاب این است که فضای مسقف آن حدود ۵۵ هزار متر مربع است. بنابراین به گفته خود مسئولان شهرداری، ۶۰ هزار متر فضای مورد نیاز نمایشگاه کتاب دقیقا مثل مصلی قرار است از طریق برپایی چادر و سازه‌های موقتی در فضای باز تامین شود. مسئله‌ای که با توجه به قرار داشتن «شهر آفتاب» در وسط زمین‌های خاکی و بدون حفاظ امن حاشیه شهر، موضوعی قابل تامل است و حتما مصائبی دارد؛ چرا که اگر هم غرفه‌داران شانس بیاورند و در آن مقطع باران نبارد، حتما وزیدن اندک نسیمی کتاب‌های‌شان را پر از خاک و احتمالا بازدیدکنندگان‌شان را از نمایشگاه گریزان می‌کند.

ضمن آن‌که این پرسش پدید می‌آید که وقتی باز بیش از نیمی از نمایشگاه قرار است زیر چادرها شکل بگیرد، پس مزیت بارز برگزاری نمایشگاه در محل جدید چیست؟

مشکلات شهر آفتاب به همین‌جا ختم نمی‌شود. از نداشتن فضای سبز و دسترسی‌های محدود بزرگراه‌های‌ تهران - قم و خلیج فارس و احتمالا تهران - ساوه تا ایستگاه هنوز آماده‌نشده‌ی مترو، تا آماده نبودن هیچ‌یک از فضا‌های مسقف را از مشکلات و موارد قابل بحث در انتقال نمایشگاه کتاب از مصلی به «شهر آفتاب» می‌توان دانست.البته ناگفته نماند که در این میان، از مشکلات برگزاری نمایشگاه در مصلای تهران و معضلاتی که در سطوح مدیریتی آن در این سال‌ها وجود داشته است نمی‌توان غافل بود و از آن‌ها هم به‌سادگی گذشت. درواقع این بحث‌ها به‌معنای تایید و تاکید بر برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در محل مصلا نیست.

با این حال، به خاطر آماده نبودن برخی از ملزومات و امکانات رفاهی برای برپایی نمایشگاه کتاب با توجه به جداافتادگی و ناشناخته بودن نمایشگاه «شهر آفتاب» برای مخاطبان، نگرانی‌ها کاملا طبیعی است. گرچه مسئولان شهرداری از برطرف کردن مشکلات و آماده کردن نمایشگاه تا موعد مقرر با اعتماد به نفس سخن می‌گویند، اما مشاهده کلیت فضای «شهر آفتاب» و ذهنیت مردم از افتتاح پروژه‌های عجله‌ای گمان دیگری پیش رو قرار می‌دهد.

آن چه متولیان برگزاری نمایشگاه و دست اندرکاران آماده سازی این مجموعه، نباید از یاد ببرند این است که هر گونه لطمه خوردن به این نمایشگاه باعث رویگردانی مخاطبان نمایشگاه کتاب خواهد شد و این اعتماد، بعدها به راحتی به دست نخواهد آمد ضمن این که می تواند تاثیر قابل توجه و البته نامطلوبی بر میزان استقبال مخاطبان داشته باشد.