چشم انداز ظرفیت تولید دو رقیب نفتی
تولید فعلی نفت ایران به حدود ۲.۹ بشکه در روز نفت خام رسیده است و انتظار میرود تا سال ۲۰۲۰ و با تکمیل توسعه میدان نفتی غرب کارون، ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه دیگر به تولید نفت ایران افزوده شود.
بنا به بررسيهاي اداره اطلاعات انرژي آمريكا، ميزان توليد نفت عراق در سال ۲۰۳۵ به ۸.۳ میلیون بشكه در روز خواهد رسيد. براي رسيدن به اين حجم توليد، ميادين عظيم نفتي واقع در جنوب و نواحي اطراف بصره بايد به بهرهبرداري برسد. در اين صورت تا سال ۲۰۳۵ از قِبل صادرات نفتي بيش از ۵ تريليون دلار درآمد عايد عراق خواهد شد كه سالانه اين ميزان بهطور متوسط ۲۰۰ ميليارد دلار خواهد بود و آينده روشني براي اين كشور به ارمغان خواهد آورد.
گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد عراق نخستين كشور خاورميانهاي توليدكننده نفت است كه با پيشنهاد تخفيف ۲ تا ۴ دلار بهازاي هر بشكه نفت نسبت به نفت اورال روسيه، پيشتاز عرضه آن به لهستان بوده است. سياستهاي تخفيفي نفت صادراتي عراق توانسته بازار لهستان و نواحي شمال اروپا را از آن خود كند.
ايران تنها ۱۰۰ هزار بشكه در روز نفتخام ترش (سولفوردار) به تركيه صادر ميكند. اين در حالي است كه عراق با هدف قرار دادن مشتريان نفتي سابق ايران، قصد دارد بزرگترين تامينكننده نفت خام اروپا شود. عراق به كشورهاي هلند، آلمان و لهستان صادرات نفتي دارد و در ماههاي جولاي و آگوست ۲۰۱۵ در حدود ۱۷ درصد از سهم بازار تقاضاي نفت اروپا را با عرضه يك ميليون بشكه در روز به اين قاره، تامين كرده است.
موسسه آمريكايي مشاوره انرژي با ارزيابي وضعيت ميادين نفتي ايران و نيز ذخاير بالادستي نفت ايران، به بررسي ميزان تاثير سناريوهاي مختلف بعد از برداشته شدن تحريمهاي ايران در يك توافق احتمالي هستهاي پرداخته است. براساس اين گزارش، توليد فعلي نفت ايران به حدود ۲.۹ بشكه در روز نفت خام رسيده است. انتظار ميرود تا سال ۲۰۲۰ و با تكميل توسعه ميدان نفتي غرب كارون، ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار بشكه ديگر به توليد نفت ايران افزوده شود.
ايران براي رسيدن به اين سطح از توليد تا سال ۲۰۲۰ به ۷۰ ميليارد دلار سرمايهگذاري نياز دارد؛ ضمن اينكه براي افزايش توليد در غرب كارون به ۲۰ ميليارد دلار سرمايه ديگر نياز است كه ظاهرا از محل صندوق توسعه ملي تامين خواهد شد.
كاهش كنوني قيمت تنها بهدليل آثار رواني بازگشت ايران به بازار و انتظار افزايش توليد نفت ايران نيست، بلكه به اين دليل است كه ايران حدود ۳۶ تا ۳۷ ميليون بشكه نفت ذخيره شده شناور دارد كه ميتواند آن را بهسرعت وارد بازار كند. ولي در بلندمدت نميتوان انتظار داشت كه افزايش توليد نفت ايران، اثر زيادي بر قيمتهاي بازار داشته باشد.
با این حال، افزايش بيش از ۳۰۰ هزار بشكه در روز و متوسط توليد روزانه بيش از ۳ ميليون بشكه نفت عراق در سال ۲۰۱۴ ، حاكي از اهميت طرحهاي توسعهاي در اين كشور است. در ارزيابيهاي جديد، توليد نفتخام عراق تا سال ۲۰۲۰ در حدود ۴.۶ تا ۴.۷ میلیون بشکه در روز برآورد شده که در مقایسه با برآوردهاي اوليه تعديل يافته است.
در پيشبينيهاي قبلي ميزان توليد نفت عراق براي سال ۲۰۲۰ در حدود ۷.۱ میلیون بشکه در روز و تا سال ۲۰۳۵ به ۸.۳ میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شده بود. با این حال، حتي اگر در آيندهاي نزديك امنيت در عراق ايجاد شود، صنعت نفت اين كشور تا رسيدن به مرحلهاي كه بتواند پيشرفت را از سر گيرد، با موانع بسياري روبهرو خواهد بود. يكي از چالشهاي مهم عبارتند از: نحوه تعيين سياستهاي نفتي جديد و نقشي كه وزارت نفت و شركتهاي نفتي دولتي منطقهاي عراق، بخش خصوصي عراق و شركتهاي نفتي بينالمللي ايفا ميكنند. بنابراين، رشد صنعت نفت عراق با توجه به وفور نفت و هزينههاي پايين، منوط به بهكارگيري سياست نفتي متعادل در چارچوب يك فضاي دمكراتيك و شرايط باثبات سياسي و اقتصادي، صلح و امنيت است.
لزوم داشتن استراتژيهاي مشخص در برداشت صيانتي بهويژه در ميادين مشترك نفتي ايران و عراق براي هر دو كشور نظير يكپارچهسازي توسعه، توليد و بهرهبرداري از ميادين مشترك بسيار مهم است و لازم به داشتن استراتژيهاي مشخصي توسط طرفين است.
با توجه به برنامههاي كوتاهمدت، ميانمدت و بلندمدت عراق به عنوان رقيب نفتي ايران در اوپك لازم است با مطالعه و مديريت مثمرثمرتري به توسعه ميادين مشترك با عراق پرداخت. بسياري از كارشناسان بر اين باورند كه ۵۰ تا ۷۵ درصد از افزايش توليد نفت ايران در دوره پسابرجام در بخش ميعانات گازي و نفت سنگين خواهد بود. اين درحالي است كه اعمال سياستهاي تخفيفي عراق باعث شده نفت صادراتي اين كشور قاره اروپا را فرا گيرد؛ بهويژه اين نفت در لهستان بسيار طرفدار دارد.
در صورت مديريت بهينه منابع انساني و برنامهريزي موثر، ايران قادر خواهد بود تا سال ۲۰۲۰ سقف توليد نفت خود را به بيش از ۴ ميليون بشكه در روز برساند. دستاندركاران صنعت نفت نگران دستاندازي شركتهاي بينالمللي نفتي به منابع و ذخاير كشور هستند، بنابراين تصميمگيري درست در مورد برداشت صيانتي از مخازن و توجه به رويكردهاي كشورهاي رقيب در بازارهاي جهاني نفت بسيار مهم و ضروري است.
از سوي ديگر ترتيبات مالي قراردادهاي خدماتي عراق براي شركتهاي بينالمللي نفتي جذابيت دارد و ترتيبات مالي قراردادهاي مذكور سادهتر است و پيمانكار را در سود پروژه شريك ميكند كه اين امر ميتواند انگيزه فراواني براي شركتهاي بينالمللي نفتي بوده و در جذب اين شركتها براي سرمايهگذاري و فعاليت در صنعت نفت و گاز آن كشور تاثير به سزايي داشته باشد.
ارسال نظر